rizogèn, -a : que dona naissença a de raices adventissas.

rizoïde 1 (subs. m.) : pel unicellular que servís d'element fixador e absorbent.

rizoïde 2, -da adj : que revèrta una raiç.

rizòma (m.) : tige sosterranh / tija sosterranha.

Lo glaujòl (Iris) s'espandís per rizòmas.

rizomatic, -a : relatiu, -iva a un rizòma.

rizomatós, -osa : provesit, -ida de rizòmas ; de la natura d'un rizòma.

rizomòrf, -a : de la forma d'una raiç.

rizopòde [rizopòdi, cf Ubaud Dicort] nm : protozoari capable d'emetre de pseudopòdes utilizats per se desplaçar e per sasir.

rizosfèra nf : volum de tèrra qu'enròda las raices de las plantas e que presenta fòrça particularitats fisicas, quimicas e biologicas.

rizostòm [rizostòma, cf Ubaud Dicort] (m.) : mena de pòta (medusa)

rizotomia nf, cf Ubaud Dicort : « (chir.) rhizotomie » (Per Noste)

nf/nm, cf Ubaud Dicort : « (lettre grecque) rho » (Rapin), Ρ-ρ

« roal » nm : v. rosal.

roan nm, cf Ubaud Dicort : « toile de Rouen » TdF

roana nf, cf Ubaud Dicort : « instrument pour mesurer les pièces de vin » TdF

roanada nf, cf Ubaud Dicort (L. 328) : « fête, réjouissance (vieux), à Arles » TdF

roanariá nf, cf Ubaud Dicort : « rouennerie, toile ou indienne de Rouen » TdF

roaneta nf, cf Ubaud Dicort : « rouannette, instrument de charpentier, v. pòrtapica » (v. TdF)

roanièr, -ièira n, cf Ubaud Dicort : « marchand de rouennerie » TdF

roant / roard nm : brau de dos a cinc ans ; buòu vièlh que l'òm engraissa per la mòrt ; èrsa butada pel vent. (v. TdF jos ‘rouant’)

roanta nf, cf Ubaud Dicort : « bredindin, méchant carrosse, v. guimbarda » (v. TdF)

roard nm, cf Ubaud Dicort :  v. roant. (v. TdF jos ‘rouant’)

roarda nf : vaca vièlha que l'òm engraissa per la mòrt.

rob nm, cf Ubaud Dicort : « tronc d’arbre, v. rol 2 » (v. TdF)

ròb nm, cf Ubaud Dicort : « médicament dépuratif » TdF

robal (Alibert) [robalh, cf Ubaud Dicort] nm : rigal / còl rós / papach rós (Erithacus rubecula)

robauda nf, cf Ubaud Dicort : « variété de figue connue à Nice » (v. TdF)

Robèrt - Robèrta : prenoms.

robèrta nf, cf Ubaud Dicort : « herbe à Robert, bec-de-grue, v. bèc de grua ; mercuriale annuelle » (v. TdF)

ròbi, -a (adj.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : ròse ; roge.

robiaca nf (v. Ubaud Dicort e TdF) : beata (falsa devòta)

robican, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « hargneux, euse, grognon, onne, maussade » TdF

robilhon nm, cf Ubaud Dicort : « variété de mouton » TdF

robin 1 nm : rubís (pèira preciosa) ; escalfeta. (v. TdF)

robin 2, -a adj : bai, baia clar / baiard, -a clar. (v. TdF ‘roubin 2’)

Camba robina, jambe traînante, jambe boiteuse. (v. TdF)

robina (L. 328) : escoladoira (valat que l'aiga i s'escola) (v. TdF ‘roubino 1’)

robinaire nm, cf Ubaud Dicort : « cureur de canaux » TdF

robinassa nf, cf Ubaud Dicort : « grande robina ; canal abandonné » (v. TdF)

robinatge nm, cf Ubaud Dicort : « droit d’entrée pour les marchandises arrivant par la Roubine de Narbonne » (L. 328)

robinejar (v. intr.) : brumar / plovinejar.

