sanglotar (R. V, 154) / sanglotir (v. sanglotir) (v. intr.) : aver lo choquet ; somicar / ronflar (plorar convulsivament [de confondre pas amb lo francisme « ronflar »]). (v. TdF jos ‘senglouta’)

sanglotejar (v. intr.) : frequentatiu de sanglotar.

sanglotiment nm, cf Ubaud Dicort : « action de sangloter » TdF  ‘sengloutimen’

sanglotir v, cf Ubaud Dicort : « v intr, sangloter, v. sanglotar » TdF jos ‘senglouti’

sangmeula nf, cf Ubaud Dicort : « sangsue » TdF ‘sang-mèulo’

sangn- : v. sagn-. (v. sagnar)

sangna cloca [v. sagnaclocas] nm / sangna gal [v. sagnagal] nm / sangna riquet (v. sagnariquet) nm : marrit cotèl.

sangnada [sagnada] nf : presa de sang ; accion de sangnar.

sangnadís [sagnadís] nm : brava sangnada.

sangnador [sagnador] nm : banc de boquièr o de sangnaire per sangnar una bèstia ; ganiva (cotèl sangnador) ; airal que lo boquièr o lo sangnaire i planta sa ganiva ; airal que sangna ; airal del braç que i se fa la sangnada ; presa d'aiga.

Netegèt lo cotèl sangnador qu'èra tot sang.

sangnadura [sagnadura] nf : accion de sangnar ; regòla d'escolament.

sangnaire [sagnaire], -a n : escotelaire, -a ; maselièr, -ièira de pòrc ; boquièr, -ièira.

sangnairòla [sagnairòla] nf : irutge (m.) / leuja / sangsuga (Hirudo medicinalis)

sangna lenga [sagnalenga] nf (plt.) : arrapa mans (Galium aparine) ; (Rubia tinctorum)

sangnament [sagnament] nm : accion de sangnar.

Sangnament de nas.

sangnant [sagnant], -a adj : que sangna.

sangnar 1 (v. tr.) (R. V, 152) (abs. Dicort) : escotelar una bèstia. (v. sagnar 1)

Veni de recebre ta factura, me sangnas ! (s.f.)

sangnar (se) (abs. Dicort) : se tuar a far quicòm.

sangnar 2 (v. intr.) (abs. Dicort) : pèrdre de sang. (v. sagnar 2)

Ai lo nas que me sangna : pèrdi de sang pel nas.

Sangna coma un buòu : sangna que jamai.

Es paure que sangna : es paure que jamai.

sangnariá [sagnariá] nf : tuador / masèl (airal que i se tua de bestial)

sangnarinada (abs. Dicort) : carn sangnosa. (v. sangarinada)

sangnatge [sagnatge] nm : accion de sangnar.

sangnejar [sagnejar] (v. intr.) : frequentatiu de sangnar intransitiu.

sangneta [sagneta] nf : intrument de cirurgian utilizat per una sangnada, una vaccinacion, l'incision d'un amàs (abscès). (v. sangueta 2)

sangnetar [sagnetar] (v. tr.) : incisar / traucar / picar. (v. sanguetar)

Me sangnetèt quatòrze còps sens trobar la vena !

sangnièira [sagnièira] nf : emorragia.

sangnisson [sagnisson] nm (plt.) : (Sanguinaria canadensis) ; (Dactylon officinale)

sangnós [sagnós], -osa adj : que sangna ; tacat, -ada de sang ; cobèrt, -a de sang.

La carn sangnosa li ven per gost.

