projectil  : còrs lançat amb mai o mens de fòrça ; còrs lançat amb una arma de fuòc.

projector : aparelh de lutz fòrt viva que sos rais fan una traucada que pòrta luènh ; aparelh per projectar de films, de fotòs, d'images, de diapositivas...

La dançaira èra dins la traucada del projector.

prolactina : ormona galactogèna.

prolactinemia : preséncia e taus de la prolactina dins lo sang.

prolactinòma (m.) : tumor ipofisiària que secrèta de prolactina.

prolan (m.) : ormona gonadotròpa.

prolanemia : preséncia de prolan dins lo sang.

prolanuria : preséncia de prolan dins las urinas.

prolapsus (lat.) (m.) : descenta anormala d'un organ o d'una partida d'organa, a causa de l'aflaquiment de sos mejans de fixacion.

Prolapsus de l'utèr.

Prolapsus del rectum.

prolectic, -a : relatiu, -iva a la prolèxi ; que conten una prolèxi.

Un rasonament prolictic.

Una frasa prolictica.

prolecticament : d'un biais prolectic.

prolegomens nm pl, cf Ubaud Dicort : « prolégomènes » (Rapin)

prolèpsi (f.) : figura de retorica que consistís a prevenir una objeccion que l'òm refuta per avança ; procediment estilistic que consistís a plaçar un mot dins la proposicion que precedís la que i se deuriá trobar normalament : Un projècte aital, lo volonti pas !

proletari, -ària adj e n : persona qu'a pas cap de proprietat e qu'es condemnada a viure paurament.

proletàriament : en proletari.

proletarian, -a : relatiu, -iva als proletaris.

Condicion proletariana.

Revolucion proletariana.

proletariat nm : classa sociala dels proletaris.

proletarizacion : accion o resulta de proletarizar.

proletarizar (v. tr.) : forçar los pichons productors independents (artisans, agricultors...) a trabalhar pels gròsses.

prolifèr, -a : que se multiplica.

proliferacion : multiplicacion rapida.

proliferar (v. intr.) : se multiplicar rapidament ; augmentar en nombre rapidament.

prolific, -a : que se reprodutz rapidament.

Un autor prolific (s.f.) : un autor qu'escriu fòrça.

prolificacion : estat d'un organ prolifèr.

prolina : acid aminat non essencial.

prolinasa (f.) : enzim secretat per la mucosa intestinala e que destaca la prolina de son ambient.

prolix (R. IV, 654) [prolixe, cf Ubaud Dicort], -xa adj  : que parla o escriu tròp abondosament.

prolixament : d'un biais prolix.

prolixitat nf (R. IV, 654) : defaut d'una persona prolixa.

prològ : introduccion en general (t. a.)

prolong nm : prolongacion v. pus bas.

prolongable, -bla : que pòt èsser prolongat, -ada.

prolongacion (R. IV, 98) : perlongament (accion o resulta de prolongar o de se prolongar)

Prolongacion de comjat, de permission...

prolongador nm, cf Ubaud Dicort : « prolongateur » (Sèrras-Ess.)

prolongament (R. IV, 98) : perlongament / alongament.

Prolongament d'una autostrada.

prolongar / prolonguejar (v. tr.) : perlongar. v. perlongar.

promandibulia : prognatisme inferior.

promastocit (m.) : mena de cellula del teissut conjonctiu.

promés 1, -esa adj : p.p. de prometre, « promis, ise ; voué, ée » ; noviat, -ada (v. TdF jos ‘proumetre’).

La Tèrra promesa.

promés 2, -esa (subs.) : nòvi, nòvia / noviat, -ada.

promessa : paraula donada de far, de dire, de balhar...quicòm.

prometedor, -a [, -doira adj, cf Ubaud Dicort] / prometeire, -eira (v. prometeire) : que promet (t. a.), « prometteur, -euse » (Laus)

prometeïc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « prométhéen, -enne [v. Prometèu]. » [Rapin, Per Noste : prometean, -a]

prometeire, -eira [~ -eiritz n, cf Ubaud Dicort] : que promet (t. a.) « celui, celle qui promet » TdF

prometença : accion de prometre.

