servilament : d'un biais servil.

servilisme nm / servilitat (v. serviitat) : somission excessiva, « servilisme » TdF.

servilitat nf, cf Ubaud Dicort : « servilité » TdF jos ‘servileta’

serviment : accion de servir.

servir (v. tr. e intr.) : balhar a una practica çò que demanda ( t. a.) ; ajudar / far servici / èsser util a q.q. o a quicòm (t. a.) ; s'aquitar d'un dever (t.a.) ; viure jos la dependéncia de q.q.

Servir una practica.

Servir una comanda.

Las cambas servisson per caminar.

Servir Dieu.

Servir la patria.

Servir la messa.

Servir una maquina.

Servir un patron.

servir (se) : utilizar ; se prene quicòm.

Servís-te dels cunhs e del malh, pas de la pigassa.

Servissètz-vos, sens vos comandar.

servista n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « pépiniériste » TdF

servita nm, cf Ubaud Dicort : « Servite, sorte de religieux » (v. TdF)

servitud nf : anciana condicion d'un sèrv o d'una sèrva ; estat d'una persona o d'una nacion privadas de lor independéncia ; constrencha / obligacion ; carga que pesa sus un ben immòble (fons servant) al profit (v. R. IV, 649 ‘profieg’) d'un autre ben immòble (fons dominant) qu'aperten a un proprietari diferent.

La servitud del tabat, de l'alcoòl, de la dròga...

Servitud de vista, de passatge, d'aiga...

Las servituds d'un mestièr.

La servitud de la mòda.

SERVO- : forma prefixada del lat. servus (servicial, esclau)

servoamplificador : amplificador per augmentar l' intensitat del senhal de retroaccion d'un servomecanisme per li balhar la poténcia d'accionar un servomotor.

servocomanda nf : mecanisme auxiliar per remplaçar la fòrça musculara d'una persona en amodant automaticament la fòrça que cal per far fonccionar un ensemble.

servocontraròtle : contraròtle de mercé un servosistèma.

servodireccion : direccion d'un veïcul assistida per servocomanda.

servofren : fren d'un veïcul assistit per servocomanda.

servomecanisme : mecanisme concebut per realizar sol un programa donat, de mercé una comparason permanenta entre las consignas que recep e lo trabalh que fa.

servomotor : motor electric, idraulic o pneumatic emplegat dins un servomecanisme per amodar de movements lineals o rotatius.

servosistèma : sistema provesit de retroaccion.

servovalva nf : (fisica) « servovalve » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 286)

servovalvula (abs. Dicort) : valvula que foncciona de mercé un servomecanisme. (v. servovalva)

sesam (m.) : planta exotica ; sa frucha (Sesamum indicum) ; biais miracle per se far obrir totas las pòrtas.

Frucha de sesam.

Granade sesam.

Òli de sesam.

Lo latin es lo sesam de las lengas romanicas.

sesamoïde (m.) : que revèrta la grana del sesam ; osset (òs pichonèl) o cruissendilha (cartilage) situats dins un tendon o prèp d'una articulacion, mai que mai dins la man o lo pè.

sesca (plt.) (del gallés SESCA) : sanha / bòsa (Typha vulgaris).

sesca doça (plt.) : (Scirpus holoschnus)

sesca fina (plt.) : (Typha minima)

sesca negra (plt.) : (Sparganium ramosum)

sescarèl (plt.) : (Carex stricta)

sesèli (m.) (plt.) : (Seseli annuum) ; S. athamantoides); (S. nanum) (S. carvifolium) ; (S. elatum) ; (S. glaucum) ; (S. Bocconi) grand jolverd (Seseli Libanotis) ; fenolh de Baiona (Seseli bayonnense) ; fenolh de còla (Seseli montanum) ; fenolh de Marselha (Seseli tortuosum)

sesent, -a adj, cf Ubaud Dicort : « séant, -e (dans une assemblée) » (Laus)

sèser v (non preconizat Dicort) : v. sèire.

sesilha : temporada / durada ; amassada per far un trabalh.

sesilhon : sèti pichon sul davant o sul darrièr d'una nau.

sesombre nm : sentor desplasenta d'un ostal o d'un membre tenguts barrats tròp bèl brieu.

SESQUI- : forma prefixada del latin sesqui (un còp e mièg)

sesquialtèr, -a (adj.) (abs. Dicort) : t. tecn. de matematica.

Tres es sesquialtèr de dos. Quantitat sesquialtèra.

sesquiar (v. tr.) : garnir amb de sesca.

sesquièira : sesquièr ; sanhàs / maresca / marescatge.

sesquièr : airal que i buta (creis) la sesca.

sesquilh (plt.) : sesca (Typha vulgaris) ; (Carex acuta) (Phragmites communis)

 

 

sesquioxid [ ~ sesquioxide] nm : t. tecn. de quimia, « sesquioxyde » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 409).