Una lèbre se manja sangnosa.

sangnosa [sagnosa] nf (plt.) : èrba de la plaga (Polygonum hydropiper)

sangolar (v. tr.) : escotelar pel còl. (v. TdF)

sangon nm, cf Ubaud Dicort : « petit sang ; mastic fait avec du sang et de la chaux vive pour calfeutrer les tonneaux ; sang d’agneau ou de chevreau » TdF

Mon sangon, t. de caresse, mon petit cœur, mon poupon. (v. TdF)

sangonhós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « sanguinolent, -e » (v. Carrasco)

sangpausar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, calmer, v. apasimar » TdF suppl

sangpausar (se) : se pausar après una brava escorreguda.

sangpausat (a -) [a sang pausat, cf Ubaud Dicort] (loc. adv.) : de sangfreg.

sangplan 1 adj, cf Ubaud Dicort (v. çai jos) : (v. sangtranquil)

sangplan 2 nm sing, cf Ubaud Dicort : « sang-froid, calme » (Lèbre)

sangprés : nhòca / blavairòl / macada / equimòsi (f.)

Aviá un brave sangprés sus la maissa drecha.

sangria nf (abs. Dicort) (cast. sangria) : bevenda refrescanta a basa de vin roge sucrat que i macèra d'agrum (subs. m. s.), « sangria » (Rapin)

sangsuga nf : leuja / tira sang (Hirudo medicinalis)

sangsugar (v. tr.) : pressar / sollicitar / importunar / secutar.

sangtranquil, -a adj, cf Ubaud Dicort : « posé, ée, calme, v. suau » (v. TdF ‘sang-tranquile’)

sanguet nm / sangueta 1 nf : galeta (R. III, 419) freginada a la padena, facha de mica de pan, de trocilhons de lard, d'alh, de jolverd, de pebre, de sal e de sang de galina, d'anet, de cabridon o d'anhelon.

Lo sanguet de galina es pus fin que los autres.

Parar lo sanguet : metre un plat jol sang que raja.

sangueta 2 nf, cf Ubaud Dicort : « lancette » (v. TdF). (v. sangneta)

sanguetar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, percer de plusieurs coups de lancette, sans pouvoir rencontrer la veine ; piquer, aiguillonner » TdF

 

 

sanguetàs nm, cf Ubaud Dicort : « mauvais chirurgien, qui prescrit toujours la saignée » TdF

sanguin 1 nm (plt.) : (Cornus sanguinea)

sanguin 2, -a adj : roge, -ja / color de sang ; qu'a fòrça sang ; relatiu, -iva al sang.

Òme sanguin.

Canals sanguins.

Sistèma sanguin.

sanguina 1 nf (plt.) : (Polygonum aviculare) (v. TdF)

sanguina 2 nf (v. Ubaud Dicort e TdF) : « (min. ; dessin) sanguine » (Laus, Per Noste)

sanguinada 1 nf (v. Alibert) (plt.) : sanguin (Cornus sanguinea)

sanguinada 2 nf : umor sanguinolenta ; sania (R. V, 153). (v. TdF ‘sanguinado’)

sanguinar (v. intr.) : diminutiu de sangnar intransitiu [v. sagnar 2], « saigner » TdF.

sanguinari, -ària : fèr, -a / feròç, -a (que sangnar o far sangnar li agrada) ; que pòrta a la crueltat (R. VI, 174).

Un animal sanguinari.

Un òme sanguinari.

Una doctrina sanguinària.

Una pulsion sanguinària.

Totas las guèrras son bravament sanguinàrias.

sanguinària (abs. Dicort) (plt.) : (Antennaria dioica) ; (Lithospermum fruticosum)

sanguinària blanca (abs. Dicort) (plt.) : (Paronychia argentea)

sanguinariàment : d'un biais sanguinari.

sanguineda : airal cobèrt de sanguins.

sanguinèl, -a adj, cf Ubaud Dicort : « sanguin, ine, couleur de sang » TdF ‘sanguinèu’

sanguinenc, -a : sanguin, -a (qu'a fòrça sang)

sanguinet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « nom qu’on donne aux bœufs à pelage roux » TdF

sanguinhòl (plt.) : sanguin / sanguinada (Cornus sanguinea)

sanguinièira nf, cf Ubaud Dicort : « traînée de sang, trace de sang considérable, sang versé » (v. TdF)

sanguinitat nf, cf Ubaud Dicort : « parenté directe » (L. 335)

« sanguinòla » 1 : v. ceguinhòla.

