|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rizogèn, -a : que dona naissença a de raices adventissas. rizoïde 1 (subs. m.) : pel unicellular que servís d'element fixador e absorbent. rizoïde 2, -da adj : que revèrta una raiç. rizòma (m.) : tige sosterranh / tija sosterranha. Lo glaujòl (Iris) s'espandís per rizòmas. rizomatic, -a : relatiu, -iva a un rizòma. rizomatós, -osa : provesit, -ida de rizòmas ; de la natura d'un rizòma. rizomòrf, -a : de la forma d'una raiç. rizopòde [rizopòdi, cf Ubaud Dicort] nm : protozoari capable d'emetre de pseudopòdes utilizats per se desplaçar e per sasir. rizosfèra nf : volum de tèrra qu'enròda las raices de las plantas e que presenta fòrça particularitats fisicas, quimicas e biologicas. rizostòm [rizostòma, cf Ubaud Dicort] (m.) : mena de pòta (medusa) rizotomia nf, cf Ubaud Dicort :
« (chir.) rhizotomie » (Per
Noste) rò
nf/nm, cf Ubaud Dicort : « (lettre grecque)
rho » (Rapin), Ρ-ρ « roal » nm : v. rosal. roan nm, cf Ubaud Dicort :
« toile de Rouen » TdF roana nf, cf Ubaud Dicort :
« instrument pour mesurer les pièces de vin » TdF roanada nf, cf Ubaud Dicort (L. 328) : « fête, réjouissance (vieux),
à Arles » TdF roanariá nf, cf Ubaud Dicort : « rouennerie, toile ou
indienne de Rouen » TdF roaneta nf, cf Ubaud Dicort :
« rouannette, instrument de charpentier, v. pòrtapica » (v. TdF) roanièr, -ièira n, cf Ubaud Dicort : « marchand de
rouennerie » TdF roant / roard nm : brau de dos a cinc ans ; buòu vièlh que l'òm engraissa per la mòrt ; èrsa butada pel vent. (v. TdF jos ‘rouant’) roanta nf, cf Ubaud Dicort :
« bredindin, méchant carrosse, v. guimbarda » (v. TdF) roard nm, cf Ubaud Dicort : v. roant. (v. TdF jos
‘rouant’) roarda nf : vaca vièlha que l'òm engraissa per la mòrt. rob nm, cf Ubaud Dicort : « tronc
d’arbre, v. rol 2 » (v.
TdF) ròb nm, cf Ubaud Dicort : « médicament
dépuratif » TdF robal (Alibert) [robalh, cf Ubaud Dicort] nm : rigal / còl rós / papach
rós (Erithacus rubecula) robauda nf, cf Ubaud Dicort :
« variété de figue connue à Nice » (v. TdF) Robèrt - Robèrta : prenoms. robèrta nf, cf Ubaud Dicort :
« herbe à Robert, bec-de-grue, v. bèc de grua ; mercuriale annuelle » (v. TdF) ròbi, -a (adj.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : ròse ; roge. robiaca nf (v. Ubaud Dicort e TdF) : beata (falsa devòta) robican, -a adj e n, cf Ubaud Dicort :
« hargneux, euse, grognon, onne, maussade » TdF robilhon nm, cf Ubaud Dicort :
« variété de mouton » TdF robin 1 nm : rubís (pèira preciosa) ; escalfeta. (v. TdF) robin 2, -a adj : bai, baia clar / baiard, -a clar. (v. TdF ‘roubin 2’) Camba
robina, jambe traînante, jambe
boiteuse. (v. TdF) robina (L. 328) : escoladoira (valat que l'aiga i s'escola) (v. TdF ‘roubino 1’) robinaire nm, cf Ubaud Dicort : « cureur de canaux » TdF robinassa nf, cf Ubaud Dicort : « grande robina ;
canal abandonné » (v. TdF) robinatge nm, cf Ubaud Dicort :
« droit d’entrée pour les marchandises arrivant par
la Roubine de Narbonne » (L. 328) robinejar (v. intr.) : brumar / plovinejar. Al mes de novembre robineja sovent. robinet (abs. Dicort) : aplech margat sus una
canalizacion per obrir o copar un gèt d'aiga o de gas ; canèla
/ canalòt. (v. canèla, enca, grifon) robineta nf, cf Ubaud Dicort :
« petite robina, petit canal de dessèchement, v. canalet » (v. TdF) robínia nf ~ robinièr nm, cf Ubaud Dicort :
« robinier » (Ubaud Lexic norm. bot. p. 21) robinhòlis
nm pl, cf Ubaud Dicort :
« t. érotique, les testicules, v. genitòri » (v. TdF) robinòla nf, cf Ubaud Dicort : « petit canal,