Prometèu n pr m, cf Ubaud Dicort : « Prométhée » TdF ‘Proumetiéu’

promèti nm : (quimia) « prométhium » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 397)

 

 

prometre (v. tr.) : s'engatjar davant q.q. a far quicòm ; s'engatjar a balhar quicòm a q.q.

Vos vendrai véser, o vos prometi.

Prometre sa man, son còr, son amor...

Prometre la luna.

Aquela frucha promet plan.

Prometre a man tocada : prometre sus l'onor.

prometre (se) v pron : « se promettre, espérer ; se vouer, se consacrer » TdF jos ‘proumetre’

S'èra promesa de racar pas.

Se prometre de bon temps.

M'èri promés endacòm mai.

Me prometèri a Nòstra-Dama, je me vouai à la Vierge. (v. TdF)

promís nm, promisa nf (los 2, abs. Dicort) (subs.) : doblet de promés, -esa.

promiscuïtat [promiscuitat] nf : proximitat embarrassanta de personas, o de causas e de personas.

En Índia, i a una promiscuïtat granda de dialèctes.

promission nf, cf Ubaud Dicort : « promission » (Laus)

promocion : personas dintradas ensemble dins una granda escòla; avançament ; elevacion del nivèl de vida ; tecnica de venda.

Camaradas de promocion.

Aver una promocion.

Promocion obrièira.

Articles en promocion.

promocional, -a : que favorís la venda d'un article.

Venda promocionala.

Tecnica promocionala.

promogut, -uda : p. p. de promòure.

Es estat promogut puslèu que çò previst.

promontòri : mont que s'avança dins la mar.

Lo promontòri de Gibraltar.

promotor [, -tritz n, cf Ubaud Dicort] n : persona que promòu un projècte ; substància que, per sa preséncia, augmenta l'activitat d'un catalizador quimic.

Promotor de construccions.

Promotor quimic.

promòure (v. tr.) : elevar q.q. a una fonccion superiora ; amodar quicòm (li balhar lo primièr impuls)

Es estada promoguda primièr ministre.

Promòure una politica de progrès social.

promptament : lèu fach / rapidament / vitament (R. V, 558).

prompte, -ta : rapid, -a.

L'esperit es prompte, mas la carn febla.

promptet [, -a adj (v. Ubaud Dicort e TdF)] : viu, viva / ardent, -a / passionat, -ada.

promptitud nf : rapiditat.

promulgable, -bla : que pòt èsser promulgat, -ada.

promulgacion : accion de promulgar.

promulgar (v. tr.) : publicar quicòm oficialament e permetre aital de l'aplicar.

Promulgar una lei.

promulgator, -tritz (abs. Dicort) : persona que promulga quicòm, « nm promulgateur » (Rapin).

pronacion nf, cf Ubaud Dicort : « (anat.) pronation » (Per Noste)

prònacionalista adj e n (dels dos genres) , cf Ubaud Dicort : « pro--nationaliste » (v. PRÒ-)

pronaire, -aira (~ -airitz) n, cf Ubaud Dicort : « celui qui fait le prône ; prôneur, euse, v. lausenjaire » TdF

pronar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, prôner » TdF ; « louer avec exagération » (Azaïs)

pròne nm, cf Ubaud Dicort : « prône, v. predicança ; remontrance, v. sermon » (v. TdF)

pronom : mot que representa un nom, un adjectiu o tota una proposicion.

Pronoms demonstratius, indefinits, interrogatius, possessius, relatius, personals...

Pronom personnal reflectit. (v. reflectit)

pronominal, -a : que fa fonccion de pronom.

pronominalament : d'un biais prenominal.

pronóncia : decision d'un tribunal.

prononciable, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « prononçable » (Rapin)

prononciacion : accion de legir la pronóncia d'un tribunal ; biais de prononciar.

La prononciacion occitana es una musica.

prononciament nm : decision ; accion de prononciar « action de se prononcer » (v. TdF)

pronunciamento (cast.) : còp d'Estat.

prononciar (v. tr.) : far conéisser una decision ; articular ; dire.

Prononciar un jutjament.

Prononciar coma cal.

Prononciar un discors.

prononciar (se) : prene una decision ; se dire de tal o tal biais ; s'acréisser.

Lo jutge màger s'es prononciat per un an de preson.

Lo mot consí se pronóncia [ku 'si]

Las rufas se pronóncian amb l'atge (R. III, 235).