poncèla : borron ; boton floral.

poncet nm, cf Ubaud Dicort : « l’estomac, v. panceta » (v. TdF)

ponch 1 (bevenda) nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : v. punch.

ponch 2, -a (< pónher) adj, cf Ubaud Dicort : « piqué, ée ; blessé par un clou, encloué, ée » TdF jos ‘pougne’

ponch 3 / punt [veire ponch, cf Ubaud Dicort] nm : v. punt.

A ponch / d’a ponch, à point.

Al ponch, au point.

De ponch en ponch, de point en point.

(v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘poun 1’)

Tal ponch que, aussitôt que (v. Ubaud Dicort e Alibert)

ponch d’escòta nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, point d’écoute, partie inférieure d’une voile où est fixée l’écoute » TdF jos ‘poun 1’

ponch d’exclamacion nm, cf Ubaud Dicort : « point d’exclamation » (Lèbre)

ponch d’interrogacion nm, cf Ubaud Dicort : « point d’interrogation » TdF jos ‘poun 1’

ponch d’interseccion nm : (matematica) « point d’intersection » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 113)

ponch d’òrga, cf Ubaud Dicort : « point d’orgue » TdF jos ‘poun 1’

ponch de costat nm, cf Ubaud Dicort : (v. poncha de costat e esponch 1)

ponch de Gènoa nm, cf Ubaud Dicort : « point de Gênes, sorte de dentelle » TdF jos ‘poun 1’

ponch de pèrla nm, cf Ubaud Dicort : « t. de couturière¸ pommette » TdF jos ‘poun 1’

ponch de tangéncia nm : (matematica) « point de tangence » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 113)

ponch de vista nm, cf Ubaud Dicort : « (sens propre et sens fig.) point de vue » (v. Lèbre)

ponch 4 adv, cf Ubaud Dicort : « point, pas, en Languedoc » (v. TdF ‘poun 2’)

Non li digas ponch mal, ne lui dis point de mal. (v. TdF jos ‘poun 2’)

poncha / punta [veire poncha] nf : estòfa triangulara que de femnas se'n cobrisson lo cap ; plecha ; tròç copat en poncha (t. a.) ; prigondor d'un fèrre de palabés o de palavèrs ; punt de costat ; punta ; pua ; clavèl de fèr ; escarbicada / espingada / polinada.

La mameta se cargava una poncha e una plecha.

A la poncha del progrès.

A la poncha del jorn : tre la debuta del jorn.

A poncha d’alba, à l’aube naissante.

En poncha, en pointe.

Èstre de poncha, être levé.

Tombar de tèsta poncha, tomber la tête la première.

(v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘pouncho’)

poncha de costat nf, cf Ubaud Dicort : « (pathol.) point de côté » (Laus)

ponchada [ / ponchadura] nf, cf Ubaud Dicort : fissada ; picadura ; ponhedura ; còp d'agulhon. (v. TdF jos ‘pounchado’)

ponchaire, -aira : persona que poncha ; persona que punta.

ponchal : morre refach a una sabata traucada ; punta ; fisson ; partida anteriora del timon de l'araire.

ponchar 1 (v. tr.) : fissar ; picar ; agulhonar ; pónher / púnher ; pónger / púnger ; « poindre, v. ponchejar » (v. TdF).

Ponchar los buòus èra pas de far.

Aquel bartàs m'a plan ponchat !

ponchar (se) v pron : « se piquer avec une aiguille » TdF jos ‘pouncha’

Me soi ponchat amb una agulha.

ponchar 2 v, cf Ubaud Dicort. : « v tr e intr, pointer, diriger (une arme à feu, un projectile) ; vérifier, contrôler ; (jeu de boule) pointer » (Laus). (v. puntar)

Ponchar una nòta, (mus.) pointer une note. (Rapin)

poncharilha (abs. Dicort) : doble diminutiu de poncha. v. ponchilh, ponchilhon.

ponchason nf : fissada ; prusor.

Ai una ponchason al cap del det guinhaire.

ponchassa : brava poncha de ròca.

ponchatge nm : « pointage » (Faure) (v. ponchar 2)

ponchejadís nm : v. puntejadís (non preconizat Dicort).

ponchejar v : v. puntejar (non preconizat Dicort).

ponches cardinals nm pl, cf Ubaud Dicort : « points cardinaux » [v. Laus : punts cardinals]

poncheta : poncha pichona (t. a.)

A poncheta de jorn : a la punta del jorn.

Far poncheta [ponchetas] : se quilhar sus la punta dels pès ; « faire la courte échelle à quelqu’un ». (v. Ubaud Dicort e TdF  ‘pouncheto).

ponchetat, -ada : dentelejat, -ada.

Cresta ponchetada : cresta dentelejada.