rigole d’écoulement » TdF robinon : terralhon (terralha pichona) roble nm, cf Ubaud Dicort :
« rouble, monnaie russe » (v. TdF ‘rouble 1’) roboratiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « roboratif, -ive » (Per
Noste) robòt nm, cf Ubaud Dicort :
« robot » (Rapin) robotica nf, cf Ubaud Dicort :
« robotique » (Rapin) robotizacion nf, cf Ubaud Dicort :
« robotisation » (Rapin) robotizar v, cf Ubaud Dicort :
« v tr, robotiser » (Per Noste) robust, -a : vigorós, -osa ; solid, a ; imbrandable, -a. robustament adv, cf Ubaud Dicort :
« robustement » TdF robustan (mena de cafè) nm, cf Ubaud Dicort :
« robusta » (Sèrras-Ess.) robustesa nf, cf Ubaud Dicort :
« robustesse » (Rapin) Ròc : « Roch », prenom. (v. TdF ‘ro 2’) ròc 1 nm : pèira, « caillou » (Alibert) ; « t. du jeu d’échecs, tour, v. torre » (v. TdF jos ‘ro 1’). Getar de ròcs. Un còp de ròc. ròc 2 nm / ròca nf : massa de pèira dura sul pelsòl o jos tèrra. La relha del brabant frelhèt la ròca maire. ròc mòrt nm :
« roche schisteuse, glaise » TdF jos ‘ro 1’. (v. ròcmòrt) ròc viu nm, cf Ubaud Dicort :
« roche vive, pierre froide, calcaire dur » TdF jos ‘ro 1’ ròca 1 nf : v. ròc 2. ròca 2 nf (Alibert) : bòrds esquius (escarpats) d'un camp. rocada : montet de ròcas ; terren rocalhut ; desviacion per contornar una vila ; massís de flors adornat de ròcs. Val mai prene la rocada que de passar per la vila. rocadèla nf : mena d'aucèl (Saxicola), « motteux, v. rocairòla » (v. TdF ‘roucadello’) Ròcafòrt : vilòta de Roergue que i se fa lo
formatge que pòrta son nom ; formatge de Ròcafòrt (v. çai jos). ròcafort
(formatge de Ròcafòrt,
Avairon, 12) nm,
cf Ubaud Dicort : « roquefort » (Sèrras-Ess.) Ròcafortenc,
-a / Ròcafortés, -esa n
pr, cf Ubaud Dicort : « habitant de
Roquefort » TdF jos
‘Roco-fourten’ rocairòl nm / rocairòla nf :
mena d'aucèl (Saxicola)
« motteux, oiseau » (v. TdF jos
‘rouqueiròu’ e ‘rouqueirolo’) rocairoleta nf, cf Ubaud Dicort :
« petit motteux » TdF ‘rouqueirouleto’. (v. rocairòla) rocairon nm, cf Ubaud Dicort :
« lutjan oeillé, poisson de mer » (v. TdF) rocal (abs. Dicort) / rocau nm : peis de
ròca de mar (Labrus pavo). (v. rocau) rocalha : airal plen de ròcs / airal peirós ; airal artificialament enrodat de ròcs per i cultivar de flors. rocalhada nf, cf Ubaud Dicort :
« suite de rochers, chaîne de rochers, terrain
rocailleux » TdF jos
‘roucado’ rocalhàs : ròca bèla ; airal rocalhut. rocalhon : rocatèl. rocalhós, -osa : plen de rocalha. Camin rocalhós. rocalhut, -uda : plen, -a de ròcs. Tèrra rocalhuda. rocam : rocàs gròs ; las ròcas en general. Ròcamador (960) : vilòta d'Òlt
(Occitània) rocambau nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de marine, rocambeau » TdF rocambolesc,
-a adj, cf Ubaud Dicort :
« rocambolesque » (Rapin) rocanhada nf, cf Ubaud Dicort :
v. rocalhada. (v. TdF jos ‘roucado’) rocantin nm, cf Ubaud Dicort :
« rocantin, chanson composée de fragments de plusieurs
autres ; doléance, gronderie, semonce, reproches » TdF rocar : « v tr, t. du jeu
d’échecs, roquer » ; far venir coma
un ròc. (v. TdF) Lo gèl a rocadas las
aigas. rocar (se) : se trucar ; s'arroquir (venir dur coma ròc) Los dos marres se rocavan de contunh. Uèi totas las lacas se son rocadas. |
|
rocareda / rocariá nf : montet de ròcs ; cadena de ròcas. rocàs : ròca bèla. rocassa nf : massa de ròcas « ... de roche » TdF. rocassàs : un rocàs gròs / una rocassa gròssa. rocassejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, marcher dans les rochers,
