« ungla » nf : v. ongla. unguial, -a adj, cf Ubaud Dicort : « unguéal, -e » unguifèr, -a adj, cf Ubaud Dicort (v. Alibèrt, Dict. Introd. p. 51) : qu'a d'onglas o d'arpas. Animals unguifèrs. unha (f.) : rasim aboriu de gruns blancs esferics, « excellent pour la table » TdF ‘ùni’. unha blanca nf, cf Ubaud Dicort : « variété à gros grains ronds, blancs, aigre-doux » TdF jos ‘ùni’ unha de malaut, cf Ubaud Dicort : « variété à grains blancs, cultivée dans les Bouches-du-Rhône » TdF jos ‘ùni’ unha lombarda nf, cf Ubaud Dicort : « variété à grains blancs, cultivée dans le Vaucluse » TdF jos ‘uni’ unha negra n, cf Ubaud Dicort : « variété à grains noirâtres, éloignés, un peu acerbes, et à grappe très allongée » TdF jos ‘uni’ unha roja nf, cf Ubaud Dicort : « variété à grains rougeâtres, de saveur douce, à grappe très longue » TdF jos ‘ùni’ « únher » v e derivats : v. ónher e derivats. UNI- : forma prefixada del latin unus (un) uni-angular, -a (abs. Dicort) : qu'a pas qu'un angle. uniat, -a : qualificatiu de las glèisas de rite oriental unidas a Roma, o de lors membres. uniatisme : accion de la Glèisa catolica per assajar d'unir a Roma las glèisas orientalas independentas. uni-axial, -a (abs. Dicort) : qualitat d'un cristal birefringent, amb una direccion qu'un rai luminós i se propaga sens èsser desdoblat. unible, -bla adj : « propre à être uni », omogenèu, -èa (de la meteissa mena (espècia) ; de la meteissa natura) (v. TdF) Una formacion unibla. Un grop unible. unibletat nf (abs. Dicort) : omogeneïtat, « homogénéité » (Laus). (v. omogeneïtat) unic, -a (adj.) : lo sol o la sola dins son genre ; excepcional, -a ; çò meteis per mai d'una causa ; estranh, -a ; sol e unic, sola e unica (refortiment del sens d'unic) An perduda lor filha unica dins un accident. Agèt De Gaulle un destin unic. Una solucion unica a totes los vòstres problèmas. Es vertadièiramant unic ! Agèrem una sola e unica entrevista. unicambista adj e n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « unijambiste » (Sèrras-Ess., v. Rapin) unicament adv : solament ; exclusivament. unicellular, -a : compausat d'una sola cellula. Las bacterias son d'organismes unicellulars. unicellularitat nf : estat de çò unicellular. unicitat nf : qualitat de çò unic. L'unicitat de tota persona umana. unicolòr, -a : d'una sola color. unicòrn 1 (nm.) , cf Ubaud Dicort : banaruda (f.) (animal fabulós amb un còrs de caval, amb una sola bana sul front) unicòrn 2 (R. VI, 12) [unicòrne], -na adj, cf Ubaud Dicort : d'una sola bana. Rinoceròs unicòrn. (v. bas de p. 19) La banaruda (l.p.) es unicòrna. (v. còrna) unidament : d'un biais unifòrme. Tot unidament : tot simplament. unidimensional, -a : d'una sola dimension. unidireccional, -a : d'una sola direccion ; dins una sola direccion. Corrent unidireccional. unificable, -bla : que pòt èsser unificat, -ada. unificacion : accion o resulta d'unificar. L'unificacion de França se faguèt al mesprètz de nòstra lenga e de nòstra civilizacion. unificador, -airitz (abs. Dicort) : qu'unifica ; qu'uniformiza. (v. unificator) unificar (v. tr. ) : unir ; uniformizar. unificat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « unifié, ée » TdF jos ‘unfica’ unificator, -tritz adj e n, cf Ubaud Dicort : « unificateur, -trice » (Fettuciari) unifilar, -a : d'un sol fil. Circuit electric unifilar. uniflòr 1, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : que fa pas qu'una flor.. Plantas uniflòras. unifoliat, -ada : que pòrta pas qu'una fuèlha. uniformable, -bla (abs. Dicort) : que pòt venir unifòrme, -a.		uniformador, -airitz (abs. Dicort) : que uniformiza. unifòrmament : d'un biais unifòrme. unifòrme 1 (subs. m.) : ensemble de vestits de meteissa forma. Los unifòrmes dels gendarmas, dels soldats. unifòrme 2, -ma adj : qu'a la meteissa forma, la meteissa manièira (R. VI, 355) d'èsser, la meteissa estructura... Ostals unifòrmes. Teuladas unifòrmas. De vidas unifòrmas. Un estil unifòrme. uniformisme : tendéncia a uniformizar. uniformitat nf (R. III, 368) : qualitat o defaut de çò unifòrme ; monotonia. uniformizacion : accion o resulta d'uniformizar. uniformizar (v. tr.) : accion de far venir unifòrme. unilabiat, -ada : caracteristica d'una coròla o d'un calici zigomòrfs e gamofils qu'an pas qu'una prolongacion en forma de labra, en lòc de doas labras. unilateral, -a : situat, -ada d'un sol costat ; pres per una sola de las partidas en causa. Contracte unilareral. Promessa unilaterala. Estacionament unilateral. Engatjament unilateral. Decision unilaterala. Jutjament unilateral. unilateralament : d'un biais unilateral (sens l'acòrdi de las autras partidas en causa) Rompre un acòrdi unilateralament. unilateralitat nf : estat o condicion de çò unilateral. unilinear, -a : que ten compte d'una sola linha de descendéncia. unilingüe [ ~ unilingue], -gua [ ~ -güa] adj, cf Ubaud Dicort : qu'es en una sola lenga ; que parla una sola lenga. Los Occitans, per la màger part, sèm pas unilingües. unilobat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « (bot., anat.) unilobé, -e » (Per Noste) unilocular, -a : d'una sola cavitat. (t. tecn. de botanica) Ovari unilocular. Capsula uniloculara. uniment 1 (subs. m.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : amassada / reunion. v. * reunion ; « action d’unir, union, alliance, v. aliança » (v. TdF). uniment 2 (adv.) (abs. Dicort e TdF) : d'un biais unifòrme. (v. unidament) uninominal, -a : que conten pas qu'un nom ; que se pòt far pas qu'en indicant un sol nom. Un escrutinh uninominal. union (R. V, 448) : fusion de doas causas o mai en una sola ; jonccion / ligason entre doas causas o mai ; associacion de personas, de societats, de collectivitats... (t. a.) ; maridatge ; conformitat de sentiments o de pensadas. Union de doas tèrras. Union de l'arma e del còrs. Union de productors. Union de doas personas. Union liura. Union de còr e d'esperit. Union nacionala. Union internacionala. unionisme : posicion politica dels unionistas. unionista adj e n (m. e f.) : adèpte, -a de la fusion de dos Estats, de dos partits, de doas religions. uniovulat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « uniovulé, -e » (Per Noste) unipar, -a (adj.) (Laus) [unipara adj fem, cf Ubaud Dicort] : que fa pas qu'un uòu ; que dona naissença pas qu'a un pichon. La cocuta, entre autras, es unipara. unipersonal, -a : utilizat pas qu'a la tresena persona del singular ; fach, -a per una sola persona. Plòu es un vèrb unipersonal. Entrepresa unipersonala. unipersonalament : d'un biais unipersonal. unipolar, -a : d'un sol pòl. Commutador, interruptor unipolars. unir (v. tr.) (R. V, 449) : associar en general ; far comunicar doas causas ; maridar ; associar politicament. L'anma (arma) es unida amb lo còrs. Lo tunèl de Mont Blanc unís França amb Itàlia. Occitània foguèt unida a França per fòrça. unir (s') : s'associar ; se maridar. unisèxe (adj. m. e f.) [, -xa adj, cf Ubaud Dicort] : que conven als òmes coma a las femnas. Vestit unisèxe. Mòda unisèxe. unisexual, -a (abs. Dicort) : qu'a pas qu'un sèxe. (v. unisexuat) Flor unisexuala. Planta unisexuala. unisexualitat nf : estat d'una persona o d'una planta unisexuala. unisexuat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « unisexué, -e » (Per Noste)