Al mes de novembre robineja sovent.

robinet (abs. Dicort) : aplech margat sus una canalizacion per obrir o copar un gèt d'aiga o de gas ; canèla / canalòt. (v. canèla, enca, grifon)

robineta nf, cf Ubaud Dicort : « petite robina, petit canal de dessèchement, v. canalet » (v. TdF)

robínia nf ~ robinièr nm, cf Ubaud Dicort : « robinier » (Ubaud Lexic norm. bot. p. 21)

robinhòlis nm pl, cf Ubaud Dicort : « t. érotique, les testicules, v. genitòri » (v. TdF)

robinòla nf, cf Ubaud Dicort : « petit canal, rigole d’écoulement » TdF

robinon : terralhon (terralha pichona)

roble nm, cf Ubaud Dicort : « rouble, monnaie russe » (v. TdF ‘rouble 1’)

roboratiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « roboratif, -ive » (Per Noste)

robòt nm, cf Ubaud Dicort : « robot » (Rapin)

robotica nf, cf Ubaud Dicort : « robotique » (Rapin)

robotizacion nf, cf Ubaud Dicort : « robotisation » (Rapin)

robotizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, robotiser » (Per Noste)

robust, -a : vigorós, -osa ; solid, a ; imbrandable, -a.

robustament adv, cf Ubaud Dicort : « robustement » TdF

robustan (mena de cafè) nm, cf Ubaud Dicort : « robusta » (Sèrras-Ess.)

robustesa nf, cf Ubaud Dicort : « robustesse » (Rapin)

Ròc : « Roch », prenom. (v. TdF ‘ro 2’)

ròc 1 nm : pèira, « caillou » (Alibert) ; « t. du jeu d’échecs, tour, v. torre » (v. TdF jos ‘ro 1’).

Getar de ròcs.

Un còp de ròc.

ròc 2 nm / ròca nf : massa de pèira dura sul pelsòl o jos tèrra.

La relha del brabant frelhèt la ròca maire.

ròc mòrt nm : « roche schisteuse, glaise » TdF jos ‘ro 1’. (v. ròcmòrt)

ròc viu nm, cf Ubaud Dicort : « roche vive, pierre froide, calcaire dur » TdF jos ‘ro 1’

ròca 1 nf : v. ròc 2.

ròca 2 nf (Alibert) : bòrds esquius (escarpats) d'un camp.

rocada : montet de ròcas ; terren rocalhut ; desviacion per contornar una vila ; massís de flors adornat de ròcs.

Val mai prene la rocada que de passar per la vila.

rocadèla nf : mena d'aucèl (Saxicola), « motteux, v. rocairòla » (v. TdF ‘roucadello’)

Ròcafòrt : vilòta de Roergue que i se fa lo formatge que pòrta son nom ; formatge de Ròcafòrt (v. çai jos).

ròcafort (formatge de Ròcafòrt, Avairon, 12) nm, cf Ubaud Dicort : « roquefort » (Sèrras-Ess.)

Ròcafortenc, -a / Ròcafortés, -esa  n pr, cf Ubaud Dicort : « habitant de Roquefort » TdF jos ‘Roco-fourten’

rocairòl nm / rocairòla nf : mena d'aucèl (Saxicola) « motteux, oiseau » (v. TdF jos ‘rouqueiròu’ e ‘rouqueirolo’)

rocairoleta nf, cf Ubaud Dicort : « petit motteux » TdF ‘rouqueirouleto’. (v. rocairòla)

rocairon nm, cf Ubaud Dicort : « lutjan oeillé, poisson de mer » (v. TdF)

rocal (abs. Dicort) / rocau nm : peis de ròca de mar (Labrus pavo). (v. rocau)

rocalha : airal plen de ròcs / airal peirós ; airal artificialament enrodat de ròcs per i cultivar de flors.

rocalhada nf, cf Ubaud Dicort : « suite de rochers, chaîne de rochers, terrain rocailleux » TdF jos ‘roucado’

rocalhàs : ròca bèla ; airal rocalhut.

rocalhon : rocatèl.

rocalhós, -osa : plen de rocalha.

Camin rocalhós.

rocalhut, -uda : plen, -a de ròcs.

Tèrra rocalhuda.

rocam : rocàs gròs ; las ròcas en general.

Ròcamador (960) : vilòta d'Òlt (Occitània)

rocambau nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, rocambeau » TdF

rocambolesc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « rocambolesque » (Rapin)

rocanhada nf, cf Ubaud Dicort : v. rocalhada. (v. TdF jos ‘roucado’)

rocantin nm, cf Ubaud Dicort : « rocantin, chanson composée de fragments de plusieurs autres ; doléance, gronderie, semonce, reproches » TdF

rocar : « v tr, t. du jeu d’échecs, roquer » ; far venir coma un ròc. (v. TdF)

Lo gèl a rocadas las aigas.

rocar (se) : se trucar ; s'arroquir (venir dur coma ròc)

Los dos marres se rocavan de contunh.

Uèi totas las lacas se son rocadas.

