|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ponhar 1 [ ~ punhar, cf Ubaud Dicort] (v. intr.) : tardar ; prene son temps (v. TdF jos ‘pougna 1’) ; Ai ponhat a vos escriure : ai tardat a vos escriure. [ponhar per / de + inf. : tarder à. (Laus)] Vendrà sens ponhar gaire : vendrà sens tardar. ponhar 2 (v. intr.) : far son
possible (v. Alibert) ; ponhar 3 (v. tr.) : ponhejar (tustar
o trabalhar amb los ponhs) « pousser avec
le poing, en Guyenne, v. conhar »
(v. TdF ‘pougna 2’) ponhard ~
punhard nm,
cf Ubaud Dicort : v. ponhal / punhal. (v. TdF jos ‘pougnard’) ponhardant
~ punhardant, -a adj,
cf Ubaud Dicort : « navrant,
poignant, ante » TdF ‘pougnardant’ ponhardar
~ punhardar v, cf
Ubaud Dicort : « v tr,
poignarder ; navrer » (v. TdF ‘pougnarda’) ponhardardèla
(a -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « t. de
moissonneur, en empoignant le blé directement, par opposition au
procédé a revèrs de man » (v. TdF) ponhat ~
punhat nm,
cf Ubaud Dicort : v. punhat. ponhedissa
nf, cf Ubaud Dicort :
« point de côté, douleur poignante » (v. TdF) ponhedor, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « piquant, pointu » (L. 302) ponhedura [ ~ punhedura] nf : ponchada / fissada / fissadura. ponheirar (abs. Dicort) (v. tr. e intr. arc.) : prene lo prètz de la
mòuta. (v. ponhieirar) ponheire, -eira [~ -eiritz] adj e n : persona que poncha, que pica, que fissa (t. a.) ponhejar 1 (v. intr.) : far de punts ; assajar de cordurar ; prúser / prusir ; Ai un artelh que me ponheja : ... que me prusís. ponhejar 2 [ ~ punhejar] (v. tr.) : trabalhar la pasta amb los ponhs. La pasta, la cal ponhejar, ponheja que ponhejaràs. ponhement : accion de ponchar o de se ponchar. ponhent [ ~ punhent], -a adj : que ponh. t.a. pus luènh, « poignant, piquant, ante, v. piquant ; pointu, ue, v. ponchut » (v. TdF ‘pougnènt’). pónher / pónger [veire pónher, cf Ubaud Dicort] / púnher (non preconizat Dicort) / púnger [veire púnher] (v. tr. e intr.) : ponchar ; fissar (s. p. e s. f.) ; picar ; traucar ; mordir ; irar / encolerir ; començar de paréisser ; calafatar (R. II, 288) ; ponhejar la pasta. (v. TdF jos ‘pougne’) Lo panicaut ponh que jamai ! S'es facha pónher per una vipèra. Aquel argument l'a pongut. Lo solelh comença de pónher. Un bon fornièr ponh plan sa pasta. ponhesèrp nm (v. Ubaud Dicort : « (qui pique les serpents)
libellule, insecte, v. fissasèrp » TdF ‘pougne-serp’ ponherat nm : v. punherat. ponheson nf : fissada ; prusor / prusiment. ponhet / punhet : articulacion qu'estaca la man a l'abansbraç. ponhic nm, cf Ubaud Dicort :
« piqûre » (Alibert) (v. punhic) ponhicar v, cf Ubaud Dicort :
« v tr, aiguillonner, v. ponchonar » (v. TdF ‘pougnica’) ; « coudre mal,
grossièrement » (Palay) ponhicon nm, cf Ubaud Dicort :
« petit aiguillon » TdF ponhida ~ ponhida nf, cf Ubaud Dicort : « action de piquer (avec un
aiguillon) ; blessure » (Carrasco) ponhidura nf, cf Ubaud Dicort : v. ponhedura. (v.
