|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
projectil : còrs lançat amb mai o mens de fòrça ; còrs lançat amb una arma de fuòc. projector : aparelh de lutz fòrt viva que sos rais fan una traucada que pòrta luènh ; aparelh per projectar de films, de fotòs, d'images, de diapositivas... La dançaira èra dins la traucada del projector. prolactina : ormona galactogèna. prolactinemia : preséncia e taus de la prolactina dins lo sang. prolactinòma (m.) : tumor ipofisiària que secrèta de prolactina. prolan (m.) : ormona gonadotròpa. prolanemia : preséncia de prolan dins lo sang. prolanuria : preséncia de prolan dins las urinas. prolapsus (lat.) (m.) : descenta anormala d'un organ o d'una partida d'organa, a causa de l'aflaquiment de sos mejans de fixacion. Prolapsus de l'utèr. Prolapsus del rectum. prolectic, -a : relatiu, -iva a la prolèxi ; que conten una prolèxi. Un rasonament prolictic. Una frasa prolictica. prolecticament : d'un biais prolectic. prolegomens nm pl, cf Ubaud Dicort :
« prolégomènes » (Rapin) prolèpsi (f.) : figura de retorica que consistís a prevenir una objeccion que l'òm refuta per avança ; procediment estilistic que consistís a plaçar un mot dins la proposicion que precedís la que i se deuriá trobar normalament : Un projècte aital, lo volonti pas ! proletari, -ària adj e n : persona qu'a pas cap de proprietat e qu'es condemnada a viure paurament. proletàriament : en proletari. proletarian, -a : relatiu, -iva als proletaris. Condicion proletariana. Revolucion proletariana. proletariat nm : classa sociala dels proletaris. proletarizacion : accion o resulta de proletarizar. proletarizar (v. tr.) : forçar los pichons productors independents (artisans, agricultors...) a trabalhar pels gròsses. prolifèr, -a : que se multiplica. proliferacion : multiplicacion rapida. proliferar (v. intr.) : se multiplicar rapidament ; augmentar en nombre rapidament. prolific, -a : que se reprodutz rapidament. Un autor prolific (s.f.) : un autor qu'escriu fòrça. prolificacion : estat d'un organ prolifèr. prolina : acid aminat non essencial. prolinasa (f.) : enzim secretat per la mucosa intestinala e que destaca la prolina de son ambient. prolix (R. IV, 654) [prolixe, cf Ubaud Dicort], -xa adj : que parla o escriu tròp abondosament. prolixament : d'un biais prolix. prolixitat nf (R. IV, 654) : defaut d'una persona prolixa. prològ : introduccion en general (t. a.) prolong nm : prolongacion v. pus bas. prolongable, -bla : que pòt èsser prolongat, -ada. prolongacion (R. IV, 98) : perlongament (accion o resulta de prolongar o de se prolongar) Prolongacion de comjat, de permission... prolongador nm, cf Ubaud Dicort :
« prolongateur » (Sèrras-Ess.) prolongament (R. IV, 98) : perlongament / alongament. Prolongament d'una autostrada. prolongar / prolonguejar (v. tr.) : perlongar. v. perlongar. promandibulia : prognatisme inferior. promastocit (m.) : mena de cellula del teissut conjonctiu. promés 1, -esa adj : p.p. de prometre, « promis, ise ; voué, ée » ; noviat, -ada (v. TdF jos ‘proumetre’). La Tèrra promesa. promés 2, -esa (subs.) : nòvi, nòvia / noviat, -ada. promessa : paraula donada de far, de dire, de balhar...quicòm. prometedor, -a [, -doira adj, cf Ubaud Dicort] / prometeire, -eira (v. prometeire) :
que promet (t. a.), « prometteur,
-euse » (Laus) prometeïc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « prométhéen,
-enne [v. Prometèu]. » [Rapin, Per Noste : prometean,
-a] prometeire, -eira [~ -eiritz n, cf
Ubaud Dicort] :
que promet (t. a.) « celui, celle qui
promet » TdF prometença : accion de prometre. Prometèu n pr m, cf Ubaud Dicort :
« Prométhée » TdF ‘Proumetiéu’ promèti nm : (quimia)
« prométhium » (v. Ubaud Dicc.
