reabilitar (v. tr.) : tornar abilitar ; tornar a q.q. de dreches perduts, una situacion perduda ; tornar a q.q. lo respècte, la consideracion d'autrú.

reabilitar (se) : recuperar l'estima d'autrú.

reabitar (v. tr.) : tornar abitar.

reabituar (v. tr.) : tornar abituar.

reabladar (v. tr.) : tornar abladar.

reabocar (v. tr. e intr.) : tornar abocar.

reabonament : accion de se tornar abonar.

reabonar (v. tr.) : tornar abonar.

reabsòlver (v. tr.) : tornar absòlver.

reabsorbir (v. tr.) : tornar absorbir.

reabsorpcion : accion de tornar absorbir.

reacabalar (v. tr.) : tornar acabalar.

reacachar (v. tr.) : tornar acachar.

reacalhaudar (v. tr.) : tornar acalhaudar.

reacandolar (v. tr.) : tornar acandolar.

reacaptar (v. tr.) : tornar acaptar.

reacapte nm, cf Ubaud Dicort : « droit qui était dû par les emphytéotes à la mutation des seigneurs » (v. TdF ‘reacate’)

reaccion : actitud d'una persona, d'un grop, en responsa a una paraula, una situacion, una accion d'origina sociala, religiosa, politica, filosofica ; modificacion d'un organ, d'un organisme... a causa d'una malautiá o d'un remèdi ; modificacion fisica o quimica ; movement d'opinion contrari al precedent ; movement extremista ; mòde de propulsion per projeccion brutala de massas gasosas enrè.

Agèt una reaccion imprevista, que se metèt a rire.

Reaccion al caud o al freg.

Reaccion politica.

Reaccion literària, filosofica, religiosa, quimica.

Reaccion conservairitz.

Reaccion nucleara.

Motor de reaccion.

Avion de reaccion.

reaccional, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (psychol.) réactionnel, -elle » (v. Rapin)

reaccionar (v. tr.) : tornar accionar.

reaccionari, -ària adj e n : tròp conservador, -airitz (R. V, 214).

reacidificacion : accion de tornar reacidificar.

reacidificar (v. tr.) : tornar acidificar.

reacimar (v. tr.) : tornar acimar.

reacostumar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et v pron, réhabituer » (Sèrras)

reactiu, iva : que reagís.

Fòrça reactiva.

reactivar (v. tr.) : tornar activar.

reactivacion nf, cf Ubaud Dicort : « réactivation » (Rapin)

reactivitat nf, cf Ubaud Dicort : « réactivité » (Rapin)

reactor nm : « réacteur » (Rapin)

Los reactors d'un avion a reaccion.

readaptacion : accion de readaptar o de se readaptar.

readaptar (v. tr.) : tornar adaptar.

readaptar (se) : se tornar adaptar.

readmetre (v. tr.) : tornar admetre.

readmission : accion o resulta de tornar admetre.

readopcion : accion de tornar adoptar.

readoptar (v. tr.) : tornar adoptar.

readralhar (v. tr.) : tornar adralhar.

reafermar (v. tr.) : tornar afermar.

reafinar (v. tr.) : tornar afinar.

reafinatge : accion de tornar afinar.

reafirmacion : accion de tornar afirmar.

reafirmar (v. tr.) : tornar afirmar.

reafortiment : accion de tornar afortir.

reafortir (v. tr.) : tornar afortir.

reagir (v. intr.) : presentar una modificacion en responsa a una paraula, una accion exteriora ; intrar en reaccion (t. tecn. de quimia o de fisica) ; cambiar d'actitud o de comportament ; luchar, resistir, se defendre ; se repercutir.

Organ que reagís a una excitacion.

Reagissi pas pus a las insoléncias : ara me cali.

Cal reagir contra la flaquesa o la malautiá.

