professional, -a (adj. e subs.) : relatiu, -iva a una profession ; persona capabla dins un mestièr, una activitat, un espòrt. Estagi de formacion professionala. Fauta professionala. Secret professional. professionalament : d'un biais professional. professionalisme : estat d'una persona professionala. professionalizacion nf, cf Ubaud Dicort : « professionnalisation » (Per Noste) professionalizant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « professionnalisant, -e » (v. çai jos) professionalizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, professionnaliser » (Per Noste) professor, -a : persona que son mestièr es d'ensenhar. Professor d'escòla : mèstre,-a d'escòla / institutor, -tritz. Professor, -a de licèu. Professor, -a d'universitat. professoral, -a : relatiu, -iva al professorat. Còrs professoral. Ton professoral. professoralament : d'un biais professoral. professorat nm : mestièr de professor. profèta nm : òme que proclama la paraula de Dieu, qu'anóncia la volontat divina e sas manifestacions futuras. Isaïas, Jerèmias, Ezequièl e Danièl foguèron los quatre profètas pus grands. profèta-raspalh nm, cf Ubaud Dicort : « prophète de malheur, faux prophète » TdF jos ‘proufèto’ profetessa : femenin de profèta. La profetessa Anna. profetic, -a : relatiu, -iva a una profecia. Paraula profetica. profeticament : d'un biais profetic. profetisme : sistèma basat sus las prediccions dels profètas. profetizable, -bla : que pòt èsser profetizat, -ada. profetizament nm, cf Ubaud Dicort : « action de prophétiser, prédiction, v. prediccion » (v. TdF ‘proufetisamen’) profetizar (v. tr. e intr.) : predire de mercé un don de Dieu. profièch nm (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘proufié) (R. IV, 649) : v. profit. profilactic, -a : relatiu, -iva a la profilaxi. Mesuras profilacticas. profilacticament : d'un biais profilactic. profilaxi [profilaxia (v. Ubaud Dicort, Laus...)] (f.) : ensemble de mesuras per empachar l'aparicion o la propagacion d'una o de mai d'una malautiá. profit / profièit (arc.) / profèch (L. 309) (arc.) [los 3, veire profièch, cf Ubaud Dicort] / profièch (arc.) nm : avantatge tirat de quicòm (t. a.) Lo profit s'opausa sovent al salari. Metre quicòm a profit. Profits e pèrdias. profitaire / profeitaire (arc.) [los 2, veire profechaire] / profechaire, -aira (arc.) n : persona que profita de quicòm (t. a.) De profitaires (pej.) totjorn i n'aurà. profitar (R. VI, 438) / profeitar (arc.) [los 2, veire profechar] / profechar (arc.) (v. tr. indirècte) : beneficiar (R. III, 271) ; créisser ; èsser util ; metre a profit. Profitar de las allocacions. Profitar del solelh. Aquel enfant profita. Tos conselhs m'an profitat. profitós / profeitós (arc.) [los 2, veire profechós] / profechós, -osa (arc.) : util, -a ; avantatjós, -osa. Vacanças profitosas. Trabalh profitós. profitosament / profeitosament [los 2, veire profechosament] / profechosament (arc.) adv : amb profit. Viatjar profitosament. profús, -usa adj, cf Ubaud Dicort : « profus, -e » (Per Noste) profusion : abondància granda. A profusion : a bodre / a roncéncia / a foison. progenitura : los mainatges d'un coble de parents ; los pichons d'un coble d'animals. progermanic [prògermanic (v. PRO- 2)] -a adj e n : germanofil, -a. progesteròna nf, cf Ubaud Dicort : « (biochim.) progestérone » (Per Noste) progicial nm : (informatica) « progiciel » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 166) prognat, -a adj : que sos òsses maxillars son proeminents. prognatisme : estat d'una persona prognata. prògovernamental, -a adj, cf Ubaud Dicort : « progouvernemental / pro-gouvernemental, -e » (v. PRÒ-)		programa nm : enonciacion de çò previst (t. a.) ; fuèlh que pòrta tot çò que se va passar dins una manifestacion (t. a.) expausat de las intencions d'una persona, d'un grop... ; ensemble de las matèrias d'un examèn o d'un concors... ; ensemble de las instruccions engolidas per un ordenador, una calculairitz... ; succession de las operacions previstas pel fonccionament