|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
poncèla : borron ; boton floral. poncet nm, cf Ubaud Dicort :
« l’estomac, v. panceta » (v. TdF) ponch 1 (bevenda) nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : v. punch. ponch 2, -a (< pónher) adj, cf Ubaud Dicort :
« piqué, ée ; blessé par un clou,
encloué, ée » TdF jos ‘pougne’ ponch 3 / punt [veire ponch, cf Ubaud Dicort] nm : v. punt. A ponch / d’a ponch, à point. Al ponch, au point. De ponch en ponch, de point en point. (v. Ubaud
Dicort e TdF jos ‘poun 1’) Tal ponch que, aussitôt que (v. Ubaud Dicort e Alibert) ponch
d’escòta nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de marine, point d’écoute, partie
inférieure d’une voile où est fixée
l’écoute » TdF jos ‘poun 1’ ponch
d’exclamacion nm, cf Ubaud Dicort :
« point d’exclamation » (Lèbre)
ponch
d’interrogacion nm, cf Ubaud Dicort :
« point d’interrogation » TdF jos ‘poun 1’ ponch
d’interseccion nm : (matematica)
« point d’intersection » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 113) ponch
d’òrga, cf
Ubaud Dicort : « point
d’orgue » TdF jos ‘poun 1’ ponch de costat nm, cf Ubaud Dicort :
(v.
poncha de costat e esponch 1) ponch de
Gènoa nm, cf Ubaud Dicort :
« point de Gênes, sorte de dentelle » TdF jos ‘poun 1’ ponch de
pèrla nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de couturière¸ pommette » TdF jos ‘poun 1’ ponch de
tangéncia nm : (matematica)
« point de tangence » (v. Ubaud Dicc.
scient. p. 113) ponch de vista nm, cf Ubaud Dicort :
« (sens propre et sens fig.) point de
vue » (v. Lèbre) ponch 4 adv, cf Ubaud Dicort :
« point, pas, en Languedoc » (v. TdF ‘poun 2’) Non li
digas ponch mal, ne lui dis point de mal. (v. TdF jos ‘poun 2’) poncha / punta [veire poncha] nf : estòfa triangulara que de
femnas se'n cobrisson lo cap ; plecha ; tròç copat en poncha
(t. a.) ; prigondor d'un fèrre de palabés o de palavèrs
; punt de costat ; punta ; pua ; clavèl de fèr ; escarbicada /
espingada / polinada. La mameta se cargava una poncha e una plecha. A la poncha del progrès. A la poncha del jorn : tre la debuta del jorn. A
poncha d’alba, à l’aube naissante. En
poncha, en
pointe. Èstre
de poncha,
être levé. Tombar
de tèsta poncha, tomber la tête la première. (v. Ubaud
Dicort e TdF jos ‘pouncho’) poncha de costat nf, cf Ubaud Dicort :
« (pathol.) point de côté » (Laus) ponchada [ / ponchadura] nf, cf Ubaud Dicort : fissada ; picadura ; ponhedura ; còp d'agulhon. (v. TdF jos ‘pounchado’) ponchaire, -aira : persona que poncha ; persona que punta. ponchal : morre refach a una sabata traucada ; punta ; fisson ; partida anteriora del timon de l'araire. ponchar 1 (v. tr.) : fissar ; picar ; agulhonar ; pónher / púnher ; pónger / púnger
; « poindre, v. ponchejar » (v. TdF). Ponchar los buòus èra pas de far. Aquel bartàs m'a plan ponchat ! ponchar (se) v pron : « se
piquer avec une aiguille »
TdF jos
‘pouncha’ Me soi ponchat amb una agulha. ponchar 2 v, cf Ubaud Dicort. : « v tr e intr, pointer, diriger (une arme à feu, un
projectile) ; vérifier, contrôler ; (jeu de boule) pointer » (Laus). (v. puntar) Ponchar una
nòta, (mus.) pointer une note. (Rapin) poncharilha (abs. Dicort) : doble diminutiu de poncha. v. ponchilh, ponchilhon. ponchason nf : fissada ; prusor. Ai una ponchason al cap del det guinhaire. ponchassa : brava poncha de ròca. ponchatge nm :
« pointage » (Faure) (v. ponchar 2) ponchejadís nm : v. puntejadís (non preconizat Dicort). ponchejar v : v. puntejar (non preconizat Dicort). ponches cardinals nm pl, cf Ubaud Dicort : « points
cardinaux » [v. Laus : punts cardinals] poncheta : poncha pichona (t. a.) A poncheta de jorn : a la punta del jorn. Far poncheta [ponchetas] : se quilhar sus la punta dels pès ; « faire la courte échelle à quelqu’un ». (v. Ubaud Dicort e TdF ‘pouncheto). ponchetat, -ada : dentelejat, -ada. Cresta ponchetada : cresta dentelejada. Èrba ponchetada (plt.) : (Hioseris radiata) ponchièr 1 nmt : pal de sosten / espicon / estançon. ponchièr 2, -ièira adj, cf Ubaud Dicort :
« construit en pointe, en saillie
(en parlant d’un mur) » (L. 302) ponchilh [ponchil, cf Ubaud Dicort] nm : jòc de mainatges que consistís a devinar de quin costat es la punta d'una espilla amagada dins la man. ponchilhon : poncha pichonèla (t. a.) ponchimpèrla nf o nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : jòc de mainatges que consistís a butar un ròc lo pus luènh possible d'un còp de baston. ponchirica (abs. Dicort) : punta de cloquièr. (v. pongirica) ponchòl nm, cf Ubaud Dicort :
v. ponchal. (v. TdF jos ‘pounchau’) ponchon : espina ; agulha ; agulhon ; estançon / espicon ; persona carpinhaira ; punta / cima punta d'acièr per far de traucs. Los ponchons d'un bartàs, Dieu te'n garde ! Ponchon d'engravaire. ponchona nf, cf Ubaud Dicort :
« poinçon » (L.