TdF jos ‘pougneduro’) ponhièira
~ punhièira nf, cf Ubaud Dicort : v. ponhadièira.
ponhieirada nf, cf Ubaud Dicort : « espace
qu’on ensemence avec une ponhadièira
de grains, petite mesure agraire... » (v. TdF ‘pougneirado’) ponhieirar ~ punheirar, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, prendre le prix de la mouture, v. moldurar » (v. TdF jos ‘pougneira’). « ponhieirar » : v. ponheirar (abs. Dicort). ponhieiron nm, cf Ubaud Dicort :
« moitié de la ponhièira,
petite mesure usitée en Minervois. Le ponhieiron vaut environ 2 litres » (v. TdF ‘pougneirou’) « ponhir » (ponhir ~ punhir v) : v. pónher. ponhit ~ punhit, -ida adj, cf Ubaud Dicort :
v.
ponch 2. (v. TdF jos
‘pougne’) ponhon 1 nm, cf Ubaud Dicort :
« piquant, aiguillon, épine » TdF ‘pougnoun 2’ ponhon 2 ~
punhon nm, cf Ubaud Dicort : « petit poing, poing
d’enfant » TdF ‘pougnoun 1’ ponhon 3 nm, cf Ubaud Dicort (v. ponha 2) : « petit
gâteau, v. fogasson »
(v. TdF) ponhor nf, cf Ubaud Dicort : « picotement, piqûre, aiguillon » TdF ‘pougnour’. ponhor / punhor : v. punhor 1 (abs. Dicort e DGO) La ponhor
de la carn, l’aiguillon de la
chair. (v. TdF) ponh-ponhet
nm, cf Ubaud Dicort :
« jeu d’enfants qui consiste à mettre les pongs
fermés les uns sur les autres » TdF ‘poung-pougnet’ ponhum nm, cf Ubaud Dicort :
« piquant, piqûre, tout ce qui pique » TdF ‘pougnun’ « ponir » : v. pónher e ponhir, cf Ubaud Dicort. « ponre » : v. pondre. Pons Josèp Sebastian : autor catalan rosselhonés (1886-1962). ponsèri [ponsiri nm, cf Ubaud Dicort p. 157] : mena de citron. (v. TdF jos ‘pounsire’) ponsilhar v, cf Ubaud Dicort :
« v tr, étayer,
étançonner » (v. TdF) ponsirada nf, cf Ubaud Dicort (plt.) : citronèla (Melissa
officinalis) ; « mijaurée,
précieuse » (v. TdF ‘pounsirado’) ponsiri nm : v. ponsèri. « pont » 1 nm : v. ponch / punt (non preconizat Dicort). pont 2 nm : construccion de pèira, de fust o de metal per encambar un riu, un camin de fèrre, un obstacle... ; ponde / plancat / postam sus un naviri. Traversar un pont : passar sus un pont. Pont aerian : ligason aeriana al dessús d'un airal que se pòt pas traversar autrament. Far lo pont : trabalhar pas entre dos jorns feriats. pont-levadís [pont levadís] nm : pont de castèl que se levava e se baissava. ponta 1 nf, cf Ubaud Dicort :
« t. de jeu, l’argent qu’on joue contre le
banquier » TdF ‘pounto
1’ ponta 2 nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de jeu, ponte, celui, celle qui joue contre le
banquier ; pointeur, au jeu de boules, v. apontaire ; homme