parcourir des lieux pierreux » TdF rocasset : calquièr carbonièr grossièr. rocassièira nf : airal rocalhut ; aucèl de rocalha (Motacilla alpina) ; (Saxicola cachinnans) ; (Alectoris rufa) ; (A. graeca saxatilis) rocassièr, -ièira (subs. e adj.) : que viu dins la rocalha ; persona que traça o que fa de reblatalha. rocassilha [ / rocassina] nf, cf Ubaud Dicort : reblatalha /
reblonalha / reblatge. (v. TdF jos
‘roucassiho’) rocassoira (en -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « en talus,
à pic » TdF rocasson nm, cf Ubaud Dicort : « petit rocher,
petit roc détaché, éclat de rocher » TdF rocassós, -osa adj / rocassut, -uda (v. rocassut) : « rocheux, euse » ; rocalhut, -uda (v. TdF ‘roucassous’). rocassum nm sing : las ròcas en general. rocassut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : « couvert de
rochers » TdF rocastre (abs. Dicort) : pejoratiu de rocàs. rocatada nf, cf Ubaud Dicort : v. rocada. (v. TdF ‘roucatado’) rocatèl : ròc pichonèl. Un rocatèl me fendasclèt lo parabrisa. rocatèla nf, cf Ubaud Dicort : « motteux, oiseau qui se tient
sur les pierres, v. » TdF jos ‘roucadello’ rocatge nm, cf Ubaud Dicort : « rochers, en
général » TdF ‘roucage’ rocatièr, -ièira adj e n : rocassièr, -ièira. v. pus naut. rocau nm, cf Ubaud Dicort :
« nom qu’on donne à divers poissons du genre labre
qui habitent les roches sous-marines, et en particulier au paon de
mer » TdF ròcferrau (Alibert) / ròcferral nm (los 2, abs. Dicort) : basalt. ròcha (?) nf, cf Ubaud Dicort : « tannée, motte de tan,
tan mêlé de chaux » (v.
TdF) rochacuol nm ~ rochacuola nf, cf Ubaud Dicort :
v. rochacuola. rochacuòla [rochacuola] nf : carrièira o terren que penja, « v. rompecuol » TdF ‘roucho-quiéulo’. rochacuolons (de -)[a rochacuolons (v. Ubaud Dicort e Alibert)] (loc. adv.) : de cocolons, « en glissant accroupi » TdF ‘roucho-quiéulous (à)’. rochada : esbodenament ; accion de
s'esbodenar ; fretada / rosta / tanada. rochar / ruchar [veire rochar, cf Ubaud Dicort] (v. intr. e tr.)
: limpar exprès o per accident ; « frotter » TdF jos ‘roucha’. rocin nm, v. Ubaud Dicort
Errata web (L. 329) : « rossin,
cheval de service ; vieux cheval, vieille monture » (v. TdF ‘roussin’) Rocin de
tira. (v. Ubaud Dicort jos rossin) rocinanta nf, cf Ubaud Dicort :
« rossinante, v. ròssa » (v. TdF ‘roussinanto’) rocinet nm, v. Ubaud Dicort
Errata web :
« même signification que rocin »
(L. 329) rocinièr nm, cf Ubaud Dicort :
« conducteur de roussins » (v. TdF ‘roussinié’) ; « homme monté sur un rocin, terme
d’injure » (L. 329) rock and roll (angl.) [ròck (and ròll), cf Ubaud Dicort] nm : dança e estil de dança vesins
del swing (angl.) ; estil musical
popular american. rockaire, -aira] n, cf Ubaud Dicort : « rockeur, -euse » (Basic) rocker (abs. Dicort) (angl.) ('r k ´ r) : cantaire de rock and roll. (v. rockaire) ròcmòrt nm, cf Ubaud Dicort : ròca blestosa / sistrosa que se
confís, que se desliècha, que s'engruna, que se desagrega. rocó 1 (Alibert ; abs. Dicort) : onom. del mormolh del colomb o de
la tortora. rocó 2 / roco nm :
v. recó. rocolada nf : v. roconada. (v. TdF jos ‘roucoulado’) rocolament nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : v. roconament. rocon nm (v. Ubaud Dicort e Alibert) (plt.) : (Reseda luteola) roconada / rocolada nf / roconament / rocolament (los 2, v. çai jos) : mormolh del colomb o de la tortora ; « grondement, mugissement » (v. TdF jos ‘roucoulado’). De roconadas me desrevelhan cada matin. roconaire / rocolaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui
roucoule, qui gronde » (v. TdF jos ‘roucoulaire’) roconament nm, cf Ubaud Dicort :
« action de roucouler »
(Alibert) roconar 1 / rocolar / roconejar / rocolejar (los 2, abs. Dicort) (v. intr.) : far entendre son rocó (colomb o tortora) ; se dire de causas tendras o langorosas ; cantar langorosament ; « gronder, mugir » TdF jos ‘roucoula’ ; « tousser (en parlant d’une vache) » (v. Alibert ‘roconar 2’). Braces en quèrba, los dos amoroses roconavan. Lo canon rocona. (v. TdF) roconar 2 / rocolar (v. tr.) : « roucouler » TdF jos
‘roucoula’ Rocolar una cançon. roconar 3 nm : (accion de roconar), cf Ubaud Dicort. rocós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « rocheux,
euse » TdF ròda : aplech de forma circulara conflat, cerclat o dentat que vira sus un fusòl (aissèl) e que far avançar aital lo veïcul o lo mecanisme ont es margat ; suplici d'autres còps. Ròda de carrèla,
de molin, de camion, de pendula. Ròda motriça. Ròda de la fortuna. Suplici de la ròda. La luna fa la ròda : la luna fa pargue. v. pargue. ròdabartasson nm, cf Ubaud Dicort : « troglodyte, petit
oiseau, v. petosa » (v. TdF ‘rodo-bartassoun’) rodabèl nm (abs. TdF) : carn de pòrc o d'auca, achiquetada menut e cuècha dins de graissa ; tindèla de lard dins una pascada ; carnilh mièg-gras e mièg-magre de pòrc salat. (v. radabèl) ròdabèla : poleja / polelha. v. poleja. rodable [redable, cf Ubaud Dicort p. 147 jos bruèg] nm : bruèg / tirabrasa. v. redable e tirabrasa. ròdabòrias
nm, cf Ubaud Dicort : (v. ròdamases) rodada nf : « contenu d’une roue » ; escanhada (contengut d'una escanha, d'una madaissa) (v. TdF) ; « ornière, chemin tracé par les roues [v. rodal], itinéraire » (Brun Glossari Oc-Fr). ròdadet nm, cf Ubaud Dicort :
« tourniole, espèce de panaris » TdF ‘rodo-det’ ròdafortuna
nf, cf Ubaud Dicort :
« roue de fortune, biribi, jeu de hasard » TdF ‘rodo-fourtuno’ rodaira nf : mena de dança. rodaire, -aira [~ airitz] (subs. e adj.) : passapaís (m. e f.) / vagabond, -a ; barrutlaire, -a. De rodaires i n'a de mai en mai. Un can rodaire. rodal (f.) : rega curada per una ròda del carri dins un camin carretal. La carreta trantalhejava dins las rodals. rodalièr, -ièira adj e n, cf Ubaud Dicort : v. rodarèl. (v. TdF roudalié) rodalisa
nf, cf Ubaud Dicort :
« habitude de roder » (Carrasco) rodam (m.) : las ròdas en general ; « ornière, v. carral [v. rodal] » (v. TdF ‘roudan’) ròdamases nm, cf Ubaud Dicort : « rôdeur qui
va de ferme en ferme, vagabond, v. barrutlaire » TdF jos ‘rodo-mas’ rodament : tornejament / vertige. Rodament de cap. Ròdamont
n
pr m, v. Ubaud Dicort Errata web : « (littér.)
Rodomont » (v.
çai jos) ròdamont nm, cf Ubaud Dicort :
« rodomont, fanfaron, faux-brave [v. marjassa],
caractère de l’un des personnages de l’Arioste, dans Roland
furieux » (Honnorat) ròdamontada nf, cf Ubaud Dicort :
« rodomontade, v. bravada » (v. TdF ‘rodo-mountado’) ròdamontar v, cf Ubaud Dicort :
« v intr et tr, faire le rodomont ; effrayer
par des rodomontades, v. espavordir » (v. TdF ‘rodo-mounta’) rodanenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « rhodanien,
-enne » (Laus, Lèbre) rodanés, -esa / rodanesc, -a (abs. Dicort) (adj. e subs.) : relatiu, -iva a Rodés ; sortit, -ida de Rodés. Un Rodanesc. Una Rodanesca. Rodanés
1, -esa n pr : (abitant) , cf Ubaud Dicort. (v. çai sus) Un Rodanés .Una Rodanesa. Rodanés
2 n
pr m (v. rodanés) :
(païs) , cf Ubaud Dicort. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|