ponhar 1 [ ~ punhar, cf Ubaud Dicort] (v. intr.) : tardar ; prene son temps (v. TdF jos ‘pougna 1’) ;

Ai ponhat a vos escriure : ai tardat a vos escriure. [ponhar per / de + inf. : tarder à. (Laus)]

Vendrà sens ponhar gaire : vendrà sens tardar.

ponhar 2 (v. intr.) : far son possible (v. Alibert) ;

ponhar 3 (v. tr.) : ponhejar (tustar o trabalhar amb los ponhs) « pousser avec le poing, en Guyenne, v. conhar » (v. TdF ‘pougna 2’)

ponhard ~ punhard nm, cf Ubaud Dicort : v. ponhal / punhal. (v. TdF jos ‘pougnard’)

ponhardant ~ punhardant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « navrant, poignant, ante » TdF ‘pougnardant’

ponhardar ~ punhardar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, poignarder ; navrer » (v. TdF ‘pougnarda’)

ponhardardèla (a -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « t. de moissonneur, en empoignant le blé directement, par opposition au procédé a revèrs de man » (v. TdF)

ponhat ~ punhat nm, cf Ubaud Dicort : v. punhat.

ponhedissa nf, cf Ubaud Dicort : « point de côté, douleur poignante » (v. TdF)

ponhedor, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « piquant, pointu » (L. 302)

ponhedura [ ~ punhedura] nf : ponchada / fissada / fissadura.

ponheirar (abs. Dicort) (v. tr. e intr. arc.) : prene lo prètz de la mòuta. (v. ponhieirar)

ponheire, -eira [~ -eiritz] adj e n : persona que poncha, que pica, que fissa (t. a.)

ponhejar 1 (v. intr.) : far de punts ; assajar de cordurar ; prúser / prusir ;

Ai un artelh que me ponheja : ... que me prusís.

ponhejar 2 [ ~ punhejar] (v. tr.) : trabalhar la pasta amb los ponhs.

La pasta, la cal ponhejar, ponheja que ponhejaràs.

ponhement : accion de ponchar o de se ponchar.

ponhent [ ~ punhent], -a adj : que ponh. t.a. pus luènh, « poignant, piquant, ante, v. piquant ; pointu, ue, v. ponchut » (v. TdF ‘pougnènt’).

pónher / pónger [veire pónher, cf Ubaud Dicort] / púnher (non preconizat Dicort) / púnger [veire púnher] (v. tr. e intr.) : ponchar ; fissar (s. p. e s. f.) ; picar ; traucar ; mordir ; irar / encolerir ; començar de paréisser ; calafatar (R. II, 288) ; ponhejar la pasta. (v. TdF jos ‘pougne’)

Lo panicaut ponh que jamai !

S'es facha pónher per una vipèra.

Aquel argument l'a pongut.

Lo solelh comença de pónher.

Un bon fornièr ponh plan sa pasta.

ponhesèrp nm (v. Ubaud Dicort : « (qui pique les serpents) libellule, insecte, v. fissasèrp » TdF ‘pougne-serp’

ponherat nm : v. punherat.

ponheson nf : fissada ; prusor / prusiment.

ponhet / punhet : articulacion qu'estaca la man a l'abansbraç.

ponhic nm, cf Ubaud Dicort : « piqûre » (Alibert) (v. punhic)

ponhicar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, aiguillonner, v. ponchonar » (v. TdF ‘pougnica’) ; « coudre mal, grossièrement » (Palay)

ponhicon nm, cf Ubaud Dicort : « petit aiguillon » TdF

ponhida ~ ponhida nf, cf Ubaud Dicort : « action de piquer (avec un aiguillon) ; blessure » (Carrasco)

ponhidura nf, cf Ubaud Dicort : v. ponhedura. (v. TdF jos ‘pougneduro’)

ponhièira ~  punhièira nf, cf Ubaud Dicort : v. ponhadièira.

