|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
porquet nm : pòrc pichon ; carn de pòrc venduda en bocariá ; « cochon de lait, v. lachenc ; noctuelle épaisse, insecte ; t. injurieux, petit saligaud » (v. TdF). Per dejunar dona-me un tròç de porquet. porquet de Nòstre Sénher nm, cf Ubaud Dicort : « coccinelle, bête à Dieu » TdF jos ‘pourquet’ porquet de sant Antòni nm, cf Ubaud Dicort : « cloporte » TdF jos ‘pourquet’ porquet de vinha (abs. Dicort e TdF) : parpalhòl que sa canilha afraba la vinha. (v. porquet) Lo porquet de la vinha es una malediccion ! porquetaire, -aira n [ / porquetièr nm] (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘pourquetaire’) : mercant,-da de carn de pòrc fresca. porqueton nm, cf Ubaud Dicort : « petit pourceau » TdF porquièira nf : « porchère, gardeuse de cochons » ; pargue per de pòrcs. (v. TdF) porquièr nm, cf Ubaud Dicort : « porcher, gardeur de pourceaux ; loge à cochons » TdF porquir (v. tr.) : cobrir una pòrca. Nos cal far porquir aquela maura. porquisa nf, cf Ubaud Dicort : v. porquitge. (v. TdF jos ‘pourquige’) porquitge nm : « cochonnerie, saleté, chose immonde, v. porcariá » TdF ; gorrinitge / libertinatge. porraca (plt.) : (Asphodelus fistulosus) ; (A. microcarpus) ; ( A. Chambeironi); (A. cerasifèr) porraca blanca : (Asphodelus albus) porraca jauna : (Asphodelus flavus) porrachon (plt.) : alhassa (Allium vinealis) porrada nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : carrat de pòrres ; asenada / bestiesa ; fauta ; granda quantitat / multitud / tropelada ; accion de prene racina ; temporada ; profit / profièch / profièit / ganh. Cresi qu'ai facha una porrada (asenada) I n'aviá una porrada : i n'aviá tot un fum. porrar (v. intr.) : prene racina ; butar / créisser. porrat : plant de pòrre / pòrre jove. porrata (plt.) : pòrre salvatge. porre (botelha) nm, cf Ubaud Dicort : « pour biberon, vase de verre, v. porron » (v. TdF) ; « cruche » (Brun Glossari Oc-Fr) pòrre (plt.) : legum (Allium Porrum) Prene pòrre : prene racina. Plantar lo pòrre, remplacer quelqu’un ; se dit surtout des domestiques qui arrivent avant que le remplacé soit parti. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘porre’) pòrre de campanha (plt.) : (Allium polyanthum) ;(A. oleraceum) ; (A. pallens) ; (A. vinealis) pòrre de sèrp (plt.) : (Allium vinealis) pòrre de vinha / porret (v.porret) (plt.) : (Allium ampeloprasum) (v. çai jos) pòrre salvatge / pòrre de vinha nm, cf Ubaud Dicort : « poireau sauvage, ail des vignes » (v. TdF jos ‘porre-couguiéu’) porregetar v / porrejar (abs. Dicort e TdF) : doblets augmentatius de porrar, « v tr, jeter en avant, jeter à l’écart, négliger, mettre au rebut, dilapider, dissiper » TdF ‘pourre-jita’. (Azaïs : v. fòragetar) « porrejetar / porrejitar » : v. porregetar. porret nm, cf Ubaud Dicort : « porreau ; ail ou porreau sauvage » TdF porreta : semenada de pòrres ; plant d'amorièr, de cacièr, de vinha, de garança... ; amorièr nan ; fuèlha d'amorièr pas encara empeutat. porretet nm, cf Ubaud Dicort : « charagne vulgaire, plante, v. grata » (v. TdF) porrigal (plt.) : alhassa (Allium vinealis) porriòl (plt.) : pòrre