302) ponchonada : còp d'agulhon. ponchonaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « poinçonneur,
-euse » (Laus) ponchonar (v. tr.) : picar ; fissar ; agulhonar ; estançonar ; carpinhar ; agarrir ; far de traucs amb un ponchon, « poinçonner » (Alibert). ponchonatge nm, cf Ubaud Dicort :
« poinçonnage,
poinçonnement » (Laus) ponchonejar (v. intr.) : quitar pas de ponchonar (t. a.) ; començar de puntejar. Un marrit boièr ponchonejava sos buòus. Los froments ponchonejan. ponchuda : mena de mujol (peis de mar) (Mugil) ; sòfia
(peis d'aiga doça) (Leuciscus leuciscus) ponchudet, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« un peu pointu, assez pointu, ue » TdF ponchugon / ponchuguèl nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : cima ponchuda (t. a.) ponchura nf, cf Ubaud Dicort :
« piqûre » (L. 302) ;
« pointure » (Lèbre, Sèrras). (v. puntura) ponchuròta nf, cf Ubaud Dicort : « variété
d’anguille » (v. TdF) ponchut 1 nm : punta de rocàs ; poncha de femna. Lo ponchut d'un rocàs. Lo ponchut d'una agulha. |
|
ponchut 2, -uda adj / ponchuc, -uga [veire ponchut, cf Ubaud Dicort] : que s'acaba en punta aguda ; agut, -uda. (v. TdF ‘pounchu 1’) Parlar ponchut : francimandejar poncion nf : v. ponccion. poncionar v : v. ponccionar. poncís nm, cf Ubaud Dicort : « poncis, dessin
qui a été poncé ; ponce » TdF ponciu nm, cf Ubaud Dicort :
« (o poncis) poncif ; (lòc
comun, topic) cliché » (Laus) poncivar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, poncer un dessin » TdF ponçon nm, cf Ubaud Dicort :
« poinçon ; pièce du moulin à tramer la
soie ; aiguille de tête » TdF (v. ponchon) ponçonaire,-aira n, cf Ubaud Dicort : « nm, celui qui
poinçonne, étalonneur » TdF (v. ponchonaire) ponçonar v, cf Ubaud Dicort : « v tr,
poinçonner, étalonner » (v. TdF). (v. ponchonar) ponçonatge nm, cf Ubaud Dicort :
« poinçonnement »
TdF. (v. ponchonatge) ponçonèla nf, cf Ubaud Dicort : « ponsonnelle, petit pignon
dont les dents font tourner le guindre, dans un moulin à
soie » (v. TdF) ponctuacion [pontuacion nf (v. ponctual)] : utilizacion de signes grafics per notar las pausas dins una frasa o las variacions (R. V, 460) d'intonacion. Signes de pontuacion. Pontuacion musicala. ponctual [pontual (v. Ubaud Dicort e CLO § 7.3)], -a adj : qu'arriba a l'ora convenguda. ponctualament [pontualament (v. ponctual)] adv : d'un biais ponctual. Es totjorn ponctualament en retard. ponctualitat [pontualitat (v. ponctual)] nf : qualitat d'una persona ponctuala. ponctuar [pontuar (v. ponctual)] (v. tr.) : metre la ponctuacion dins un tèxt ; marcar las pausas musicalas ; insistir sus un mot o una frasa per un gèst o una exclamacion. Ponctuava d'un damne totas sas frasas. pondar (v. tr.) : pausar un ponde. Pondar un ostal. ponde : plancat / postam. Lo ponde bas e lo ponde naut. pondeira nf, cf Ubaud Dicort :
« pondeuse ; femme très féconde » (v. TdF) pondeire (abs. Dicort), -eira (v. pondeira) adj e n (Laus): que pond bravament (s. p. e s. f.) Un escrivassièr marrit
pondeire. Una galina bona pondeira. pondenta (abs. Dicort) : que pond, « qui pond » (Alibert). Una galina pondenta. ponderabilitat nf : qualitat de çò ponderable. ponderable, -bla : que pòt èsser pesat, -ada. La lutz es pas ponderabla. ponderacion : moderacion ; equilibri entre doas fòrças. Far pròva de
