tranièira : galhostada / galhamassa / boissonada. tranir (v. tr.) : cussonar / trauquilhar. tranit 1, -ida : cussonat, -ada / trauquilhat, -ada. « tranit 2, -ida » (v. tran 2) : folzejat, -ada. tranquelar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, avaler avec effort, avaler, v. degolar, tragir » (v. TdF) tranquil, -lla adj : qualitat d'un airal pasible ; qualitat d'una persona apasiada, calma, pasibla. Una carrièira tranquilla. Una persona tranquilla. Demòra tranquil, que me desajudas tranquillament adv : calmament ; pasiblament. tranquillàs, -assa adj, cf Ubaud Dicort : « bien tranquille, majestueusement tranquille » TdF ‘tranquilas’ tranquillet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « assez tranquille, agréablement tranquille » TdF ‘tranquilet’ Caminar tranquillet, cheminer doucement (v. TdF) tranquillitat nf : qualitat de quicòm o de q.q. de tranquil. tranquillizant [, -a] adj e nm : remèdi per combatre l'ànsia (los pensaments) tranquillizar (v. tr.) : rassegurar (liberar q.q. d'un embestiament) tranquillizar (se) : se rassegurar. Tranquilliza-te per ton examèn, que lo capitaràs ! tranquillon, -a : que se'n fa pas brica. tranquillòt, -a adj, cf Ubaud Dicort : « assez tranquille » (Carrasco) ; « peinard, -e » (Per Noste, Basic) TRANS- : sufix occitan, del sufix lat. trans- (de per delà) ; cercar a trans- çò que trobaretz pas a tras-. TRANS- : prefixe sabent ; cercatz a tras- (prefixe popular) çò que trobaretz pas a trans-. (v. Ubaud Dicort) transaccion (R. II, 22) : operacion comerciala o borsièira ; convencion entre l'administracion fiscala e un contribuable ; arrengament per metre fin a una contèsta, o per l'empachar de nàisser ; acòrdi a partir de concessions recipròcas ; accion de transigir en general. Val mai una mala transaccion qu'un procès. transaccional, -a adj : de la natura d'una transaccion, « transactionnel, -elle » (v. Rapin). Analisi transaccionala. transafrican, -a adj, cf Ubaud Dicort : « tranafricain, -e » (Per Noste) transalhas nf pl, cf Ubaud Dicort : « légumes que l’on sème sur le chaume, après la moisson » (v. TdF ‘transaio’) ; « mélange de grains (paumelle et vesces) qu’on sème en mars pour être consommé en vert, trémois » (Alibert) transalpenc, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « transalpin, -e » (Laus) transalpin, -a adj : de per delà los Alps. Gàllia transalpina. transamazonian, -a adj, cf Ubaud Dicort : « transamazonien, -enne » (Per Noste) transamazoniana nf, cf Ubaud Dicort : « transamazonienne » (Per Noste) transaminasa : mena d'enzim (m.) transandin, -a : que travèrsa los Andes. transat (f.) (abs. Dicort) : cadièira longa plegadissa que l'airal del sèti es de tèla (tela) ; abreviacion de transatlantic. transatlantic 1, -a adj : relatiu, -iva a l'ocean atlantic. transatlantic 2 nm : naviri que travèrsa l'ocean atlantic. transatmosferic, -a (abs. Dicort) : qualitat d'un veïcul que pòt anar dins l'espaci e ne tornar en se comportant coma un avion. Naveta transatmosferica : naveta espaciala. transbocar (v. tr.) (abs. Dicort) : vojar lo contengut d'un sac endacòm mai. (v. trasbucar) transbordaire 1, -aira adj / transbordador, -airitz (los 2, abs. Dicort) : qualitat d'un aparelh o d'una installacion que pòdon transportar d'un punt a un autre ; « transbordeur » (Per Noste, Laus) ; Avion transbordaire. Pont transbordaire, pont transbordeur. (Rapin, Per Noste) transbordaire 2 nm / transbordador (los 2, abs. Dicort) : aparelh utilizat per far passar vagons e locomotivas d'una via a una autra e perpendicularament a aicesta ; naviri que servís als transbordament de las mercandisas e dels viatjaires [v. Laus : transbordador « bac »] ; aparelh que permet de tornar avitalhar un naviri en mar sens lo forçar a intrar dins un pòrt ; « transbordeur » (Laus, Basic). transbordament nm (abs. Dicort) : accion o resulta de transbordar, « transbordement » [Rapin, Laus transbòrdament]. transbordar (v. tr.) (abs. Dicort) : far passar d'un batèu o d'un traïn dins un autre, « transborder » (Laus, Rapin).		