reservar 1 (v. tr.) : servar / gardar ; reténer ; destinar quicòm a q.q. Reservam l'aigardent per ne medicinar lo bestial. Reservèt una taula per cinc dins un bon restaurant. Aviá reservada a son amic la cambra pus brava. reservar 2 (v. impers.) : Es a el qu'èra reservat de salvar nòstre paure país. reservar (se) : se gardar quicòm ; esperar per quicòm mai. Benezet s'èra reservat un flòc d'òrt e una cambra. Golarda qu'èra, se reservava per las lecadissas. reservat, -ada : t. a. çaisús, « réservé, ée ; circonspect, ecte » TdF jos ‘reserva’. Reservat de natura, se conflava pas jamai. reservatari, -ària adj e nm, cf Ubaud Dicort : « (droit) réservataire » (Rapin) reservista n (dels dos genres) : soldat de resèrva. « resestir » : v. resistir. residéncia : domicili ; airal qu'una persona i trabalha ; obligacion pels evesques de residir dins lor diocèsi ; ensemble d'abitacions d'un nivèl puslèu relevat. Pel moment, sa residéncia es a Pau. Las grandas vilas quilhan de residéncias novèlas. residencial, -a adj : « résidentiel, -elle » (Laus, Basic) Un quartièr residencial. resident, -a adj e n : que residís endacòm mai que dins son país. Soi pas jamai estat resident francés. Soi estat resident anglés, alemand e american. residir (v. intr.) : demorar / abitar ; consistir en / se trobar dins. M'agrada de residir al pus còr d'Occitània. L'identitat de q.q. residís dins sa lenga mairala. residú nm (forma sabenta de restant) : fonzilhon ; t. tecn. de quimia, d'industria, de mat. ; rèstas, rafatum. Residú d'una division. v. restant. residual, -a : de la natura d'un residú. Òli residual. Sequèla residuala. Tumor residuala. resignable, -a : que pòt èsser resignat, -ada. resignacion nf : accion de resignar quicòm o de se resignar, « soumission » TdF. Als malaüroses la resignacion. (v. TdF) resignadament (abs. Dicort e TdF) : d'un biais resignat. resignament nm, cf Ubaud Dicort : « action de résigner, renonciation » TdF resignar (v. tr.) : renonciar a una carga, a un drech... Ara que se fa vièlh a resignadas totas sas fonccions. resignar (se) : consentir a / se sometre / subir. Se cal ben resignar a las obligacions dels cadajorns. resignat, -ada : somés, -a ; consent, -a (mai o mens per fòrça) Lo malaut èra resignat. resilha : mena de filat per envolopar lo pel ; jòc d'ombra e de lutz que revèrta una mena de filat ; ensemble de las barras de plomb que mantenon los fragments d'una veirina. La Veronica se cargava totjorn una resilha sul pel. Totas las resilhas d'aquelas veirinas son artisticas. resilhar (v. intr.) : far una resilha d'ombra e de lutz. Lo solelh resilhava sul pasimentatge de la glèisa. resiliable, -bla (abs. Dicort) : que pòt èsser resiliat, -ada, « résiliable » (Rapin). (v. cancelable) Contracte resiliable. resiliacion (abs. Dicort) : anullacion / cancelacion. (v. cancelacion) resiliar (abs. Dicort) (v. tr.) : anullar / cancelar, « résilier » (Rapin). (v. cancelar) Resiliar un contracte, una convencion, un mercat. resiliéncia nf, cf Ubaud Dicort : « résilience » (Rapin) resina / rosina [veire resina, cf Ubaud Dicort] nf : substància organica d'origina vegetala que vina d'unes arbres, mai que mai dels avets e dels pins. De m'apevar contra lo pin m'empeguèri de resina « resinginar » (resinginar v) : v. regiginar. resinièr nm, cf Ubaud Dicort : « résinier, ouvrier qui recueille la résine » TdF resinós, -osa (adj. e subs.) : relatiu, -iva a la resina ; que conten de resina ; de la natura de la resina. Fusta resinosa. Producte resinós. Lo pin e l'avet son de resinoses. resisténcia nf : accion de resistir [v. Resisténcia] ; t. tecn. d'electricitat (t. a.) L'unitat de resisténcia electrica es l'òhm.		