salvatge v. pòrre de campanha. porriòl blanc (plt.) : (Ornithogalum narbonense) porriòla (plt.) : èrba d'alh (Sisymbrium alliaria) porron nm (v. Ubaud Dicort e Alibert) : aisina per beure a galet ; pòrc marin / calhon de mar / lapin de Barbariá. (# poron) porronar (v. intr.) : beure al porron (v. TdF) ; far de porrons. pòrt 1 nm : calanca / abric pels batèus. Pòrt de Marselha. Lo Pòrt Vièlh, leVieux Port. (v. Ubaud Dicort e Lèbre) Venir a pòrt, venir a bon pòrt, arriver à bon port. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘port 1’) pòrt 2 nm : còl de montanha / pas / pertús. pòrt 3 nm : accion de portar ; biais de portar ; prètz de pagar per portar quicòm ; portadura / anar / comportament. Lo pòrt de la barba. Pòrt sus l'esquina. Pòrt d'una letra. Pòrt pagat. Pòrt majestuós. Èstre a pòrt, être à portée. A pòrt de fusilh, à portée de fusil. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘port 3’) pòrta : obertura per intrar o sortir o per tampar quicòm. Es amistós coma una pòrta de preson. Metre la clau jos la pòrta (t. a.) Anar de pòrta en pòrta, mendier aux portes. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘porto’) Anar per pòrtas, mendier son pain aux portes. (v. Honnorat e Ubaud Dicort) pòrta-carretièira [pòrta carretièira] nf : pòrta granda per laissar passar las carretas. pòrta sarrasina nf, cf Ubaud Dicort : « sarrasine, herse » TdF jos ‘porto’ pòrta-tombadissa v. p. 20, I, a [pòrta tombadissa] nf : trapa. pòrtabagatges (m.) : galariá sus dessús d'una autò. pòrtabagueta nm, cf Ubaud Dicort : « porte-baguette, anneau placé sur le canon ou le fût d’un fusil, d’un pistolet, pour recevoir et porter la baguette » (Honnorat) pòrtabala nm : còlportaire d'autres còps. pòrtabandièira adj e n (m. e f.) : persona que pòrta una bandièira.. pòrtabelha nm (plt.) : (Ophrys apifera) portabilitat nf : qualitat de çò portable. portable, -bla : que pòt èsser carrejat, -ada aisidament. Un ordenador portable. Un telefòn portable. pòrtabonaür/ pòrtabonur (los 2, abs. Dicort) : mascòta, « porte--bonheur » (Rapin) pòrtabotelhas nm, cf Ubaud Dicort : « porte-bouteilles » (Rapin) pòrta broca (abs. Dicort) : larva de la frigana (Phryganius) pòrtabròcha nm, cf Ubaud Dicort : « t. de métier, porte-broche » TdF ‘porto-brocho’ pòrtacalças / pòrtacauças (los 2, abs. Dicort) : responsable, -a dins un coble ; (s.f.) : l'esquipòt ; la vida (l'argent, la fortuna ; la vida) Es pas el qu'es lo pòrtacauças. Pecaire ! i laissèt las cauças e lo pòrtacauças. pòrtacapèl nm : aplech per i acrocar lo capèl quand òm lo quita ; « épine du Christ, porte-chapeau, palliure, v. arnavés » (v. TdF ‘porto-capèu’) ; responsable ; boc emissari. Vòli pas èsser lo pòrtacapèl ! pòrtacargossa nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, dalle » TdF ‘porto-cargousso’ pòrtacarn nm, cf Ubaud Dicort : « pourvoyeur » TdF ‘porto-car’ pòrtacartas nm, cf Ubaud Dicort : « porte-cartes » (Rapin) pòrtacigarretas : mena d'estug per fumar una cigarreta. pòrtacigarros nm, cf Ubaud Dicort : « porte-cigares » (v. Laus)
|
|