Sesquioxid de fèrre : oxid ferric.

sesquisulfur nm : combinason de composicion intermediària entre las del monosulfur e del bisulfur.

sesquiterpèn nm : nom generic d'unes idrocarburs.

sessa nf / sesson (v. sesson) : falset (pochon) de sac o de camisa « gousset d’un sac, pièce carrée qui sert à en évaser l’ouverture ; gousset d’une chemise » TdF ‘sèsso’.

sesselega [veire sosselega, cf Ubaud Dicort] nf : careça ; gatilha/ cossèrga / sigola / cotiga.

sesselegar (veire sosselegar) (v. tr.) : cosserguejar / gatilhar / cotiguejar.

sessil, -a : sens pecol (sens supòrt intermediari)

Fuèlha sessila.

Tumor sessila.

session : sesilha (amassada de trabalh en general) (t. a.) ; ensemble de sesilhas ; temporada d'examèns.

Session de formacion.

Session d'un tribunal.

Session parlamentària.

Sessions d'un concili.

Session primièita.

Session segonda.

sesson nm : (t. tecn. de sartre o de cordurièira)  tròç de tèla qu'èra cordurat a una marga de camisa jos l'aissèla ; pèça raportada sus un vestit ; « coin qu’on ajoute à l’ouverture d’un sac pour la rendre plus large ; os intérieur de la corne des animaux » TdF.

sèsta nf : pausa ; « sieste » (Alibert).

sestairada [ ~ sestieirada] / sestrada nf : contengut d'un sestièr ; tèrra que se podiá semenar amb un sestièr de gran (dins las 30 aras amb quicòm coma 120 litres de gran)

sestairal : sestairada (contengut d'un sestièr) v. çaisús.

sestairalatge nm, cf Ubaud Dicort : « ancien droit qui se prélevait sur chaque setier de blé vendu » TdF ‘sesteiralage’

sestairat ~ sestieirat nm, cf Ubaud Dicort : v. sestairada. (v. TdF jos ‘sesteirado’)

sestèrci (m.) : anciana moneda romana.

sestieirada nf : v. sestairada.

sestieirat nm : v. sestairat.

sestièr : mesura de capacitat pel gran (doas eminas)

sestrada nf, cf Ubaud Dicort : v. sestairada. (v. Alibert)

sèstre nm, cf Ubaud Dicort / èstre  (v. èstre 1) : daquòs. (mots passapertot utilizats quand òm se soven pas del mot vertadièr)

Fai-me passar aquel sèstre, per véser !

Ai vist Séstre, j’ai vu Chose. (v. TdF ‘sèstre’)

set (m. e f.) : besonh de beure e sensacion balhada per aquel besonh ; desir ardent e apassionat.

Ai una set que me crèba !

Beure sens set.

La set de l'argent.

La set dels onors.

sèt (adj. num. card.) : 7.

Los sèt jorns de la setmana.

Susar las sèt pèls : susar aicisèm / tressusar.

sèt cents adj num : 700. (Mas sèt cent vint). (v. Ubaud Dicort jos cent)

sèt psalmes [salms / salmes, cf Ubaud Dicort] (los -) nm pl : « les sept psaumes pénitentiaux » TdF ‘sèt-saume’

Los sèt psalmes de peniténcia.

Fai me dire unes sèt salmes. (v. TdF)

Seta : vila d'Erau (Occitània)

seta nf, cf Ubaud Dicort : « chaussée qui subdivise les canaux qui forment les bordigues, v. levadon » (v. TdF ‘seto’)

setacèu, -èa adj, cf Ubaud Dicort : « (bot.) sétacé, -e » (Per Noste, Laus). (# cetacèu)

setanta (adj. num. card.) : 70.

Ven de manjar los setanta ans, rosega los 71.

setanta dos adj num e nm inv : « soixante-douze » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 128)

setanta un adj num e nm inv, cf Ubaud Dicort : « soixante et onze »

setanta unen, -a adj num e n, cf Ubaud Dicort : « soixante et onzième »

setanten, -a (adj. num. ord.) : 70en, 70ena.

setantena nf : dins los setanta.

Es dins la setantena.

setembral, -a adj, cf Ubaud Dicort : de setembre. (v. TdF ‘setembrau’)

Aürós aquel qu’avala

la liquor setembrala. (v. TdF)

setembre : mes noven de l'annada.

Per Nòstra Dòna de setembre : lo uèch de setembre.

setembrenc,-a / setembrin, -a adj, cf Ubaud Dicort : « septembral, de septembre » (Fettuciari). (v. setembral)

seten, -a (adj. num. ord.) : 7en, 7ena. (v. TdF ‘seten’)

setena nf : dins los sèt.

Dins una setena de jorns.

setenament adv : (matematica) « septièmement » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 126)