|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
prosopografia : descripcion de la fisionomia de q.q. prosopopèia [veire prosopopèa, cf Ubaud Dicort] nf : figura d'estil que consistís a prestar vida, sentiment e paraula a de causas inanimadas, a d'absents o a de defuntats. prosopoplegia : paralisi facial. prospeccion : ensemble de tecnicas relativas a la recèrca, a la localizacion precisa e a l'estudi peliminar d'un jaç mineral ; estudi de mercat, dels besonhs de la practica, de las possibilitats de venda... prospectar (v. tr.) : far de prospeccion (t. a. çaisús) prospectiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « prospectif, -ive » (Laus) prospectiva nf : sciéncia que son objècte es l'estudi de las causas tecnicas, scientificas, economicas e socialas que favorisson l'evolucion del mond, e la prevision de las situacions que ne resultan. prospector, -tritz : persona que fa de prospeccion (t. a.) prospèctus : imprimit, brocadura que balhan lo plan, la descripcion d'un libre, d'un afar, d'un establiment ; fuèlh de propaganda, de publicitat. Prospèr : prenom. prospèr, -a : que capita plan ; en bona santat ; favorable, -a Vida prospèra. Mina prospèra. Vent prospèr. prospèrament : d'un biais prospèr. prosperar (v. intr.) : capitar ; créisser / se desvolopar. Son comèrci prospèra e son compte en banca tanben. prosperitat nf : accion o resulta de prosperar. La prosperitat dels afars. La prosperitat d'un país. prosperós, -osa (abs. Dicort) : prospèr, -a, « prospère » (Rapin). prosse, -ssa adj : v. pro 2, cf Ubaud Dicort. prostaglandina nf, cf Ubaud Dicort : « (méd.) prostaglandine » (Per Noste) prostata : glandola de mascle qu'enròda lo còl vesical e una partida de l'urètra. prostatectomia : ablacion de la prostata. prostatic, -a : relatiu, -iva a la prostata. Liquid prostatic. prostatiti nf : infeccion de la prostata. prosternacion nf : accion de se prosternar. prostèrnament nm, cf Ubaud Dicort : v. prosternacion. (v. TdF jos ‘prousternamen’) prosternar (se) : corbar lo front entrò a tèrra en signe de respècte o d'adoracion ; se rebaissar servilament davant q.q. Òm se prostèrna davant lo Sant Sacrament. Òm se prostèrna pas davant un òme. prosternat, -ada : alongat, -ada per tèrra, d'abocons. prostèsi (f.) : element non etimologic a la debuta d'un mot. « Duèi », « darnar » en lòc de uèi e de arnar. prostetic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « prosthétique » (Rapin) prostitucion : accion o resulta de prostituïr o de se prostituïr. prostituïda ( ~ prostituida) nf : femna que se liura al gorrinitge per d'argent. prostituïr [ ~ prostituir , cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : liurar q.q. al gorrinitge per d'argent. prostituïr [ ~ prostituir] (se) v pron : se liurar al gorrinitge per d'argent. prostituït ( ~ prostituit) nm : omosexual que se liura a la prostitucion. prostracion : estat d'abatement prigond, de flaquièira prigonda, de descoratjament prigond ; accion de se prosternar d'abocons. prostrar (v. tr.) (abs. Dicort) : privar q.q. de tota sa vigor, de tot son vam ; « renverser, coucher, prosterner » (L. 310). D'aprene qu'aviá un càncer acabèt de lo prostrar. prostrar (se) (abs. Dicort) : se prosternar. v. prosternar. prostrat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : abatut, -uda / aclapat, -ada / assucat, -ada / anequelit, -ida / anientat, -ada. Es estada aguda prostrada, mas pas per un brieu. protactini nm : (quimia) « protactinium » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 398) protagonista (m. e f.) : actor o actritz que ten lo ròtle principal ; personatge principal d'un afar, d'un roman... protasi nf, cf Ubaud Dicort : (lit. e ling.) « protase » (Rapin) pròte nm, cf Ubaud Dicort : « prote, premier ouvrier d’une imprimerie, correcteur ; chef, président, principal » TdF proteccion : defensa / salvagarda (accion de protegir) ; persona que protegís ; tot çò que protegís. Un paratroneire es una proteccion contra lo tròn. protectionat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « qui a des protections, protégé, ée » TdF proteccionisme : sistèma per protegir l'agricultura, l'industria o lo comèrci d'un país. proteccionista (adj. e subs.m. e f.) : persona qu'es pel proteccionisme ; relatiu, -iva al proteccionisme. Taxas proteccionistas. Mesuras proteccionistas. protector, -tritz adj e n : que protegís (t. a.) protectorat nm : situacion d'un país plaçat jos la proteccion d'un autre Estat. protegir (v. tr.) : metre a l'abric d'un malparat (perilh imminent), del marrit temps, de tot perilh... ; defendre q.q. ; aparar. Un parapluèja protegís de la pluèja. protegir (se) : s'aparar ; se defendre. protegit, -ida (adj. e subs.) : « protégé, ée » TdF jos 'proutegi' » ; favorit, -a. Es protegit, qu'es entravat. (e non pas « andicapat ») proteïc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « protéique » (Rapin) proteïd nm, cf Ubaud Dicort : « (chimie) protéide » (Laus)