pòrtaclaus (m.) : anèla per i reclamar las claus. pòrtacolet nm, cf Ubaud Dicort : « portecollet » TdF ‘porto-coulet’ pòrtaconstrencha [pòrtaconstrenchas] nm, cf Ubaud Dicort : oficial ministerial cargat de significar los actes de procedura e de metre a execucion d'unes jutjaments. pòrtacòp 1 adj, cf Ubaud Dicort : « qui porte coup, frappant, éclatant, triomphant, ante » TdF ‘porto-cop’ pòrtacòp 2 nm, cf Ubaud Dicort : « porte-coup, billot, pièce qui tient et repousse une pièce sur laquelle on frappe » (Palay ‘porte-cop’) pòrtacotèl nm, cf Ubaud Dicort : « porte-couteau » (Rapin) pòrtacoton nm, cf Ubaud Dicort : « celui qui porte le coton, lorsqu’on va donner l’extrême-onction à un malade » TdF ‘porto-coutoun’ pòrtacròssa nm, cf Ubaud Dicort : « porte-crosse » TdF ‘porto-crosso’ pòrtacrotz nm : clergue que pòrta la crotz d'una procession ; aplech per i apevar lo pal de la crotz per que pese mens al portaire. Lo pòrtacrotz mena la procession. portada : accion de portar ; distància qu'una arma de fuòc pòt cobrir ; capacitat / intelligéncia ; nombre de fils de la cadena d'un teissut ; la ventrada d'una feme plena ; importància d'una causa ; las cinc regas orizontalas per i escriure las nòtas de musica. Portada d'un fusil. A portada de man, de votz. Portada d'una fusta. Se metre a la portada de q.q. Una portada de canhons. Decision sens cap de portada. Aquel espectacle es pas a la portada de ma borsa. pòrtaDieu [pòrtadieu] (m.) : borsas per portar lo bon Dieu als malauts. pòrtadocuments nm (abs. Dicort) : cartabèl / cartipèl, « porte--documents » (Rapin). portador 1 nm (R. IV, 607) : eisserment que pòrta de rasims ; portaire. portador2, -airitz [, -doira] adj : que pòt portar ; que pòt èsser portat, -ada. (v. TdF ‘pourtadou 2’) pòrtadrap n, cf Ubaud Dicort : « n. des 2 genres, porteur, porteuse de drap mortuaire » (Palay ‘porte-drap’) pòrtadrapèu [pòrtadrapèl] nm : persona que pòrta lo drapèu. portadura : çò portat per una femna qu'espèra o per una feme plena ; periòde d'espèra abans de s'ajaire ; fraisses de pòrt ; aspècte del cèl ; pòrt (biais de se téner o de caminar) Portadura de catons. Nòu meses de portadura. La portadura de l'elefanta se sarra de 21 meses. M'agrada pas brica la portadura del cèl. Aquela femna a una portadura de reina. pòrtaensenha nm, cf Ubaud Dicort : « porte-enseigne » TdF ‘porto-ensigno’ pòrtaentòrcha nm, cf Ubaud Dicort : « porteur de torche à la procession » TdF ‘porto-entorcho’ pòrtaesclòps nm, cf Ubaud Dicort : « porteur de sabots, v. esclopièr » (v. TdF ‘porto-esclop’) pòrtaesfrai 1 adj inv, cf Ubaud Dicort : « effrayant, ante » TdF ‘porto-esfrai’ pòrtaesfrai 2 nm, cf Ubaud Dicort : « épouvantail, v. espavental » (v. TdF ‘porto-esfrai’) pòrtaespasa nm, cf Ubaud Dicort : v. pòrtespasa. pòrtaesperon nm, cf Ubaud Dicort : v. pòrtesperon. pòrtaesplech nm, cf Ubaud Dicort : « porte-outil » (Rapin) pòrtaestam nm, cf Ubaud Dicort : « outil de fondeur d’étain ou de ferblantier, servant à porter la soudure » TdF ‘porto-estam’ pòrtaestendard nm, cf Ubaud Dicort : v. pòrtestendard. pòrtaestrius nm, cf Ubaud Dicort : « porte-étriers [v. Littré] » (v. TdF ‘porto’estriéu’ e v. Rapin) pòrtafais nm : carrejaire, -a de faisses ; « chrysalide de libellule » (v. TdF