ponderacion. Ponderacion des poders de l'Estat. ponderadament : d'un biais ponderat (equilibrat) ponderador, -airitz [, -doira, cf Ubaud Dicort] adj : que manten l'equilibri. Un poder ponderador. Una influéncia ponderairitz. ponderal, -a : relatiu, -iva al pes. Subrecarga ponderala : subrecarga de pes. ponderar (v. tr.) : far compés / equilibrar. Ponderar los poders de l'Estat. ponderar (se) : se far compés / s'equilibrar. ponderat, -ada : equilibrat, -ada. Un discors ponderat. Un òme ponderat. ponderós, -osa (R. IV, 498) : pesuc, -uga. ponderositat nf (R. IV, 498) (abs. Dicort) : pesantor. pondre / póner [veire pondre, cf Ubaud Dicort] / pòner (abs. Dicort) (v. tr. e intr.) : far d'uòus ; « fournir, financer, payer, v. espongar » TdF ‘poundre’. La galina blanca a pòst (a pondut) L'ivèrn las galinas pònon (ponon) mens. ponduda : ponta (quantitat d'uòus ponduts) pondut,
-uda (< pondre) part pass e adj, cf Ubaud Dicort :
« pondu, ue » TdF jos ‘poundre’ ponedièira nf / ponièira (abs. Dicort) : galina pondeira [v. pondeira]. Las ponedièiras las cal cambiar cada dos ans. ponedor nm : « œuf qu’on laisse au nid, nichet,
v. nisal » ; nisalièr
/ nisairòl (airal o panièr que las galinas i ponon) ; « ouvrier qui renverse la feuille sur le
feutre (papeterie) ; galets de rivière » (Alibert e TdF) Panièr ponedor (adj, abs. Dicort) ont es lo nisal. ponent nm : punt de l'asuèlh (orizont) que lo solelh i se colca ; « vent d’ouest » TdF. ponentés, -esa adj e n : occidental, -a ; « habitant de l’ouest » ; nom que los marins de Mediterranèa balhan als marins de l'ocean. (v. TdF) póner [veire pondre] /
pòner (abs. Dicort) : pondre. ponet, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« buveur, euse, biberon, ivrogne, v. ponaire » TdF pónger (non
preconizat Dicort) :
doblet de pónher. « pongerica » (abs. Dicort ; v. Dicort p. 157) : v. ponchirica (abs. Dicort) e pongirica. pongirica nf, cf Ubaud Dicort : « pointe
d’un clocher, en Gascogne » (v. TdF) ponh [ ~ punh] nm : nom de la man quand es tampada. (v. TdF jos ‘poung’) Mandar un còp de ponh a q.q. ponha 1 nf : fòrça del ponhet ; autoritat. Òme de ponha. Governament de ponha. ponha 2 nf, cf Ubaud Dicort :
« sorte de pain qui se fait à Pâques avec de la
farine, du sucre et des œufs, v. fogassa » (v. TdF ‘pougno’) ponhada / punhada : manat (contengut de la man tampada) ; pichon nombre de personas ; accion de tocar (sarrar) la man a q.q. per lo saludar ; manada (partida d'un aplech per ont lo trapar amb la man) A ponhadas, à poignées. (v. Ubaud Dicort e
TdF jos ‘pougnado’) Una ponhada de sabla. Una ponhada de personas. Una ponhada de man. Una ponhada de pòrta. ponhadassa ~ punhadassa nf, cf Ubaud Dicort : « grosse
poignée » TdF ‘pougnasso’ ponhadet ~
punhadet nm,
cf Ubaud Dicort : « petite
poignée » TdF jos ‘pougnadeto’ ponhadeta ~ punhadeta nf, cf Ubaud Dicort : « petite
poignée » TdF ‘pougnadeto ponhadièira / punhièira nf : anciana mesura de grans e de superficia, « petite mesure de grains, contenant environ 32 décilitres, ainsi nommée parce qu’elle est munie d’une poignée (ponhada) qui sert à la manier d’une seule main... » (v. TdF jos ‘pougnadièro’). ponhadon nm, cf Ubaud Dicort :
« petite poignée, v. manadon » (v. TdF) ponhal / punhal : arma blanca ; talhador de boquièr ; cotelàs. Li plantèt lo ponhal per l'esquina. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|