ponctuel, assidu, v. pontual » (v. TdF ‘pounto 2’) pontada nf : (t. tecn. de mar.) entalha facha dins una pèça de fustam ; (t. tecn. de jòc de azard) : jòc contra lo banquièr. pontaire, -aira (TdF ; abs. Dicort) : persona que ponta (t. a.) (v. ponchaire e apontaire) pontal nm : (t. tecn. de mar.) prigondor de la cala d'un naviri ; terrassa de vinha jos una paret de terren pentut. pontanada [pontannada, v. Ubaud Dicort Errata web] nf (de l' it. punta annada, annada començada ; mas en passant a l'occitan lo mot italian a cambiat de sens e de grafia) : periòde (m.) / espaci de temps ; durada ; epòca. pontanatge nm, cf Ubaud Dicort :
« droit de passage sur un pont, pontonage » TdF jos ‘pountage 2’ pontanèl : pont pichonèl. pontanièr nm, -ièira : persona que far passar una ribièira sus una barca e que fa pagar lo drech de passatge ; soldat especializat per la construccion de ponts militars. Son pontanièrs de paire en filh. pontannada nf :
v. pontanada. pontar 1 (v. tr.) : far un pont o un pontanèl ; far lo ponde d'una barca, d'un naviri... ; pontar 2 (v. intr.) (t. tecn. de jòc de azard) : jogar contra lo banquièr ; pontar 3 (afustar) v : v. puntar 1 (los 2, non preconizats Dicort) e v. ponchar 2, cf Ubaud Dicort. pontarri (m.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : farsa / farsum (estomac de pòrc farcit de carn e de legums achiquetats) ; farsa amb de farina de blat negre. pontatge 1 nm : drech de passatge sus un pont (v. pontanatge) ; pontatge 2 nm : accion de quilhar un pont militar ; accion de far un pont entre doas dents, entre doas artèrias o mai. v. tanben puntatge (abs. Dicort). Lo cirurgian li faguèt un triple pontatge. pontèl nm, cf Ubaud Dicort :
« étai, étançon ; chantier de
tonneau » TdF ‘pountèu’ pontet nm : pont pichon, « ponceau, petit pont ; chevalet d’un violon ; sous-garde d’un fusil ; haut talon de bois ; morceau de bois courbé en forme de boucle, suspendu à un piquet, dans lequel les cordiers passent leurs cordes pour les soutenir » TdF. pontic nm, cf Ubaud Dicort :
« espèce de farce qu’on fait avec de la farine de
blé noir » TdF jos ‘pounti’ pontichet nm, cf Ubaud Dicort :
« point minuscule » (Brun Glossari
Oc-Fr) pontièr 1 nm, -ièira : persona que fa pagar un drech de passatge sus un pont. |
|
pontièr 2, -ièira adj, cf Ubaud Dicort : « qui pointe juste, qui frappe au but, adroit, oite, v. drechurièr » (v. TdF ‘pountié 2’). pontièr : v. puntièr. pontife : evesque o Papa que presidís un ofici religiós ; persona que pontifica (pej.) Lo Sobeiran Pontife. pontifical -a : relatiu, -iva a un pontife. Ornaments pontificals : vestits pontificals per la messa. Messa pontificala. Libre pontifical. pontificalament : d'un biais pontifical. pontificar (v. intr.) : presidir un ofici pontifical ; (pej.) parlar o far quicòm pretensiosament (amb pretension) pontificat nm : pontanada / temporada qu'un Papa a governada la Glèisa. Lo pontificat long de Joan Pau II. pontilh 1 nm :
pont pichonèl (v. TdF jos
‘pountin’ : v. pontin)
; peiron ; airal que i s'espandís de frucha sus de palha. (v. TdF jos ‘pountet’ : v. pontet) pontilh 2 (pièja) nm, cf Ubaud Dicort : v. pontèl.