 

 

rocareda / rocariá nf : montet de ròcs ; cadena de ròcas.

rocàs : ròca bèla.

rocassa nf : massa de ròcas « ... de roche » TdF.

rocassàs : un rocàs gròs / una rocassa gròssa.

rocassejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, marcher dans les rochers, parcourir des lieux pierreux » TdF

rocasset : calquièr carbonièr grossièr.

rocassièira nf : airal rocalhut ; aucèl de rocalha (Motacilla alpina) ; (Saxicola cachinnans) ; (Alectoris rufa) ; (A. graeca saxatilis)

rocassièr, -ièira (subs. e adj.) : que viu dins la rocalha ; persona que traça o que fa de reblatalha.

rocassilha [ / rocassina] nf, cf Ubaud Dicort : reblatalha / reblonalha / reblatge. (v. TdF jos ‘roucassiho’)

rocassoira (en -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « en talus, à pic » TdF

rocasson nm, cf Ubaud Dicort : « petit rocher, petit roc détaché, éclat de rocher » TdF

rocassós, -osa adj / rocassut, -uda (v. rocassut) : « rocheux, euse » ; rocalhut, -uda (v. TdF ‘roucassous’).

rocassum nm sing : las ròcas en general.

rocassut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : « couvert de rochers » TdF

rocastre (abs. Dicort) : pejoratiu de rocàs.

rocatada nf, cf Ubaud Dicort : v. rocada. (v. TdF ‘roucatado’)

rocatèl : ròc pichonèl.

Un rocatèl me fendasclèt lo parabrisa.

rocatèla nf, cf Ubaud Dicort : « motteux, oiseau qui se tient sur les pierres, v.  » TdF jos ‘roucadello’

rocatge nm, cf Ubaud Dicort : « rochers, en général » TdF ‘roucage’

rocatièr, -ièira adj e n : rocassièr, -ièira. v. pus naut.

rocau nm, cf Ubaud Dicort : « nom qu’on donne à divers poissons du genre labre qui habitent les roches sous-marines, et en particulier au paon de mer » TdF

ròcferrau (Alibert) / ròcferral nm (los 2, abs. Dicort) : basalt.

ròcha (?) nf, cf Ubaud Dicort : « tannée, motte de tan, tan mêlé de chaux » (v. TdF)

rochacuol nm ~ rochacuola nf, cf Ubaud Dicort : v. rochacuola.

rochacuòla [rochacuola] nf : carrièira o terren que penja, « v. rompecuol » TdF ‘roucho-quiéulo’.

rochacuolons (de -)[a rochacuolons (v. Ubaud Dicort e Alibert)] (loc. adv.) : de cocolons, « en glissant accroupi » TdF ‘roucho-quiéulous (à)’.

rochada : esbodenament ; accion de s'esbodenar ; fretada / rosta / tanada.

rochar / ruchar [veire rochar, cf Ubaud Dicort] (v. intr. e tr.) : limpar exprès o per accident ; « frotter » TdF jos ‘roucha’.

rocin nm, v. Ubaud Dicort Errata web (L. 329) : « rossin, cheval de service ; vieux cheval, vieille monture » (v. TdF ‘roussin’)

Rocin de tira. (v. Ubaud Dicort jos rossin)

rocinanta nf, cf Ubaud Dicort : « rossinante, v. ròssa » (v. TdF ‘roussinanto’)

rocinet nm, v. Ubaud Dicort Errata web : « même signification que rocin » (L. 329)

rocinièr nm, cf Ubaud Dicort : « conducteur de roussins » (v. TdF ‘roussinié’)  ; « homme monté sur un rocin, terme d’injure » (L. 329)

rock and roll (angl.) [ròck (and ròll), cf Ubaud Dicort] nm : dança e estil de dança vesins del swing (angl.) ; estil musical popular american.

rockaire, -aira] n, cf Ubaud Dicort : « rockeur, -euse » (Basic)

rocker (abs. Dicort) (angl.) ('r k ´ r) : cantaire de rock and roll. (v. rockaire)

ròcmòrt nm, cf Ubaud Dicort : ròca blestosa / sistrosa que se confís, que se desliècha, que s'engruna, que se desagrega.

rocó 1 (Alibert ; abs. Dicort) : onom. del mormolh del colomb o de la tortora.

rocó 2 / roco nm : v. recó.

rocolada nf : v. roconada. (v. TdF jos ‘roucoulado’)

rocolament nm (v. Ubaud Dicort e TdF: v. roconament.

rocon nm  (v. Ubaud Dicort e Alibert) (plt.) : (Reseda luteola)

roconada / rocolada nf / roconament  / rocolament  (los 2, v. çai jos) : mormolh del colomb o de la tortora ; « grondement, mugissement » (v. TdF jos ‘roucoulado’).