Èrba ponchetada (plt.) : (Hioseris radiata)

ponchièr 1 nmt : pal de sosten / espicon / estançon.

ponchièr 2, -ièira adj, cf Ubaud Dicort : « construit en pointe, en saillie (en parlant d’un mur) » (L. 302)

ponchilh [ponchil, cf Ubaud Dicort] nm : jòc de mainatges que consistís a devinar de quin costat es la punta d'una espilla amagada dins la man.

ponchilhon : poncha pichonèla (t. a.)

ponchimpèrla nf o nm  (v. Ubaud Dicort e TdF) : jòc de mainatges que consistís a butar un ròc lo pus luènh possible d'un còp de baston.

ponchirica  (abs. Dicort) : punta de cloquièr. (v. pongirica)

ponchòl nm, cf Ubaud Dicort : v. ponchal. (v. TdF jos ‘pounchau’)

ponchon : espina ; agulha ; agulhon ; estançon / espicon ; persona carpinhaira ; punta / cima punta d'acièr per far de traucs.

Los ponchons d'un bartàs, Dieu te'n garde !

Ponchon d'engravaire.

ponchona nf, cf Ubaud Dicort : « poinçon » (L. 302)

ponchonada : còp d'agulhon.

ponchonaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « poinçonneur, -euse » (Laus)

ponchonar (v. tr.) : picar ; fissar ; agulhonar ; estançonar ; carpinhar ; agarrir ; far de traucs amb un ponchon, « poinçonner » (Alibert).

ponchonatge nm, cf Ubaud Dicort : « poinçonnage, poinçonnement » (Laus)

ponchonejar (v. intr.) : quitar pas de ponchonar (t. a.) ; començar de puntejar.

Un marrit boièr ponchonejava sos buòus.

Los froments ponchonejan.

ponchuda : mena de mujol (peis de mar) (Mugil) ; sòfia (peis d'aiga doça) (Leuciscus leuciscus)

ponchudet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « un peu pointu, assez pointu, ue » TdF

ponchugon / ponchuguèl nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : cima ponchuda (t. a.)

ponchura nf, cf Ubaud Dicort : « piqûre » (L. 302) ; « pointure » (Lèbre, Sèrras). (v. puntura)

ponchuròta nf, cf Ubaud Dicort : « variété d’anguille » (v. TdF)

ponchut 1 nm : punta de rocàs ; poncha de femna.

Lo ponchut d'un rocàs.

Lo ponchut d'una agulha.

 

 

ponchut 2, -uda adj / ponchuc, -uga [veire ponchut, cf Ubaud Dicort] : que s'acaba en punta aguda ; agut, -uda. (v. TdF ‘pounchu 1’)

Parlar ponchut : francimandejar

poncion nf : v. ponccion.

poncionar v : v. ponccionar.

poncís nm, cf Ubaud Dicort : « poncis, dessin qui a été poncé ; ponce » TdF

ponciu nm, cf Ubaud Dicort : « (o poncis) poncif ; (lòc comun, topic) cliché » (Laus)

poncivar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, poncer un dessin » TdF

ponçon nm, cf Ubaud Dicort : « poinçon ; pièce du moulin à tramer la soie ; aiguille de tête » TdF  (v. ponchon)

ponçonaire,-aira n, cf Ubaud Dicort : « nm, celui qui poinçonne, étalonneur » TdF  (v. ponchonaire)

ponçonar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, poinçonner, étalonner » (v. TdF). (v. ponchonar)

ponçonatge nm, cf Ubaud Dicort : « poinçonnement » TdF. (v. ponchonatge)

ponçonèla nf, cf Ubaud Dicort : « ponsonnelle, petit pignon dont les dents font tourner le guindre, dans un moulin à soie » (v. TdF)

ponctuacion [pontuacion nf (v. ponctual)] : utilizacion de signes grafics per notar las pausas dins una frasa o las variacions (R. V, 460) d'intonacion. 

Signes de pontuacion.

Pontuacion musicala.

ponctual [pontual (v. Ubaud Dicort e CLO § 7.3)], -a adj : qu'arriba a l'ora convenguda.

ponctualament [pontualament (v. ponctual)] adv : d'un biais ponctual.

Es totjorn ponctualament en retard.

ponctualitat [pontualitat (v. ponctual)] nf : qualitat d'una persona ponctuala.

ponctuar [pontuar (v. ponctual)] (v. tr.) : metre la ponctuacion dins un tèxt ; marcar las pausas musicalas ; insistir sus un mot o una frasa per un gèst o una exclamacion.

Ponctuava d'un damne totas sas frasas.

pondar (v. tr.) : pausar un ponde.

Pondar un ostal.

ponde : plancat / postam.

Lo ponde bas e lo ponde naut.

pondeira nf, cf Ubaud Dicort : « pondeuse ; femme très féconde » (v. TdF)

pondeire (abs. Dicort), -eira (v. pondeira) adj e n (Laus): que pond bravament (s. p. e s. f.)