Las protestacions reagissián sus l'orator.

reagregacion : accion de tornar agregar.

reagregar (v. tr. ) : tornar agregar.

reagut, -uda (< reaver) part pass e adj, cf Ubaud Dicort : « recouvré, ée » TdF jos ‘reavé’

reajornar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, réajourner » TdF

reajustament nm, cf Ubaud Dicort : « réajustement » (Rapin)

reajustar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, réajuster » (Laus)

 

 

real, -a adj e nm : qu'existís o existiguèt / veridic, -a / istoric, -ica / evident, -a / veritable, -a.

Un eveniment real.

realament : vertadièirament ; veritablament.

realegrar (se) : se tornar alegrar.

realgar (subs. m.) : sulfur roge d'arsenic ; v. rialgar.

realesatge nm, cf Ubaud Dicort : « réalésage ». (v. alesatge)

realisme : fidelitat a la natura e a la vida reala (t.a.)

Realisme d'un escrivan, d'un personatge...

realista adj e n (m. e f.) : que ten compte de la realitat (t. a.)

M'estimi mai èsser realista que non pas idealista.

realitat nf : estat de çò real (t. a.)

« reality-show » (angl.) : v. televertat (abs. Dicort).

realizable, -bla : que pòt èsser realizat, -ada.

realizacion : accion o resulta de realizar quicòm o de se realizar.

Realizacion d'un plan, d'un projècte, d'un somi.

realizar (v. tr.) : complir quicòm (t. a.) ; convertir quicòm en moneda (t. a.)

Realizar un somi, un projècte, un espet...

Realizar una obligacion, un contracte...

Realizar un benefici.

realizar (se) : se complir.

La profecia se realizèt.

reamputacion : accion de tornar amputar.

reamputar (v. tr.) : tornar amputar.

reanimacion : accion de tornar animar, de reviscolar.

reanimar (v. tr.) : tornar animar / reviscolar.

reanisar (v. tr.) : tornar anisar.

reaparéisser (v. intr.) : tornar aparéisser.

reaparicion : accion o resulta de tornar aparéisser.

reapeissonar (v. tr.) : tornar apeissonar.

reapichonir (v. tr.) : tornar apichonir.

reapitançar (v. tr.) : tornar apitançar.

reaplechar (v. tr.) : tornar aplechar.

reapoderar (v. tr.) : tornar apoderar.

reapolidir (v. tr.) : tornar apolidir.

reaponchar (v. tr.) : tornar aponchar.

reapondre (v. tr.) : tornar apondre.

reaprene (v. tr. ) : tornar aprene.

reaprovar (v. tr.) : tornar aprovar.

reaprovesir (v. tr.) : tornar aprovesir.

rearmament : accion o resulta de tornar armar o de se...

rearmar (v. tr.) : tornar armar.

rearmar (se) : se tornar armar.

rearpentar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, réarpenter » TdF

reassegurança : accion o resulta de se tornar assegurar.

reassegurar (v. tr.) : tornar assegurar.

reassegurar (se) : se tornar assegurar.

reassetar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et pron, rasseoir » TdF

reassignar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, réassigner » TdF

reassolidar (v. tr.) : tornar assolidar.

reassortiment : accion de tornar assortir.

reassortir (v. tr.) : tornar assortir.

reassumir (v. tr.) : tornar assumir.

reatelar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, réatteler » TdF

reatrapar (v. tr.) : tornar atrapar.

reauçar (v. tr.) : tornar auçar.

reaudicionar (v. tr.) : tornar audicionar.

reavalar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, ravaler, avaler de nouveau » TdF

reavaluar (v. tr.) : tornar avaluar.

reaver v, cf Ubaud Dicort : « ravoir, v. recobrar » (v. TdF ‘reavé’)

reazardar (v. tr. e intr.) : tornar azardar.

reba (plt.) : tassina (Viburnum lantana); marrana / epidemia.

rebacaulada nf, cf Ubaud Dicort : « rabâchage » (Rapin)

rebacaular (v. tr.) : repapiar, « rabâcher, en Languedoc » TdF ; desparlar.

Ara que se far vièlh finís que rebacaula.

rebacelar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, refrapper, rebattre, v. repicar » (v. TdF ‘rebacela’)

rebais : mensdicha / mensdita / diminucion de prètz.

Farem afar se me fas un rebais, si que non...