sanguinòla 2 nf, cf Ubaud Dicort : « variété de pêche d’un rouge foncé, à chair rouge, velue partout ; digitaire sanguine, plante » TdF

sanguinolent, -a adj, cf Ubaud Dicort : « sanguinolent, -e » (Rapin) ; « sanglant, -e » (v. L. 335)

sanguinós, -osa adj :  « sanieux, euse, mêlé de sang et de lymphe ou de pus [v. saniós] » (v. Vayssier ‘songuinous) ; ensangnosit, -ida, « taché de sang, sanglant, ante, v. sagnós ; sanguin, ine, v. sanguin ». (v. TdF)

sangverd nm : malroge / pissament de sang del bestial lanut.

sanha nf / sanhàs (v. sanhàs)  : terren umid e marescatjós ; plantas de sanhasses :

   sesca (Typha latifolia) ; (T. Shuttleworthii); (T. angustifolia) ; (T. stenophylla) ;(T. elata) ; (T. minima) ;

   sesca doça (Sparganium affine) ; (S. Borderi) ;(S. erestum) ; (S. minimum) ; (S. natans) ; (S. neglectum) ;(S. ramosum) ; (S. simplex) ;

   alpista (Phalaris canariensis) ;

   bòsa (carex) ; tot un fum de menas ;

   tot un fum d'autras plantas de sanha. (v. TdF ‘sagno’)

sanhaire, -aira n : palhaire, -a de cadièiras.

sanhairòla nf : sanha / sanhàs « petit marécage, v. paluneta » TdF.

sanhar (v. tr.) : palhar una cadièira ; garnir de fuèlhas de sesca.

(# sagnar)

sanhàs nm (TdF ‘sagnas’) / sanhat nm (Alibert) : maresca, « (augmentatif de ‘sanha’) gros marais » (Honnorat) ; mata de plantas aqüaticas ; prat marescatjós.

sanhassenc nm, cf Ubaud Dicort : « fondrière, lieu marécageux » TdF

sanhat nm : v. sanhàs.

sanheta (plt.) : (Typha minima)

sanhièira nf : airal cobèrt de plantas aqüaticas, « lieu où le typha abonde, marécage » TdF ‘sagnièro’.

sanhièr nm, -ièira : persona que fa de palhets (entrelaces de joncasses per i s'estirar dessús sul pelsòl)

sanhós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « couvert de plantes palustres » TdF ‘sagnous’. (# saniós)

sania nf (R. V, 153) : matèria purulenta pudenta, mesclada de sang.

sanicaire, -aira : petaçaire ; marrit obrièr.

Siás un sanicaire !

sanicar (v. tr.) : « rapiécer, ravauder, coudre grossièrement » TdF ; doblet de sanar (trabalhar maladrechament), « faire un ouvrage de main grossièrement » (v. Vayssier jos ‘sonà’)

Qué sanicas aquí ?

sanicla (plt.) : (Sanicula europaea)

saniçon [veire seniçon, cf Ubaud Dicort] nm (plt.) : (Senecio vulgaris)

saniós, -osa adj (R. V, 153) : que laissa vinar de poire mesclat de sang ; que conten de poire mesclat de sang. (# sanhós)

Una plaga saniosa.

saniquejar (v. tr.) (Mouly Esping. 253 ; abs. Dicort) : doblet de sanicar (trabalhar maladrechament ; pèrdre son temps a far pas grand causa)

Plegaràs pas lèu de saniquejar ?

sanís, -issa : san, -a (en bona santat)

Una trufa rodada es pas sanissa.

sanitari 1 nm (abs. Dicort) : ensemble de las installacions de netetat d'un ostal (lavadors, lavadoira, privats...), « sanitaire » (Lagarde)

sanitari 2, -ària adj : relatiu, -iva a la distribucion, a l'evacuacion de l'aiga, a l'igièna d'un ostal.

Equipament sanitari.

Installacion sanitària.

sanitat nf, cf Ubaud Dicort : « état sain, santé [v. santat] » TdF jos ‘saneta’