Un escrivassièr marrit pondeire.

Una galina bona pondeira.

pondenta (abs. Dicort) : que pond, « qui pond » (Alibert).

Una galina pondenta.

ponderabilitat nf : qualitat de çò ponderable.

ponderable, -bla : que pòt èsser pesat, -ada.

La lutz es pas ponderabla.

ponderacion : moderacion ; equilibri entre doas fòrças.

Far pròva de ponderacion.

Ponderacion des poders de l'Estat.

ponderadament : d'un biais ponderat (equilibrat)

ponderador, -airitz [, -doira, cf Ubaud Dicort] adj : que manten l'equilibri.

Un poder ponderador.

Una influéncia ponderairitz.

ponderal, -a : relatiu, -iva al pes.

Subrecarga ponderala : subrecarga de pes.

ponderar (v. tr.) : far compés / equilibrar.

Ponderar los poders de l'Estat.

ponderar (se) : se far compés / s'equilibrar.

ponderat, -ada : equilibrat, -ada.

Un discors ponderat.

Un òme ponderat.

ponderós, -osa (R. IV, 498) : pesuc, -uga.

ponderositat nf (R. IV, 498) (abs. Dicort) : pesantor.

pondre / póner [veire pondre, cf Ubaud Dicort] / pòner (abs. Dicort) (v. tr. e intr.) : far d'uòus ; « fournir, financer, payer, v. espongar » TdF ‘poundre’.

La galina blanca a pòst (a pondut)

L'ivèrn las galinas pònon (ponon) mens.

ponduda : ponta (quantitat d'uòus ponduts)

pondut, -uda (< pondre) part pass e adj, cf Ubaud Dicort : « pondu, ue » TdF jos ‘poundre’

ponedièira nf / ponièira (abs. Dicort) : galina pondeira [v. pondeira].

Las ponedièiras las cal cambiar cada dos ans.

ponedor nm : « œuf qu’on laisse au nid, nichet, v. nisal » ; nisalièr / nisairòl (airal o panièr que las galinas i ponon) ; « ouvrier qui renverse la feuille sur le feutre (papeterie) ; galets de rivière » (Alibert e TdF)

Panièr ponedor (adj, abs. Dicort) ont es lo nisal.

ponent nm : punt de l'asuèlh (orizont) que lo solelh i se colca ; « vent d’ouest » TdF.

ponentés, -esa adj e n : occidental, -a ; « habitant de l’ouest » ; nom que los marins de Mediterranèa balhan als marins de l'ocean. (v. TdF)

póner [veire pondre] / pòner (abs. Dicort) : pondre.

ponet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « buveur, euse, biberon, ivrogne, v. ponaire » TdF

pónger (non preconizat Dicort) : doblet de pónher.

« pongerica » (abs. Dicort ; v. Dicort  p. 157) : v. ponchirica (abs. Dicort) e pongirica.

pongirica nf, cf Ubaud Dicort : « pointe d’un clocher, en Gascogne »  (v. TdF)

ponh [ ~ punh] nm : nom de la man quand es tampada. (v. TdF jos ‘poung’)

Mandar un còp de ponh a q.q.

ponha 1 nf : fòrça del ponhet ; autoritat.

Òme de ponha.

Governament de ponha.

ponha 2 nf, cf Ubaud Dicort : « sorte de pain qui se fait à Pâques avec de la farine, du sucre et des œufs, v. fogassa » (v. TdF ‘pougno’)

ponhada / punhada : manat (contengut de la man tampada) ; pichon nombre de personas ; accion de tocar (sarrar) la man a q.q. per lo saludar ; manada (partida d'un aplech per ont lo trapar amb la man)

A ponhadas, à poignées. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘pougnado’)

Una ponhada de sabla.

Una ponhada de personas.

Una ponhada de man.

Una ponhada de pòrta.

ponhadassa ~ punhadassa nf, cf Ubaud Dicort : « grosse poignée » TdF ‘pougnasso’

ponhadet ~ punhadet nm, cf Ubaud Dicort : « petite poignée » TdF jos ‘pougnadeto’

ponhadeta ~ punhadeta nf, cf Ubaud Dicort : « petite poignée » TdF ‘pougnadeto

ponhadièira / punhièira nf : anciana mesura de grans e de superficia, « petite mesure de grains, contenant environ 32 décilitres, ainsi nommée parce qu’elle est munie d’une poignée (ponhada) qui sert à la manier d’une seule main... » (v. TdF jos ‘pougnadièro’).

ponhadon nm, cf Ubaud Dicort : « petite poignée, v. manadon » (v. TdF)

ponhal / punhal : arma blanca ; talhador de boquièr ; cotelàs.

Li plantèt lo ponhal per l'esquina.