prosopografia : descripcion de la fisionomia de q.q.

prosopopèia [veire prosopopèa, cf Ubaud Dicort] nf : figura d'estil que consistís a prestar vida, sentiment e paraula a de causas inanimadas, a d'absents o a de defuntats.

prosopoplegia : paralisi facial.

prospeccion : ensemble de tecnicas relativas a la recèrca, a la localizacion precisa e a l'estudi peliminar d'un jaç mineral ; estudi de mercat, dels besonhs de la practica, de las possibilitats de venda...

prospectar (v. tr.) : far de prospeccion (t. a. çaisús)

prospectiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « prospectif, -ive » (Laus)

prospectiva nf : sciéncia que son objècte es l'estudi de las causas tecnicas, scientificas, economicas e socialas que favorisson l'evolucion del mond, e la prevision de las situacions que ne resultan.

prospector, -tritz : persona que fa de prospeccion (t. a.)

prospèctus : imprimit, brocadura que balhan lo plan, la descripcion d'un libre, d'un afar, d'un establiment ; fuèlh de propaganda, de publicitat.

Prospèr : prenom.

prospèr, -a : que capita plan ; en bona santat ; favorable, -a

Vida prospèra.

Mina prospèra.

Vent prospèr.

prospèrament : d'un biais prospèr.

prosperar (v. intr.) : capitar ; créisser / se desvolopar.

Son comèrci prospèra e son compte en banca tanben.

prosperitat nf : accion o resulta de prosperar.

La prosperitat dels afars.

La prosperitat d'un país.

prosperós, -osa (abs. Dicort) : prospèr, -a, « prospère » (Rapin).

prostaglandina nf, cf Ubaud Dicort : « (méd.) prostaglandine » (Per Noste)

prostata : glandola de mascle qu'enròda lo còl vesical e una partida de l'urètra.

prostatectomia : ablacion de la prostata.

prostatic, -a : relatiu, -iva a la prostata.

Liquid prostatic.

prostatiti nf : infeccion de la prostata.

prosternacion nf : accion de se prosternar.

prostèrnament nm, cf Ubaud Dicort : v. prosternacion. (v. TdF jos ‘prousternamen’)

prosternar (se) : corbar lo front entrò a tèrra en signe de respècte o d'adoracion ; se rebaissar servilament davant q.q.

Òm se prostèrna davant lo Sant Sacrament.

Òm se prostèrna pas davant un òme.

prosternat, -ada : alongat, -ada per tèrra, d'abocons.

prostèsi (f.) : element non etimologic a la debuta d'un mot. « Duèi », « darnar » en lòc de uèi e de arnar.

prostetic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « prosthétique » (Rapin)

prostitucion : accion o resulta de prostituïr o de se...

prostituïda ( ~ prostituida) nf : femna que se liura al gorrinitge per d'argent.

prostituïr [ ~ prostituir , cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : liurar q.q. al gorrinitge per d'argent.

prostituïr [ ~ prostituir] (se) v pron : se liurar al gorrinitge per d'argent.

prostituït ( ~ prostituit) nm : omosexual que se liura a la prostitucion.

prostracion : estat d'abatement prigond, de flaquièira prigonda, de descoratjament prigond ; accion de se prosternar d'abocons.

prostrar (v. tr.) (abs. Dicort) : privar q.q. de tota sa vigor, de tot son vam ; « renverser, coucher, prosterner » (L. 310).

D'aprene qu'aviá un càncer acabèt de lo prostrar.

prostrar (se) (abs. Dicort) : se prosternar. v. prosternar.

prostrat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : abatut, -uda / aclapat, -ada / assucat, -ada / anequelit, -ida / anientat, -ada.

Es estada aguda prostrada, mas pas per un brieu.

protactini nm : (quimia) « protactinium » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 398)

protagonista (m. e f.) : actor o actritz que ten lo ròtle principal ; personatge principal d'un afar, d'un roman...

protasi nf, cf Ubaud Dicort : « protase » (Rapin)

pròte nm, cf Ubaud Dicort : « prote, premier ouvrier d’une imprimerie, correcteur ; chef, président, principal » TdF

proteccion : defensa / salvagarda (accion de protegir) ; persona que protegís ; tot çò que protegís.

Un paratroneire es una proteccion contra lo tròn.

protectionat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « qui a des protections, protégé, ée » TdF

proteccionisme : sistèma per protegir l'agricultura, l'industria o lo comèrci d'un país.

proteccionista (adj. e subs.m. e f.) : persona qu'es pel proteccionisme ; relatiu, -iva al proteccionisme.

Taxas proteccionistas.

Mesuras proteccionistas.

protector, -tritz adj e n : que protegís (t. a.)

protectorat nm : situacion d'un país plaçat jos la proteccion d'un autre Estat.

protegir (v. tr.) : metre a l'abric d'un malparat (perilh imminent), del marrit temps, de tot perilh... ; defendre q.q. ; aparar.

Un parapluèja protegís de la pluèja.

protegir (se) : s'aparar ; se defendre.

protegit, -ida (adj. e subs.) : favorit, -a.

Es protegit, qu'es entravat. (e non pas « andicapat »)

proteïc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « protéique » (Rapin)

proteïd nm, cf Ubaud Dicort : « (chimie) protéide » (Laus)

 

 

proteïfòrme, -ma : que càmbia de forma a tot moment.