suppl). pòrtafaissatge nm, cf Ubaud Dicort : « métier de portefaix, factage » TdF ‘porto-feissage’ pòrtafanal (m. e f.) : persona que fa lum a una còla de nuèch ; pal que pòrta lo fanal. pòrtafauç nm, cf Ubaud Dicort : « porte-faucille (insecte) ; espèce de forficule » (Palay ‘porte-hàus’) pòrtafenèstra nm, cf Ubaud Dicort : « étai qui soutient la plate-bande d’une fenêtre en construction » TdF ‘porto-fenèstro’. (# pòrta-fenèstra) pòrta-fenèstra nf : obertura que servís de fenèstra e de pòrta. pòrtafenhant nm, cf Ubaud Dicort : « siège suspendu sur le côté d’une charrette, où les voituriers s’asseyent pour se reposer » TdF ‘porto-feiniant’ pòrtaflambèl : persona que pòrta lo flambèl (s.p. e s. f.) pòrtaflors 1 adj inv, cf Ubaud Dicort : « qui porte des fleurs » TdF ‘porto-flor’ pòrtaflors 2 nm, cf Ubaud Dicort : « porte-bouquet » (Laus) ; « (meuble ou pot destiné à porter des fleurs) jardinière » (Per Noste) pòrtafons nm : barra o pòst que sosten lo fons d'una tina ; persona cargada de levar l'argent d'una agéncia per lo carrejar fins a un airal pus segur. Lo mestièr de pòrtafons es perilhós. pòrtaforet nf, cf Ubaud Dicort : « porte-foret, outil d’orfèvre » TdF ‘porto-fouret’ pòrtafuèlh(s) nm, v. Ubaud Dicort Errata web : « portefeuille, v. cartabèl » (v. TdF jos ‘porto-fueio’) pòrtafuèlha nm (non preconizat, v. Ubaud Dicort Errata web) : envolopa de cuèr en forma de libre per i reclamar los bilhets de banca o los papièrs oficials. (v. pòrtafuèlh(s)) pòrtagamata nm, cf Ubaud Dicort : « manœuvre de maçon » TdF ‘porto-gamato’ pòrtagredon nm, cf Ubaud Dicort : « porte-crayon » (Rapin) pòrtaguidon nm, cf Ubaud Dicort : « porte-enseigne » TdF ‘porto-guidoun’ pòrtagulhas nm, cf Ubaud Dicort : « porte-aiguilles » (Rapin) pòrtaiga nm : aqüaduc aerian. portaire 1, -aira [~ -airitz] n : persona que pòrta quicòm (t. a.) portaire 2, -aira [~ -airitz] n / pòrtaletras (v. pòrtaletras) (m. e f. s.) : factor, -tritz. pòrtajalon nm, cf Ubaud Dicort : « aide-arpenteur » TdF ‘porto-jaloun’ portal : pòrta bèla, de fust o de metal, a l'intrada d'una cort, d'una proprietat, d'un bastiment, d'un garatge... ; intrada monumentala d'edifici bèl, de parc, de catedrala. pòrtalach nm, cf Ubaud Dicort : « garçon, employé avec une bête de somme, pour chercher le lait sur la montagne » (Palay ‘porto-lèt’) portalada : pòrta bèla d'estable. pòrtalampa adj e n, cf Ubaud Dicort : « celui qui porte une lampe » TdF ‘porto-làmpi’ pòrtalana adj invar, cf Ubaud Dicort : « qui porte de la laine, v. lanut » (v. TdF ‘porto-lano’) pòrtalantèrna nm, cf Ubaud Dicort : « support de lanterne » (Per Noste) portalàs : portal bèl. portalet : portal pichon. pòrtaletras nm, cf Ubaud Dicort : « facteur des postes, v. pedon » (v. TdF ‘porto-letro’). (v. portaire 2) portalièira nf : pòrta bèla ; fenèstra bèla de fenial ; portièira de cortina (ridèl / ridèu) de pòrta ; cambatge de pòrta ; obertura que i se vojan los rasims dins la tina. portalièr nm : ancian gardian de pòrta de vila. pòrtaliquor nm, cf Ubaud Dicort : « porte-liqueur [mas v. Littré ‘porte--liqueurs’] » TdF ‘porto-liquour' |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|