Resisténcia (la -) : accion menada contra l'ocupacion alemanda pendent la segonda guèrra grand de 1939. resistent, -a (adj. e subs.) : que resistís (t. a.) Aquela mena de fust es bravament resistenta. Foguèt un grand resistent torturat pels Alemands. resistible, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « résistible » (Rapin) resistir (v. tr. ind.) : se defendre ; se sometre pas ; téner còp ; refusar. Resistir a una ataca. Resistir a una injonccion. Resistir a la lassièira. Resistir al freg, al caud... Aquel ponde leugièr resistirà pas un brave brieu. Lo caval resistissiá fèrm als òrdres de son cavalièr. resistivitat nf : t. tecn. d'electricitat, « résistivité » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 282). resistor nm (< angl.) : (fisica) « résistor » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 282) resiviure nm [veire reviure 1, cf Ubaud Dicort] : reviure / reprim / redalh (segonda o tresena copa) res-non-còst (a -) [ / a res-non-còsta (v. Ubaud Dicort)] : a gratis / sens pagar res. resòl : ausidor (membrana tibada que separa l'aurelha mejana del conduit auditiu extèrn) resolgudament : amb determinacion / amb resolucion. resolgut, -ada : p.p. de resòlvre e adj., « résolu, ue ; luron, onne » (v. TdF jos ‘resòudre’) Me soi resolgut a empruntar 1000 euròs. Es totjorn estat una femna plan resolguda. resoluble, -bla adj (abs. Dicort e TdF) : que se pòt resòlvre [v. resòlvre] ; que pòt èsser resolgut, -uda (t. a. çaisús [resolgut]), « résoluble » (v. Rapin). Una tumor resolubla. resolucion : determinacion ; mocion ; coratge. Quantas ne prenguèri de resolucions que tenguèri pas ! Resolucion d'una amassada deliberanta. Cal fòrça resolucion per renonciar a l'argent. resolutiu 1, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « (méd.) résolutif, -ive » (Per Noste, TdF ) resolutiu 2 nm (v. Ubaud Dicort) : « résolutif » (Rapin) resolutòri, -a adj, cf Ubaud Dicort : « résolutoire » (Rapin) resolventa nf, cf Ubaud Dicort : « (math.) résolvante » (Per Noste) resòlver v, cf Ubaud Dicort : v tr, « résoudre » (Lagarde), « solutionner » (Basic). (v. resòlvre) resòlvre [veire resòlver, cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : trobar la solucion d'una question ; decidir ; devinar / devinhar ; descompausar un còrs en sos elements constitutius ; cambiar / mudar ; t. tecn. de musica, de drech, de medecina. Resòlvre un problèma. Resolguèron sa pèrdia. Edip resolguèt l'enigma de l'esfinx. Lo fuòc resòlv la lenha en cendres. Resòlvre un acòrd (mus.) Resòlvre un contracte. Resòlvre una tumor. resòlvre [veire resòlver] (se) v pron : se decidir a ; consistir en ; se fondre dins ; disparéisser pauc a pauc sens rajar de poire. Pel pus primièr còp se resolguèt a anar mendicar. Tot aquò, fin finala, se resòlv a pas res de tot. La nivolassa se resolguèt en brava ramada. Se resòlvre espontanèament. Sa tumor se resolguèt tota sola sens i far res. resonzadura : redonhadura / rausadura. resonzar (v. tr.) (v. Ubaud Dicort e TdF) : tornar ronzar ; redonhar / raunhar / magencar / copar ; rausar. resorbcion nf, cf Ubaud Dicort : « résorption » (Basic) resorbir v, cf Ubaud Dicort : « v tr, résorber » (Sèrras-Ess. ; Basic) resorcina nf, cf Ubaud Dicort : « (chimie) résorcine » (Rapin) « resorgar » e derivats : v. retorgar. respalma : palamèla / palmèla / paumèla (relha de pòrta) ; barratge de ribièira que l'aiga i fa ressaut. respalmar (v. intr.) : far ressaut respalmièr : barratge de ribièira que l'aiga i fa ressaut. respèch / respèit [los 2, non preconizats Dicort)] / respièch nm : v. respièch. respechar 1 (Alibert ; abs. Dicort) : respectar. (v. respectar) respechar 2 v (v. Ubaud Dicort e Alibert) : « retenir, s’assurer d’une chose par précaution, arrêter, réserver » (v. TdF ‘respichar’) Respechar una plaça a la comèdia, retenir une place au spectacle. (v. TdF ‘respichar’) respectabilitat nf : qualitat d'una persona respectabla ; qualitat de çò respectable. respectablament adv, cf Ubaud Dicort : « respectablement » TdF ‘respetablamen’ respectable, -bla : digne d'èsser respectat, -ada. Tot mestièr es respectable, tota lenga tanben.