retalhon



	retalhon : retalh pichon. v. retalh. Sèrvi pas pus los retalhons, que n'ai «tròpes» (l.p.) retamisaire, -aira : persona que torna tamisar quicòm. retamisar (v. tr.) : tornar tamisar quicòm. Retamisar de farina. retamisat, -ada : tamisat, -ada un còp de mai. retanòc : tanòc ; calòs ; rasigòt (rèsta d'arbre, de planta, de dent...) D'aver trucat del pè un retanòc, s'amorrèt. retapadòt , -a [ / retapadet, -a] adj (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘retapa’) : diminutius de retapat, -ada. Son plan retapadòts dins lor ostalon. retapament : accion de tornar retapar. retapar (v. tr.) : tornar tapar ; tornar tampar ; tornar cobrir ; far tornar en bona santat ; tornar adobar (arrengar) quicòm ; penchenar lo pel arrevèrs per lo far conflar ; rebufar. Lo te retapèri que ne demorèt moquet. retapat, -ada adj : plan tampat, -ada, « calfeutré, ée ; couvert, erte ; retapé, ée ; freluquet, étourdi ; rusé, ée » TdF jos ‘retapa’. Quand glacina, demòri retapat dins mon ostal. Es un retapat, c’est un finaud. (v. TdF) retapissar (v. tr.) : tornar tapissar. retard : fach de retardar o d'èsser estat retardat. retardable, -bla : que pòt èsser retardat, -ada. retardador, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « retardateur, -trice » (Laus) retardament : accion d'arribar o de far arribar pus tard. retardar (v. tr. e intr.) : far prene de retard a quicòm o a q.q. ; ajornar (remandar a pus tard) ; anar tròp lentament ; arribar pus tard que de costuma ; saber pas çò que totes los autres sabon ; aver pas las idèas de son temps. Desencusatz-me, que soi estada retardada per q.q. La pluèja a retardadas las vendémias. A retardada sa venguda per causa de malautiá. Ma mòstra retarda cada jorn qualque pauc. Ara, l'alba retarda cada matin de mai en mai. O sabiás pas ? Retardas ! coma totjorn ça que la. Retardar sus son temps. retardar (se) : s'atardivar ; musardejar (prene de retard). retardatari, -ària adj e n : qu'arriba en retard. Cresi que los retardataris o son de naissença. retardator, -tritz adj e nm : « retardateur, -trice » (v. Per Noste). (v. retardador) retardièr, -ièira / retardiu, -iva adj e n (v. TdF jos retardiéu’ e Ubaud Dicort) : retardatari, -ària. retardivar (v. intr.) : èsser en retard ; se retardar. retastar (v. tr.) : tornar tastar. retaule : construccion que i es apevat l'autar d'una glèisa e que servís coma decoracion ; abric que gandís de la pluèja una pòrta, una fenèstra, una botiga... retaussar (v. tr.) : tornar taussar. retechar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, recouvrir (une maison), refaire une toiture » (L. 325) retéisser (v. tr.) : tornar téisser. retemptar (v. tr.) : tornar temptar. retenal : tot ço que servís a reténer en general ; talús ; amarra ; obstacle ; barrièira ; clausura ; cròc de fus (arc.) retenchar v, cf Ubaud Dicort : (v. RE- + tenchar). (v. reténher) retencion : retenguda. Retencion d'urina. retenedor nm (R. V, 341), -doira : tot çò que reten, « amarre, arrêt, obstacle ; barrière, clôture, boucheture d’un pré, d’un champ ; levain » (v. TdF jos ‘retenadou’) reteneire, -eira (R. V, 341) : persona que reten. retenement : retenguda ; restriccion (R. III, 230). retenença (R. V, 341) : retenguda. reténer / retenir [veire reténer, cf Ubaud Dicort] (v. tr. e intr.) (los 2, R. V, 340) : gardar ; convidar ; arrestar ; concebre. L'ai retengut per sopar. Sa femna a retengut. reténer / retenir [veire reténer] (se) v pron : se conténer ; s'arrapar / s'acrancar. Se pòt pas reténer, cal que s'asonde ! Se retenguèt a un arbrilh, si que non... retenguda (R. V, 341) : retencion / retenement / retenença ; sèrva. retengut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : « retenu, ue ; modéré, réservé, ée ; sobre » TdF jos ‘reteni’ reténher v, cf Ubaud Dicort : « v tr, reteindre » TdF retenon (de -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « en retenant, en se retenant » TdF		« retentar » v : v. retemptar. retentiu 1, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « rétentif, ive, propre à retenir » TdF ‘retentiéu’ retentiu 2 nm, cf Ubaud Dicort : « Un retentiu, un cataplasme de fleur de chaux et d’eau-de-vie qu’on applique au pied d’un cheval » TdF jos ‘retentiéu’ reteulejar / reteulissar (v. tr.) : tornar teular. Nos calguèt reteulejar, que las pèiras de glaç... Retia [Rètia] n pr f : region anciana dels Alps centrals que i se parla encara una lenga romanica [v. retoromanic] qu'es d'occitan. retial (abs. Dicort) : railà / tèla / tela (membrana del peritòni). v. reticulum. retian, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (géol.) rhétien, -enne » (Laus) retic, -a : de Retia ; relatiu, -iva a Retia. reticador nm : airal o causa que fan plan manca. reticar (v. tr.) : èsser plan marrit d'aver fach quicòm, « regretter vivement, v. regretar » (v. TdF). Quand retican lors cançons. (v. TdF) reticéncia : omission volontària de çò que l'òm poiriá o deuriá dire ; actitud d'una persona que balança ; dissimulacion de quicòm que l'òm aviá jurat de dire ; figura de retorica. Disi pas qu'es un panaire, mas... reticent, -a : se ditz de q.q. que fa de reticéncias. reticós, -osa adj : qu'es plan marrit, -ida d'aver fach quicòm, « qui a du regret, v. regretós » (v. TdF). Reticós de pas aver pro léser. (v. TdF) RETICUL- : forma prefixada del latin reticulum (malhum) reticul (m.) : diminutiu de ret (filat de pesca, de caça, filat en general) ; sac a man ; disc pertusat d'una obertura circulara copada per dos fials (fils) fòrt fins que se crosan a angle drech, e que servís a afustar. reticulacion nf, cf Ubaud Dicort : « réticulation » (Rapin) reticular 1 (v. tr.) (abs. Dicort) : religar entre elas de cadenas de polimèrs per far un malhum. (t. tecn. de med.), « (chim.) réticuler » (Per Noste) reticular 2, -a adj : relatiu, -iva a un reticulum (lat.) v. pus bas ; de l'estructura d'un malhum. Teissut reticular. reticulat, -ada : en forma de malhum. Substància reticulada (t. tecn. de med.) reticulina : fibras conjonctivas bravament finas. RETICULO- : v. RETICUL- reticulocit : jove globilhon roge. reticuloendotèli (m.) : teissut del sistèma reticuloendotelial. reticuloendotelial (sistèma -) : ensemble de cellulas que forman lo teissut reticular e l'endotèli dels vases capillars del fetge, de la mèlsa e dels organs limfatics. reticuloendoteliòsi : ipertrofia del teissut reticuloendotelial. reticulopatia : reticulòsi. v. pus bas. reticulosarcòma (m.) : tumor maligna d'unas cellulas del sistèma reticuloendotelial. reticulòsi (f.) : nom generic de totas las afeccions del sistèma reticuloendotelial. reticulum nm (lat.) (t. tecn. de med.) : malhum o envolòpa de fibras conjonctivas, de fibras nerviosas o de vaissèls. RETIN- : forma prefixada del latin retina (retina) retina : membrana sensibla de l'uèlh enrè del viston, dins la coroïda, e que i se forman dessús los images. retinian, -a : relatiu, -iva la retina. Image retinian. retiniti (f.) : inflamacion de la retina. RETINO- : v. RETIN- retinograf : aparelh per fotografiar lo fons de l'uèlh. retinografia : fotografia del fons de l'uèlh retinopatia : tota afeccion de la retina. Retinopatia diabetica. retinoscòpi (m.) : aparelh de retinoscopia / oftalmoscòpi. retinoscopia : examèn de l'ombra pupillara per determinar la refraccion de l'uèlh. retintar v : v. retenchar, cf Ubaud Dicort. retinton nm / retornèla (v. retornèla) : corta frasa musicala que precedís o que seguís un cant ; mena de repic ; mena de repapiatge ; « petit reste, imprévu » TdF ‘retintoun’. Lo Cabròl, quand a begut, canta son retinton. retipaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que retracha quicòm o q.q. retipar / retiplar [veire retipar, cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : imitar ; retraire / revertar. retipar (se) : se revertar / se semblar. Aqueles bessons se retipan coma dos esclòps. retipe / retiple [veire retipe, cf Ubaud Dicort] nm : retrach ; imitacion ; revèrt / semblança.