scient. p. 397) |
|
prometre (v. tr.) : s'engatjar davant q.q. a far quicòm ; s'engatjar a balhar quicòm a q.q. Vos vendrai véser, o vos prometi. Prometre sa man, son còr, son amor... Prometre la luna. Aquela frucha promet plan. Prometre a man tocada : prometre sus l'onor. prometre (se) v pron : « se
promettre, espérer ; se vouer, se consacrer » TdF jos ‘proumetre’ S'èra promesa de racar
pas. Se prometre de bon temps. M'èri promés endacòm
mai. Me prometèri a Nòstra-Dama, je me vouai à la
Vierge. (v. TdF) promís nm, promisa nf (los 2, abs. Dicort) (subs.) : doblet de promés, -esa. promiscuïtat [promiscuitat] nf : proximitat embarrassanta de personas, o de causas e de personas. En Índia, i a una promiscuïtat granda de dialèctes. promission nf, cf Ubaud Dicort :
« promission » (Laus) promocion : personas dintradas ensemble dins una granda escòla; avançament ; elevacion del nivèl de vida ; tecnica de venda. Camaradas de promocion. Aver una promocion. Promocion obrièira. Articles en promocion. promocional, -a : que favorís la venda d'un article. Venda promocionala. Tecnica promocionala. promogut, -uda : p. p. de promòure. Es estat promogut puslèu que çò previst. promontòri : mont que s'avança dins la mar. Lo promontòri de Gibraltar. promotor [, -tritz n, cf Ubaud Dicort] n : persona que promòu un projècte ; substància que, per sa preséncia, augmenta l'activitat d'un catalizador quimic. Promotor de construccions. Promotor quimic. promòure (v. tr.) : elevar q.q. a una fonccion superiora ; amodar quicòm (li balhar lo primièr impuls) Es estada promoguda primièr ministre. Promòure una politica de progrès social. promptament : lèu fach / rapidament / vitament (R. V, 558). prompte, -ta : rapid, -a. L'esperit es prompte, mas la carn febla. promptet [, -a adj (v. Ubaud Dicort e TdF)] : viu, viva / ardent, -a / passionat, -ada. promptitud nf : rapiditat. promulgable, -bla : que pòt èsser promulgat, -ada. promulgacion : accion de promulgar. promulgar (v. tr.) : publicar quicòm oficialament e permetre aital de l'aplicar. Promulgar una lei. promulgator, -tritz (abs. Dicort) : persona que promulga quicòm, « nm promulgateur » (Rapin). pronacion nf, cf Ubaud Dicort :
« (anat.) pronation » (Per
Noste) prònacionalista adj e n (dels dos
genres) , cf Ubaud Dicort : « pro--nationaliste » (v. PRÒ-) pronaire, -aira (~ -airitz) n, cf Ubaud Dicort : « celui qui fait le
prône ; prôneur, euse, v. lausenjaire » TdF pronar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, prôner »
TdF ; « louer avec
exagération » (Azaïs) pròne nm, cf Ubaud Dicort :
« prône, v. predicança ;
remontrance, v. sermon »
(v. TdF) pronom : mot que representa un nom, un adjectiu o tota una proposicion. Pronoms demonstratius, indefinits, interrogatius, possessius, relatius, personals... Pronom personnal reflectit. (v. reflectit) pronominal, -a : que fa fonccion de pronom. pronominalament : d'un biais prenominal. pronóncia : decision d'un tribunal. prononciable, -bla adj, cf Ubaud Dicort :
« prononçable » (Rapin) prononciacion : accion de legir la pronóncia d'un tribunal ; biais de prononciar. La prononciacion occitana es una musica. prononciament nm : decision ; accion de prononciar « action de se prononcer » (v. TdF) pronunciamento (cast.) : còp d'Estat. prononciar (v. tr.) : far conéisser una decision ; articular ; dire. Prononciar un jutjament. Prononciar coma cal. Prononciar un discors. prononciar (se) : prene una decision ; se dire de tal o tal biais ; s'acréisser. Lo jutge màger s'es prononciat per un an de preson. Lo mot consí se pronóncia [ku 'si] Las rufas se
pronóncian amb l'atge (R. III, 235). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|