(v. TdF
jos
‘pontèu’) pontilh 3 (esplech de veirièr) nm, cf Ubaud Dicort : « tenon, morceau de plomb que l’on attache aux vitrages » TdF jos ‘pountet’ pontilha nf, cf Ubaud Dicort : « pointillerie, chicane, v. cavilha 2 » (v. TdF ‘pountiho’). pontilha : v. puntilha. (abs. Dicort) pontilhar 1 (contestar) v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, pointiller, v. pitassar [v. puntilhar] ; contester, v. cavilhejar 2 » (v. TdF ‘pountiha 1’. pontilhar : v. puntilhar. Pontilhar sus tota question. pontilhar 2 (emplegar un pontilh) v, cf Ubaud Dicort : « v intr, t. de verrier, se servir du pontilh 3 » TdF jos ‘pountiha 2’ pontilhisme (abs. Dicort) : v. puntilhisme. pontilhista (abs. Dicort) : v. puntilhista. pontin nm, cf Ubaud Dicort :
« petit pont en plan
incliné qui mène à la grange ; pont sur un ruisseau » TdF ‘pountin’ pontís nm, cf Ubaud Dicort :
v. pontin. (v. TdF jos ‘pountin’) ponton : plataforma flotanta per passar d'una riba a l'autra. pontonièr, -ièira : persona que s'entreva d'un ponton ; militar especializat dins la construccion de ponts. pontuacion nf, cf Ubaud Dicort : v. ponctuacion. pontual, -a adj e derivats, cf Ubaud Dicort :
v. ponctual... pontualament adv, cf Ubaud Dicort :
v. ponctualament. pontualitat nf, cf Ubaud Dicort :
v. ponctualitat. pontuar v, cf Ubaud Dicort : v. ponctuar. pontura nf, cf Ubaud Dicort : « t. d’imprimerie,
pointure » TdF. pontura
: v. puntura (abs. Dicort). pòp (< angl.) nm e adj (v. Ubaud Dicort) : « (art) pop » pòp art (< angl.) nm, cf Ubaud Dicort :
« (art) pop art » popa 1 nf : partida posteriora d'un naviri (v. TdF ‘poupo 2’) ; puput / pepuda : (Upupa epops) (v. Alibert) ; La popa e la proa d'un naviri.
popa 2 nf : partida carnuda del còrs ; carn sens òsses ; còrs de la frucha ; sen de femna ; somés / somessa (v. TdF ‘poupo 1’) Popa de carn. Popa de frucha. Popa de femna. Anhèl de popa : anhèl de lach. popa de cabra nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) (plt.) : cabrifuèlh (Lonicera caprifolium) (v. popacabra) popa de cata [gata] nf, cf Ubaud Dicort (plt.) : (Sedum),
« orpin » (Alibert) popa de lèbre
(abs. Dicort) (plt.) : (Chondrilla juncea) (v. popalèbre) popa 3 nf, cf Ubaud Dicort :
« t. enfantin, soupe » TdF ‘poupo 3’ popacabra nf, cf Ubaud Dicort :
« chèvrefeuille »
TdF ‘poupo-cabro’. (v. popa de cabra) popada nf, cf Ubaud Dicort :
« poupée, v. peteta » (v. TdF) popaire, -aira n : que popa (que teta) (v. TdF) popalèbre nf, cf Ubaud Dicort : « chondrille
effilée » (Alibert) popar (v. tr.) (v. popa 2) : tetar. popard nm : gròs popon que teta plan ; « enfant joufflu » (v. TdF). poparda nf, cf Ubaud Dicort : « fille ou femme
charnue, mafflue » TdF popardièira : femna gròssa del pièch. popardon nm, cf Ubaud Dicort : « petit enfant
joufflu » TdF poparèl nm, cf Ubaud Dicort :
« nourrisson » (Brun Glossari
Oc-Fr) ;
« biberon » (Laus) poparèla nf, cf Ubaud Dicort : « fiole pour les
enfants qui tètent, instrument propre à téter, v. tetarèla » (v. TdF) poparro (abs. Dicort) : doblet de popard. poparuda adj f, cf Ubaud Dicort :
« qui a de gros seins »
(Carrasco) popàs nm, cf Ubaud Dicort :
« morceau de viande sans graisse et sans os » TdF popassa nf, cf Ubaud Dicort :