ponhieirada nf, cf Ubaud Dicort : « espace qu’on ensemence avec une ponhadièira de grains, petite mesure agraire... » (v. TdF ‘pougneirado’)

ponhieirar ~ punheirar, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, prendre le prix de la mouture, v. moldurar » (v. TdF jos ‘pougneira’).  « ponhieirar » : v. ponheirar (abs. Dicort).

ponhieiron nm, cf Ubaud Dicort : « moitié de la ponhièira, petite mesure usitée en Minervois. Le ponhieiron vaut environ 2 litres » (v. TdF ‘pougneirou’)

« ponhir » (ponhir ~ punhir v) : v. pónher.

ponhit ~ punhit, -ida adj, cf Ubaud Dicort : v. ponch 2. (v. TdF jos ‘pougne’)

ponhon 1 nm, cf Ubaud Dicort : « piquant, aiguillon, épine » TdF ‘pougnoun 2’

ponhon 2 ~ punhon nm, cf Ubaud Dicort : « petit poing, poing d’enfant » TdF ‘pougnoun 1’

ponhon 3 nm, cf Ubaud Dicort (v. ponha 2) : « petit gâteau, v. fogasson » (v. TdF)

ponhor nf, cf Ubaud Dicort : « picotement, piqûre, aiguillon » TdF ‘pougnour’.  ponhor / punhor : v. punhor 1 (abs. Dicort e DGO)

La ponhor de la carn, l’aiguillon de la chair. (v. TdF)

ponh-ponhet nm, cf Ubaud Dicort : « jeu d’enfants qui consiste à mettre les pongs fermés les uns sur les autres » TdF ‘poung-pougnet’

ponhum nm, cf Ubaud Dicort : « piquant, piqûre, tout ce qui pique » TdF ‘pougnun’

« ponir » : v. pónher e ponhir, cf Ubaud Dicort.

« ponre » : v. pondre.

Pons Josèp Sebastian : autor catalan rosselhonés (1886-1962).

ponsèri [ponsiri nm, cf Ubaud Dicort p. 157] : mena de citron. (v. TdF jos ‘pounsire’)

ponsilhar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, étayer, étançonner » (v. TdF)

ponsirada nf, cf Ubaud Dicort (plt.) : citronèla (Melissa officinalis) ; « mijaurée, précieuse » (v. TdF ‘pounsirado’)

ponsiri nm : v. ponsèri.

« pont » 1 nm : v. ponch / punt (non preconizat Dicort).

pont 2 nm : construccion de pèira, de fust o de metal per encambar un riu, un camin de fèrre, un obstacle... ; ponde / plancat / postam sus un naviri.

Traversar un pont : passar sus un pont.

Pont aerian : ligason aeriana al dessús d'un airal que se pòt pas traversar autrament.

Far lo pont : trabalhar pas entre dos jorns feriats.

pont-levadís [pont levadís] nm : pont de castèl que se levava e se baissava.

ponta 1 nf, cf Ubaud Dicort : « t. de jeu, l’argent qu’on joue contre le banquier » TdF ‘pounto 1’

ponta 2 nm, cf Ubaud Dicort : « t. de jeu, ponte, celui, celle qui joue contre le banquier ; pointeur, au jeu de boules, v. apontaire ; homme ponctuel, assidu, v. pontual » (v. TdF ‘pounto 2’)

pontada  nf : (t. tecn. de mar.) entalha facha dins una pèça de fustam ; (t. tecn. de jòc de azard) : jòc contra lo banquièr.

pontaire, -aira (TdF ; abs. Dicort) : persona que ponta (t. a.) (v. ponchaire e apontaire)

pontal nm : (t. tecn. de mar.) prigondor de la cala d'un naviri ; terrassa de vinha jos una paret de terren pentut.

pontanada [pontannada, v. Ubaud Dicort Errata web] nf (de l' it. punta annada, annada començada ; mas en passant a l'occitan lo mot italian a cambiat de sens e de grafia) : periòde (m.) / espaci de temps ; durada ; epòca.

pontanatge nm, cf Ubaud Dicort : « droit de passage sur un pont, pontonage » TdF jos ‘pountage 2’

pontanèl : pont pichonèl.

pontanièr nm, -ièira : persona que far passar una ribièira sus una barca e que fa pagar lo drech de passatge ; soldat especializat per la construccion de ponts militars.