De roconadas me desrevelhan cada matin.

roconaire / rocolaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui roucoule, qui gronde » (v. TdF jos ‘roucoulaire’)

roconament nm, cf Ubaud Dicort : « action de roucouler » (Alibert)

roconar 1 / rocolar / roconejar / rocolejar (los 2, abs. Dicort) (v. intr.) : far entendre son rocó (colomb o tortora) ; se dire de causas tendras o langorosas ; cantar langorosament ; « gronder, mugir » TdF jos ‘roucoula’ ; « tousser (en parlant d’une vache) » (v. Alibert ‘roconar 2’).

Braces en quèrba, los dos amoroses roconavan.

Lo canon rocona. (v. TdF)

roconar 2 / rocolar (v. tr.) : « roucouler » TdF jos ‘roucoula’

Rocolar una cançon.

roconar 3 nm : (accion de roconar), cf Ubaud Dicort.

rocós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « rocheux, euse » TdF

ròda : aplech de forma circulara conflat, cerclat o dentat que vira sus un fusòl (aissèl) e que far avançar aital lo veïcul o lo mecanisme ont es margat ; suplici d'autres còps.

Ròda de carrèla, de molin, de camion, de pendula.

Ròda motriça.

Ròda de la fortuna.

Suplici de la ròda.

La luna fa la ròda : la luna fa pargue. v. pargue.

ròdabartasson nm, cf Ubaud Dicort : « troglodyte, petit oiseau, v. petosa » (v. TdF ‘rodo-bartassoun’)

rodabèl nm (abs. TdF) : carn de pòrc o d'auca, achiquetada menut e cuècha dins de graissa ; tindèla de lard dins una pascada ; carnilh mièg-gras e mièg-magre de pòrc salat. (v. radabèl)

ròdabèla : poleja / polelha. v. poleja.

rodable [redable, cf Ubaud Dicort p. 147 jos bruèg] nm : bruèg / tirabrasa. v. redable e tirabrasa.

ròdabòrias nm, cf Ubaud Dicort : (v. ròdamases)

rodada nf : « contenu d’une roue » ; escanhada (contengut d'una escanha, d'una madaissa) (v. TdF) ; « ornière, chemin tracé par les roues [v. rodal], itinéraire » (Brun Glossari Oc-Fr).

ròdadet nm, cf Ubaud Dicort : « tourniole, espèce de panaris » TdF ‘rodo-det’

ròdafortuna nf, cf Ubaud Dicort : « roue de fortune, biribi, jeu de hasard » TdF ‘rodo-fourtuno’

rodaira nf : mena de dança.

rodaire, -aira [~ airitz] (subs. e adj.) : passapaís (m. e f.) / vagabond, -a ; barrutlaire, -a.

De rodaires i n'a de mai en mai.

Un can rodaire.

rodal (f.) : rega curada per una ròda del carri dins un camin carretal.

La carreta trantalhejava dins las rodals.

rodalièr, -ièira adj e n, cf Ubaud Dicort : v. rodarèl. (v. TdF roudalié)

rodalisa nf, cf Ubaud Dicort : « habitude de roder » (Carrasco)

rodam (m.) : las ròdas en general ; « ornière, v. carral [v. rodal] » (v. TdF ‘roudan’)

ròdamases nm, cf Ubaud Dicort : « rôdeur qui va de ferme en ferme, vagabond, v. barrutlaire » TdF jos ‘rodo-mas’

rodament : tornejament / vertige.

Rodament de cap.

Ròdamont n pr m, v. Ubaud Dicort Errata web : « (littér.) Rodomont » (v. çai jos)

ròdamont nm, cf Ubaud Dicort : « rodomont, fanfaron, faux-brave [v. marjassa], caractère de l’un des personnages de l’Arioste, dans Roland furieux » (Honnorat)

ròdamontada nf, cf Ubaud Dicort : « rodomontade, v. bravada » (v. TdF ‘rodo-mountado’)

ròdamontar v, cf Ubaud Dicort : « v intr et tr, faire le rodomont ; effrayer par des rodomontades, v. espavordir » (v. TdF ‘rodo-mounta’)

rodanenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « rhodanien, -enne » (Laus, Lèbre)

rodanés, -esa / rodanesc, -a (abs. Dicort) (adj. e subs.) : relatiu, -iva a Rodés ; sortit, -ida de Rodés.

Un Rodanesc. Una Rodanesca.

Rodanés 1, -esa n pr : (abitant) , cf Ubaud Dicort. (v. çai sus)

Un Rodanés .Una Rodanesa.

Rodanés 2 n pr m (v. rodanés) : (païs) , cf Ubaud Dicort.