« grosse et vilaine mamelle » TdF popavin nm, cf Ubaud Dicort :
« biberon, buveur » (v.TdF ‘poupo-vin’) pòpe nm, cf Ubaud Dicort :
« pope » (Rapin) popèia : v. popon, popona. popèl nm (v. popa 2) / popelet / popelon (los 2, v. popelet) : « mamelon, bout de mamelle ; petite mamelle, sein » TdF ‘poupèu’, teton de femna,. Popèl de cabra, trayon de chèvre. (v. TdF) popelet / popelon nm, cf Ubaud Dicort : « tétine,
bout de la mamelle » (Alibert) popelièira (TdF ; abs. Dicort) : mamelièira (aparelh que se met sul teton per
far tetar un novèl nascut) (v. mamelièira) popelin nm, cf Ubaud Dicort :
« espèce de pâtisserie » (v. TdF) popelon nm : v. popelet. popenc, -a n (v. popa 2) : vedèl o vedèla que teta. popèrla nf, cf Ubaud Dicort :
« peau de raisin, vide de son jus » TdF popeta 1 nf (v. popa 2) : « tétin », sen pichon (v. TdF ‘poupeto 1’) ; popeta 2 nf : t. tecnic de
tornièr (pèça que lo mandrin i vira dessús) ;
ulhet del cuol. (v. TdF ‘poupeto
3’) popeta 3 nf, cf Ubaud Dicort :
« t. enfantin, petite soupe, bouillie » TdF ‘poupeto 2’ pòpia : tisonièr. popial : sen. popièira : teton ; tetina. v. popèl. popièla : peteta / monaca / tostona / popòta. popin, -a adj, cf Ubaud Dicort : « potelé,
ée, v. mofle 2 » (v. TdF) popinar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, patiner, palper,
tripoter, v. palpar »
(v. TdF) popinàs, -assa adj, cf Ubaud Dicort : « très potelé,
ée, dodu, ue, v. bodiflard » (v. TdF) popinós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « dodu, ue, v. poput » (v. TdF) popinòt, -a adj, cf Ubaud Dicort : « agréablement
potelé, ée, v. moflet » (v. TdF jos ‘poupinèu’) popinòta nf (plt.) : èrba del mal de dents (Hyoscyamus niger) poplitèu, -èa adj, cf Ubaud Dicort : « poplité,
-e » (Per Noste) popon 1 nm : nene o nena que teta encara ; nenon o nenòta repetenats. popon 2 nm, popona (v. popona) :
nene o nena d'estòfa, de carton, de celluloïd... (v. tosten,
popièla) popon 3 nm, cf Ubaud Dicort :
« melon » TdF ‘poupoun 2’ popona nf, cf Ubaud Dicort :
« pouponne, fillette potelée ; poupée, en
Dauphiné, v. popada ; huppe, oiseau, v. pupuda ;
t. de caresse, mignonne »
(v. TdF) poponar (v. tr.) : tolhorar un nenon. poponar (se) : se minhardar / se minhardejar. poponejar (v. tr.) : frequentatiu de poponar, « dorloter comme un poupon, v. coconejar, tintorlar ; patiner, v. palpejar » (v. TdF). poponèl nm, cf Ubaud Dicort :
« petit poupon, enfant chéri » (v. TdF jos ‘poupounet’) poponet nm (v. çai sus), -a : popon ; nene, nena / nenon, nenòta. poponièira nf (abs. Dicort) : airal per gardar de nenons, « pouponnière » (Rapin). poporassa nf, cf Ubaud Dicort :
« mélange de terre végétale avec de
l’argile ou du sable, v. gapan » (v. TdF) popós,
-osa adj, cf Ubaud Dicort
(v. popa 2) :
« pulpeux, euse » (v. TdF ‘poupous’) Melon
popós, melon charnu. (v. TdF) popòta : popièla v. pus naut. populaça nf, cf Ubaud Dicort : « populace, plèbe, v. gentalha ;
grande foule, v. fola » (v. TdF ‘poupulasso’) populacion : nombre de personas d'un país, d'una província, d'una vila, d'un vilatge... populaçós,
-osa adj, cf Ubaud Dicort : « plein de populace, populeux,
euse » TdF ‘poupulassous’ |
|
|
|
|
|
|