transcaucasian [tanscaucasenc], -a adj, cf Ubaud Dicort : que se tròba de per delà Caucàs. transcendar (v. tr.) (abs. Dicort) : subrepassar. (v. transcendir) La vida o transcenda tot. transcendéncia : qualitat de çò transcendent ; existéncia de realitats transcendentas ; qualitat superiora. La transcendéncia de Dieu. transcendent, -a adj (R. II, 132) : qualitat d'una persona que dins l'escala de l'intelligéncia despassa bravament la mejana, o d'una causa que despassa tot çò del meteis òrdre ; qualitat de çò que despassa lo mond de l'experiéncia, de çò qu'es d'una autra natura ; t. tecn. de mat. Eqüacion transcendenta. Fraccion transcendenta. transcendental, -a : qualificatiu de çò comun a totes, e mai que mai de la nocion del ben e del mal. Filosofia trenscendentala. transcendentalament : d'un biais trenscendental. transcendentalisme : filosofia qu'analisa las leis immanentas de la rason pura ; escòla filosofica americana. Lo transcendentalisme d'Emerson. transcendentalista (m. e f.) : filosòf -a o adepte, -a del transcendentalisme. transcendir (v. tr.) : despassar la condicion umana o las possibilitats de nòstra pensada ; despassar quicòm per sa superioritat. La vida o transcendís tot. (v. transcendar) transceptor : aparelh de telecomunicacion. transcetolasa : mena d'enzim (m.) transcodar (v. tr.) : far un transcodatge. transcodatge (t. tecn. d'informatica) : revirar una informacion donada dins un còdi en una informacion equivalenta dins un còdi diferent. transcompassar (v. tr.) (abs. Dicort) : sautar / passar de per delà. (v. trascompassar) transconductància : coeficient que fa referéncia a la sensibilitat d'un tub electronic. transcontinental, -a : que travèrsa un continent. transcripcion : accion de transcriure ; estat de çò transcrich ; còpia oficiala, a partir dels registres de l'estat civil, d'unes actes o d'unes jutjaments relatius a l'estat d'unas personas ; t. tecn. de bioquimia. transcriptor : persona o aparelh que transcriu. transcriure (v. tr.) (R. III, 160) : copiar, reproduire exactament per l'escriptura ; reprodusir un tèxt de mercé un sistèma d'escriptura diferent ; getar sul papièr çò que te passa pel cap ; adaptar una òbra musicala. transcultural, -a : que concernís las relacions entre doas culturas o mai. transcutanat, -a / transdermic, -a adj (los 2, abs. Dicort) (t. tecn. med.) : que s'absorbís a travèrs la pèl ; que difusa a travèrs la pèl , « transdermique » (Rapin : transdermic). Liquid transdermic. Dispositiu transdermic. transdisciplinari, -ària adj, cf Ubaud Dicort : « transdisciplinaire » (Per Noste, Rapin) transduccion (t. tecn. de microbiologia) : escambi de matèria genetica d'una bacteria a una autra ; (t. tecn. de neurologia) : conversion d'un stimulus (lat.) mecanic, termic, quimic... en senhal electric al nivèl d'un receptor. transductor : dispositiu que transforma una grandor fisica en una autra grandor fisica. transèpte nm (abs. Dicort) : vaissèl transversal que separa lo còr de la nau e forma los braces de la crotz dins una glèisa, « transept » (v. Rapin, Laus). transesterificacion (t. tecn. de quimia organica) : reaccion quimica entre un estèr e un alcoòl diferent del que constituís aquel estèr per tal d'aver un estèr novèl. transfasador (t. tecn. d'electronica) : dispositiu electronic. transfeccion (t. tecn. med.) : introduccion dins una cellula d'un fragment d'A.D.N. estrangièr. transferasa (t. tecn. de bioquimia) : enzim (m.) que cataliza lo transfèrt dels ensembles quimics d'un compausat a un autre. transferéncia : accion o resulta de transferir (t. a. tecnicas) transferencial, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (psychanalyse) transférentiel, -elle » (v. Rapin) transferibilitat nf : qualitat de çò transferible. transferible, -bla : que pòt èsser transferit, -ida (t. a.) transferidor, -a (abs. Dicort) : que transferís. transferiment : accion o resulta de transferir. transferir (v. tr) : far passar d'un lòc dins un autre ; transmetre d'una persona a una autra ; convertir una moneda en una autra.