M'agradan aicisèm las nivols proteïfòrmas.

proteïna : nom generic de substàncias diferentas (t. tecn.)

proteolisi nf, cf Ubaud Dicort : « (biochimie) protéolyse » (Per Noste)

proterandria nf, cf Ubaud Dicort : « (biol., bot.) protérandrie » (Per Noste)

protèsi nf : pèça artificiala que remplaça quicòm que manca dins lo còrs uman.

protesista n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « prothésiste » (Per Noste)

protèst : acte d'uissièr (t. tecn.)

protèsta nf, cf Ubaud Dicort : v. protestacion. (v. TdF ‘jos ‘proutestacioun’)

protestable, -bla adj, cf Ubaud Dicort (v. protèst) : « (droit) protestable » (Rapin)

protestacion : accion de protestar (t. a.)

protestant, -a adj e n : que protèsta ; membre del protestantisme.

Los païses protestants.

La religion protestanta.

protestantisme : ensemble de las glèisas protestantas : anglicanisme, calvinisme, lutheranisme, metodisme...

protestantizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, convertir au protestantisme » TdF, « protestantiser »

protestar (v. intr.) : declarar son oposicion ; repotegar.

Ni per protestar, nos escotan pas !

protestatari, -ària adj e n, cf Ubaud Dicort : « protestataire » (Rapin)

protetic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « prothétique » (Rapin)

Protèu n pr m, cf Ubaud Dicort : « Protée, dieu de la fable » (v. TdF ‘Proutieu’)

protid(e) nm, cf Ubaud Dicort : « (chimie) protide » (v. Laus)

protidic, -a adj, cf Ubaud Dicort : «  (biochimie) protidique » (Per Noste)

PROTO- : prefix que marca la prioritat.

protocanonic, a : que se tròba dins la Bíblia ebrèa ; relatiu, -iva al canon biblic.

Los libres protocanonics foguèron los primièrs a èsser admeses dins lo canon de las Escripturas santas.

protocòl : ensemble de règlas d'observar dins las ceremoniás oficialas.

protocolari [protocollari, cf Ubaud Dicort], -ària adj : relatiu, -iva al protocòl.

protofit nm, cf Ubaud Dicort : « (bot.) protophyte » (v. Laus)

protoginia nf, cf Ubaud Dicort : « (bot.) protogynie » (Per Noste)

protoistòria nf, cf Ubaud Dicort : « protohistoire » (v. Rapin)

protoistoric, -a adj, cf Ubaud Dicort : « protohistorique » (v. çai sus)

protomartir nm, cf Ubaud Dicort : lo pus primièr martir, sant Estève [v. jos  roquejar].

proton : corpuscul cargatd'electricitat positiva. (t. tecn.)

protonotari apostolic : dignitat dins la glèisa catolica.

protoplasma (m.) : substància que constituís la part essenciala de las cellulas animalas e vegetalas.

prototipe : exemplar primièr / modèl primitiu.

protoxid(e) nm : (quimia) « protoxyde » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 398)

protozoari nm, cf Ubaud Dicort : « protozoaire » (Per Noste)

protozoaris nm pl (v. çai sus) : ensemble dels animals unicellulars.

protuberància : proeminéncia. v. proeminéncia.

protuberant, -a : proeminent, -a. v. proeminent.

pròva : accion de provar.

A pròva de : a l'espròva de.

provable, -a (abs. Dicort) : que pòt èsser provat, -ada, « prouvable » (Rapin).

provaire, -aira n : que pròva ; que fa un assag (assajaire, -a)

provament [pròvament] nm : « action de prouver » ; espròva / assag. (v. TdF ‘prouvamen’)

provant, -a (abs. Dicort) : qu'a valor de pròva. (v. probant)

provar (v. tr.) : far la pròva de quicòm.

Vos vòli provar mos dires.

proveche nm (arc.) : esparnhet (arc.) (aplech per far cremar tota la candèla)

Provença : una de las cinc grandas províncias occitanas (Provença, Gasconha, Lemosin, Auvèrnha e Lengadòc)

provençal, -a : de Provença ; relatiu, -iva a Provença.

Lo provençal es lo parlar occitan de Mistral.

provençala (plt.) : pervenca (Vinca media) (v. TdF)

provençalament adv, cf Ubaud Dicort : « à la manière des Provençaux » TdF

provençalàs, -assa n, cf Ubaud Dicort : (v. provençal + -ÀS)

provençalenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « qui appartient aux Provençaux, qui a leurs manières » TdF

provençalet, -a adj e n (v. Ubaud Dicort) : « petit Provençal, jeune Provençal, jolie Provençale » TdF

Olivièr provençalet, variété d’olivier cultivée en Languedoc. (v. TdF)

provençalisme nm, cf Ubaud Dicort : « provençalisme » (v. TdF) (# provincialisme)

« Chata » per dire « filha » es un provençalisme.

provençalista adj e n (m. e f.) : especialista (m. e f.) de provençal. (v. TdF)

provençalitat nf, cf Ubaud Dicort : « provençalité » (Fettuciari)

provençalizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, provençaliser, rendre provençal, prononcer à la manière des Provençaux » TdF ‘provençalisa’

provencialisme (abs. Dicort) : idiotisme provençal. (v. provençalisme)

« Chata » per dire « filha » es un provencialisme.

provenda  (abs. Dicort) : mescla de gran escruissit e de farratge achiquetat per avidar lo bestial. (v. prevenda)