Son pontanièrs de paire en filh.

pontannada nf : v. pontanada.

pontar 1 (v. tr.) : far un pont o un pontanèl ; far lo ponde d'una barca, d'un naviri... ;

pontar 2  (v. intr.) (t. tecn. de jòc de azard) : jogar contra lo banquièr ;

pontar 3 (afustar) : v. puntar 1 (los 2, non preconizats Dicort) e v. ponchar 2, cf Ubaud Dicort.

pontarri (m.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : farsa / farsum (estomac de pòrc farcit de carn e de legums achiquetats) ; farsa amb de farina de blat negre.

pontatge 1 nm : drech de passatge sus un pont (v. pontanatge) ;

pontatge 2 nm : accion de quilhar un pont militar ; accion de far un pont entre doas dents, entre doas artèrias o mai. v. tanben puntatge (abs. Dicort).  

Lo cirurgian li faguèt un triple pontatge.

pontèl nm, cf Ubaud Dicort : « étai, étançon ; chantier de tonneau » TdF ‘pountèu’

pontet nm : pont pichon, « ponceau, petit pont ; chevalet d’un violon ; sous-garde d’un fusil ; haut talon de bois ; morceau de bois courbé en forme de boucle, suspendu à un piquet, dans lequel les cordiers passent leurs cordes pour les soutenir » TdF.

pontic nm, cf Ubaud Dicort : « espèce de farce qu’on fait avec de la farine de blé noir » TdF jos ‘pounti’

pontichet nm, cf Ubaud Dicort : « point minuscule » (Brun Glossari Oc-Fr)

pontièr 1 nm, -ièira : persona que fa pagar un drech de passatge sus un pont.

 

 

pontièr 2, -ièira adj, cf Ubaud Dicort : « qui pointe juste, qui frappe au but, adroit, oite, v. drechurièr » (v. TdF ‘pountié 2’).  pontièr : v. puntièr.

pontife : evesque o Papa que presidís un ofici religiós ; persona que pontifica (pej.)

Lo Sobeiran Pontife.

pontifical -a : relatiu, -iva a un pontife.

Ornaments pontificals : vestits pontificals per la messa.

Messa pontificala.

Libre pontifical.

pontificalament : d'un biais pontifical.

pontificar (v. intr.) : presidir un ofici pontifical ; (pej.) parlar o far quicòm pretensiosament (amb pretension)

pontificat nm : pontanada / temporada qu'un Papa a governada la Glèisa.

Lo pontificat long de Joan Pau II.

pontilh 1 nm : pont pichonèl (v. TdF jos ‘pountin’ : v. pontin)  ; peiron ; airal que i s'espandís de frucha sus de palha. (v. TdF jos ‘pountet’ : v. pontet)

pontilh 2 (pièja) nm, cf Ubaud Dicort : v. pontèl. (v. TdF jos ‘pontèu’)

pontilh 3 (esplech de veirièr) nm, cf Ubaud Dicort : « tenon, morceau de plomb que l’on attache aux vitrages » TdF jos ‘pountet’

pontilha nf, cf Ubaud Dicort : « pointillerie, chicane, v. cavilha 2 » (v. TdF ‘pountiho’). pontilha : v. puntilha. (abs. Dicort)

pontilhar 1 (contestar) v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, pointiller, v. pitassar [v. puntilhar] ; contester, v. cavilhejar 2 » (v. TdF ‘pountiha 1’.  pontilhar : v. puntilhar.