d'un aparelh ; ensemble de donadas en general. Programa d'una fèsta, d'un concèrt, d'un teatre... Programa d'un partit politic. Programa d'un examèn. Programa d'un ordenador. Programa d'una maquina. programable, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « programmable » (Per Noste) programacion : plan de trabalh detalhat ; biais que de programas diferents son armonizats; calendièr de manifestacions, d'espectacles... programador (sistèma mecanic) nm, cf Ubaud Dicort : « programmateur » (Sèrras-Ess.) programaire, -aira n : persona cargada d'una programacion, « (informatica) programmeur, euse » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 166). programar (v. tr.) : fraccionar lo programa fisat a un ordenador o a una calculairitz en instruccions codificadas compatiblas amb la maquina ; establir quicòm per avança. Programar un ordenador. Programar una crompa. Programar una naissença. Programar las vacanças. programariá nf (Laus ; abs. Dicort e Dicc. scient. d’Ubaud) : software, logicial (ensemble dels programas, dels procediments, de las règlas... relatius al fonccionament d'un sistèma de tractament de l'informacion). programat, -ada adj : çò comandat per un programa. Fonccions programadas. Ensenhament programat. programator 1, -tritz (abs. Dicort) : dispositiu que comanda una programacion. (v. programador) programator 2, -tritz (lo que programa) n, cf Ubaud Dicort : « programmeur » (Fettuciari) (v. programaire) ; «  programmateur, -trice (qui met de l’ordre) ; ordonnateur, -trice  » (v. Per Noste). progrès : accion d'anar pus luènh, d'avançar d'un gra a un autre (desvolopament / perfeccionament) La lei del progrès. Los progrèsses de l'umanitat. Escolan en progrès. Far de progrèsses. progressar (v. intr.) : se desvolopar ; se perfeccionar. Al jorn de uèi, qui progrèssa pas recuola. progression : movement en avant ; desvolopament. Progression intellectuala d'un escolan. Progression d'una malautiá caïnassa. Progression geometrica, matematica... progressisme : doctrina o actitud progressistas. progressista (adj. e subs. (dels dos genres)) : que tira totjorn en avant, pas jamai enrè. progressiu, -iva : que va creissent, que se desvolopa gra per gra. Melhoracion progressiva. Movement progressiu. Talha progressiva. Forma progressiva. Èsser a + l'infinitiu [v. jos èstre a] : forma progressiva occitana. progressivament : d'un biais progressiu. progressivitat nf, cf Ubaud Dicort : « progressivité » (Rapin) pròia nf (Laus ; abs. Dicort) : farambulha / fatòrga / farivòla / sorneta. (v. TdF jos ‘predo’) Contar de pròias : contar de farivòlas. proïbicion (R. II, 26) : accion de proïbir. proïbicionisme : sistema basat sus d'interdiccions. proïbicionista adj e n (m. e f.) : persona favorabla a la proïbicion. proïbir (v. tr.) (R. II, 26) : enebir / defendre / interdire. Proïbir la guèrra. Proïbir la dròga. proïbit, -ida : enebit, -a / defendut, -uda / interdich, -a. Caça proïbida. Arma proïbida. Proïbit de fumar ! Proïbit d'intrar ! proïbitiu, -iva : qu'enebís / qu'interditz ; tròp elevat, -ada. Prètz proïbitiu. Talhas proïbitivas. proièr : lo patron en segond d'una embarcacion. proïn : cordatges per amarrar una embarcacion (mar.) projeccion : gèt (accion o resulta de getar quicòm en avant amb mai o mens de fòrça) (t. a.) ; image esclairat format sus un quadre de visualizacion ; accion de projectar d'images sus aquel quadre ; transposicion d'un sentiment sus quicòm o sus q.q. (t. tecn. de psicologia o de psicanalisi) projeccionista n (dels dos genres) , cf Ubaud Dicort : « projectionniste » (Rapin) projectable, -bla : que pòt èsser projectat, -ada. projectar (v. tr.) : getar en avant amb mai o mens de fòrça ; aver l'intencion de far quicòm ; far aparéisser un image sus un quadre de visualizacion ; transpausar un sentiment sus quicòm o sus q.q. (t. tecn. de psicologia o de psicanalisi) Projectar de saliva. Projectar un image. Projectar un sentiment sus q.q. mai. projècte : çò que l'òm a l'intencion de far. Far de projèctes d'avenidor.