|
|
proteïfòrme, -ma : que càmbia de forma a tot moment. M'agradan aicisèm las nivols proteïfòrmas. proteïna : nom generic de substàncias diferentas (t. tecn.) proteolisi nf, cf Ubaud Dicort : « (biochimie) protéolyse » (Per Noste) proterandria nf, cf Ubaud Dicort : « (biol., bot.) protérandrie » (Per Noste) protèsi nf : pèça artificiala que remplaça quicòm que manca dins lo còrs uman. protesista n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « prothésiste » (Per Noste) protèst : acte d'uissièr (t. tecn.) protèsta nf, cf Ubaud Dicort : v. protestacion. (v. TdF ‘jos ‘proutestacioun’) protestable, -bla adj, cf Ubaud Dicort (v. protèst) : « (droit) protestable » (Rapin) protestacion : accion de protestar (t. a.) protestant, -a adj e n : que protèsta ; membre del protestantisme. Los païses protestants. La religion protestanta. protestantisme : ensemble de las glèisas protestantas : anglicanisme, calvinisme, lutheranisme, metodisme... protestantizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, convertir au protestantisme » TdF, « protestantiser » protestar (v. intr.) : declarar son oposicion ; repotegar. Ni per protestar, nos escotan pas ! protestatari, -ària adj e n, cf Ubaud Dicort : « protestataire » (Rapin) protetic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « prothétique » (Rapin) Protèu n pr m, cf Ubaud Dicort : « Protée, dieu de la fable » (v. TdF ‘Proutieu’) protid(e) nm, cf Ubaud Dicort : « (chimie) protide » (v. Laus) protidic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (biochimie) protidique » (Per Noste) PROTO- : prefix que marca la prioritat. protocanonic, a : que se tròba dins la Bíblia ebrèa ; relatiu, -iva al canon biblic. Los libres protocanonics foguèron los primièrs a èsser admeses dins lo canon de las Escripturas santas. protocòl : ensemble de règlas d'observar dins las ceremoniás oficialas. protocolari [protocollari, cf Ubaud Dicort], -ària adj : relatiu, -iva al protocòl. protofit nm, cf Ubaud Dicort : « (bot.) protophyte » (v. Laus) protoginia nf, cf Ubaud Dicort : « (bot.) protogynie » (Per Noste) protoistòria nf, cf Ubaud Dicort : « protohistoire » (v. Rapin) protoistoric, -a adj, cf Ubaud Dicort : « protohistorique » (v. çai sus) protomartir nm, cf Ubaud Dicort : lo pus primièr martir, sant Estève [v. jos roquejar]. proton : corpuscul cargatd'electricitat positiva. (t. tecn.) protonotari apostolic : dignitat dins la glèisa catolica. protoplasma (m.) : substància que constituís la part essenciala de las cellulas animalas e vegetalas. prototipe : exemplar primièr / modèl primitiu. protoxid(e) nm : (quimia) « protoxyde » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 398) protozoari nm, cf Ubaud Dicort : « protozoaire » (Per Noste) protozoaris nm pl (v. çai sus) : ensemble dels animals unicellulars. protuberància : proeminéncia. v. proeminéncia. protuberant, -a : proeminent, -a. v. proeminent. pròva : accion de provar. A pròva de : a l'espròva de. provable, -a (abs. Dicort) : que pòt èsser provat, -ada, « prouvable » (Rapin). provaire, -aira n : que pròva ; que fa un assag (assajaire, -a) provament [pròvament] nm : « action de prouver » ; espròva / assag. (v. TdF ‘prouvamen’) provant, -a (abs. Dicort) : qu'a valor de pròva. (v. probant) provar (v. tr.) : far la pròva de quicòm. Vos vòli provar mos dires. proveche nm (arc.) : esparnhet (arc.) (aplech per far cremar tota la candèla) Provença : una de las cinc grandas províncias occitanas (Provença, Gasconha, Lemosin, Auvèrnha e Lengadòc) provençal, -a : de Provença ; relatiu, -iva a Provença. Lo provençal es lo parlar occitan de Mistral. provençala (plt.) : pervenca (Vinca media) (v. TdF) provençalament adv, cf Ubaud Dicort : « à la manière des Provençaux » TdF provençalàs, -assa n, cf Ubaud Dicort : (v. provençal + -ÀS) provençalenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « qui appartient aux Provençaux, qui a leurs manières » TdF provençalet, -a adj e n (v. Ubaud Dicort) : « petit Provençal, jeune Provençal, jolie Provençale » TdF Olivièr provençalet, variété d’olivier cultivée en Languedoc. (v. TdF) provençalisme nm, cf Ubaud Dicort (< Provença) : « provençalisme » (v. TdF e Per Noste) (# provincialisme) « Chata » per dire « filha » es un provençalisme. provençalista adj e n (m. e f.) : especialista (m. e f.) de provençal. (v. TdF) provençalitat nf, cf Ubaud Dicort : « provençalité » (Fettuciari) provençalizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, provençaliser, rendre provençal, prononcer à la manière des Provençaux » TdF ‘provençalisa’ provencialisme (abs. Dicort) : idiotisme provençal. (v. provençalisme) « Chata » per dire « filha » es un provencialisme. provenda (abs. Dicort) : mescla de gran escruissit e de farratge achiquetat per avidar lo bestial. (v. prevenda) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|