Pontilhar sus tota question.

pontilhar 2 (emplegar un pontilh) v, cf Ubaud Dicort : « v intr, t. de verrier, se servir du pontilh 3 » TdF jos ‘pountiha 2’

pontilhisme (abs. Dicort) : v. puntilhisme.

pontilhista (abs. Dicort) : v. puntilhista.

pontin nm, cf Ubaud Dicort : « petit pont en plan incliné qui mène à la  grange ; pont sur un ruisseau » TdF ‘pountin’

pontís nm, cf Ubaud Dicort : v. pontin. (v. TdF jos ‘pountin’)

ponton : plataforma flotanta per passar d'una riba a l'autra.

pontonièr, -ièira : persona que s'entreva d'un ponton ; militar especializat dins la construccion de ponts.

pontuacion nf, cf Ubaud Dicort : v. ponctuacion.

pontual, -a adj e derivats, cf Ubaud Dicort : v. ponctual...

pontualament adv, cf Ubaud Dicort : v. ponctualament.

pontualitat nf, cf Ubaud Dicort : v. ponctualitat.

pontuar v, cf Ubaud Dicort : v. ponctuar.

pontura nf, cf Ubaud Dicort : « t. d’imprimerie, pointure » TdF. pontura : v. puntura (abs. Dicort).

pòp (< angl.) nm e adj  (v. Ubaud Dicort: « (art) pop »

pòp art (< angl.) nm, cf Ubaud Dicort : « (art) pop art »

popa 1 nf : partida posteriora d'un naviri (v. TdF ‘poupo 2’) ; puput / pepuda : (Upupa epops) (v. Alibert) ;

La popa e la proa d'un naviri.

popa 2 nf : partida carnuda del còrs ; carn sens òsses ; còrs de la frucha ; sen de femna ; somés / somessa (v. TdF ‘poupo 1’)

Popa de carn.

Popa de frucha.

Popa de femna.

Anhèl de popa : anhèl de lach.

popa de cabra nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) (plt.) : cabrifuèlh (Lonicera caprifolium) (v. popacabra)

popa de cata [gata] nf, cf Ubaud Dicort  (plt.) : (Sedum), « orpin » (Alibert)

popa de lèbre (abs. Dicort) (plt.) : (Chondrilla juncea) (v. popalèbre)

popa 3 nf, cf Ubaud Dicort : « t. enfantin, soupe » TdF ‘poupo 3’

popacabra nf, cf Ubaud Dicort : « chèvrefeuille » TdF ‘poupo-cabro’. (v. popa de cabra)

popada nf, cf Ubaud Dicort : « poupée, v. peteta » (v. TdF)

popaire, -aira n : que popa (que teta) (v. TdF)

popalèbre nf, cf Ubaud Dicort : « chondrille effilée » (Alibert)

popar (v. tr.) (v. popa 2) : tetar.

popard nm : gròs popon que teta plan ; « enfant joufflu » (v. TdF).

poparda nf, cf Ubaud Dicort : « fille ou femme charnue, mafflue » TdF

popardièira : femna gròssa del pièch.

popardon nm, cf Ubaud Dicort : « petit enfant joufflu » TdF

poparèl nm, cf Ubaud Dicort : « nourrisson » (Brun Glossari Oc-Fr; « biberon » (Laus)

poparèla nf, cf Ubaud Dicort : « fiole pour les enfants qui tètent, instrument propre à téter, v. tetarèla » (v. TdF)

poparro (abs. Dicort) : doblet de popard.

poparuda adj f, cf Ubaud Dicort : « qui a de gros seins » (Carrasco)

popàs nm, cf Ubaud Dicort : « morceau de viande sans graisse et sans os » TdF

popassa nf, cf Ubaud Dicort : « grosse et vilaine mamelle » TdF

popavin nm, cf Ubaud Dicort : « biberon, buveur » (v.TdF ‘poupo-vin’)

pòpe nm, cf Ubaud Dicort : « pope » (Rapin)

popèia : v. popon, popona.

popèl nm (v. popa 2) / popelet / popelon (los 2, v. popelet) : « mamelon, bout de mamelle ; petite mamelle, sein » TdF ‘poupèu’, teton de femna,.

Popèl de cabra, trayon de chèvre. (v. TdF)

popelet / popelon nm, cf Ubaud Dicort  : « tétine, bout de la mamelle » (Alibert)

popelièira (TdF ; abs. Dicort) : mamelièira (aparelh que se met sul teton per far tetar un novèl nascut) (v. mamelièira)

popelin nm, cf Ubaud Dicort : « espèce de pâtisserie » (v. TdF)

popelon nm : v. popelet.

popenc, -a n (v. popa 2) : vedèl o vedèla que teta.

popèrla nf, cf Ubaud Dicort : « peau de raisin, vide de son jus » TdF

popeta 1 nf (v. popa 2) : « tétin », sen pichon (v. TdF ‘poupeto 1’) ;

popeta 2 nf : t. tecnic de tornièr (pèça que lo mandrin i vira dessús) ; ulhet del cuol. (v. TdF ‘poupeto 3’)

popeta 3 nf, cf Ubaud Dicort : « t. enfantin, petite soupe, bouillie » TdF ‘poupeto 2’

pòpia : tisonièr.

popial : sen.

popièira : teton ; tetina. v. popèl.

popièla : peteta / monaca / tostona / popòta.

popin, -a adj, cf Ubaud Dicort : « potelé, ée, v. mofle 2 » (v. TdF)

popinar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, patiner, palper, tripoter, v. palpar » (v. TdF)

popinàs, -assa adj, cf Ubaud Dicort : « très potelé, ée, dodu, ue, v. bodiflard » (v. TdF)

popinós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « dodu, ue, v. poput » (v. TdF)

popinòt, -a adj, cf Ubaud Dicort : « agréablement potelé, ée, v. moflet » (v. TdF jos ‘poupinèu’)

popinòta nf (plt.) : èrba del mal de dents (Hyoscyamus niger)

poplitèu, -èa adj, cf Ubaud Dicort : « poplité, -e » (Per Noste)

popon 1 nm : nene o nena que teta encara ; nenon o nenòta repetenats.

popon 2 nm, popona (v. popona) : nene o nena d'estòfa, de carton, de celluloïd... (v. tosten, popièla)

popon 3 nm, cf Ubaud Dicort : « melon » TdF ‘poupoun 2’

popona nf, cf Ubaud Dicort : « pouponne, fillette potelée ; poupée, en Dauphiné, v. popada ; huppe, oiseau, v. pupuda ; t. de caresse, mignonne » (v. TdF)

poponar (v. tr.) : tolhorar un nenon.

poponar (se) : se minhardar / se minhardejar.

poponejar (v. tr.) : frequentatiu de poponar, « dorloter comme un poupon, v. coconejar, tintorlar ; patiner, v. palpejar » (v. TdF).

poponèl nm, cf Ubaud Dicort : « petit poupon, enfant chéri » (v. TdF jos ‘poupounet’)

poponet nm (v. çai sus), -a : popon ; nene, nena / nenon, nenòta.

poponièira nf (abs. Dicort) : airal per gardar de nenons, « pouponnière » (Rapin).

poporassa nf, cf Ubaud Dicort : « mélange de terre végétale avec de l’argile ou du sable, v. gapan » (v. TdF)

popós, -osa adj, cf Ubaud Dicort (v. popa 2) : « pulpeux, euse » (v. TdF ‘poupous’)

Melon popós, melon charnu. (v. TdF)

popòta : popièla v. pus naut.

populaça nf, cf Ubaud Dicort : « populace, plèbe, v. gentalha ; grande foule, v. fola » (v. TdF ‘poupulasso’)

populacion : nombre de personas d'un país, d'una província, d'una vila, d'un vilatge...

populaçós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « plein de populace, populeux, euse » TdF ‘poupulassous’