polverizable, -bla : que pòt èsser polverizat, -ada.

polverizacion : accion o resulta de polverizar.

polverizador nm, -airitz : aplech per polverizar (t. a.)

polverizar (v. tr.) (R. IV, 593) : redusir en posca.

polverós, -osa : polsós, -osa / polsieirós, osa.

polverulent ~ pulverulent, -a adj, cf Ubaud Dicort : « pulvérulent, -e » (v. Laus, Per Noste)

polverum (abs. Dicort) : posca en general (t. a.)

polzin : poleton / poletonèl / poletonelon.

polzinada : clocada de polzins (de poletons)

Una polzinada de vint-e-tres poletons.

Polzinada (constellacion) n pr f, cf Ubaud Dicort : « La  Polzinada, les Pléiades » (v. TdF ‘poucinado’). (v. Polzinièira)

polzinar (v. intr. (v. Ubaud Dicort e Vayssier)) : s'escantir / s'atudar (en parlant de la cauç) ; se desliechar / se fendasclar / se confir e se desmesir (en parlant de la pèira)

polzinièira (gabia dels polzins) nf, cf Ubaud Dicort : « poussinière » TdF ‘pouciniero’

Polzinièira (la -) : las Pleiadas (constellacion)

polzinièr, -ièira adj, cf Ubaud Dicort : v. polsiu. (v. TdF jos ‘poussiéu’)

polzinon nm, cf Ubaud Dicort : « petit poussin » TdF ‘poucinoun’

pom nm (v. TdF e Alibert) [veire poma, cf Ubaud Dicort] : poma (t. a.)

pom blanc nm, cf Ubaud Dicort : « boule de neige, arbrisseau » TdF jos ‘poum’

pom boscàs nm, cf Ubaud Dicort : « pomme sauvage, pomme des bois » TdF jos ‘poum’

poma nf : frucha del pomièr ; còr de buòu o de moton ; boton de pòrta ; cima de mast ; pomèl de caulet ; poma d'asagador.

Poma de pin.

Poma de discòrda.

Poma d'Adam.

poma àpia nf, cf Ubaud Dicort : « pomme d’api, v. melàpia » (v. TdF jos ‘poumo’)

poma blanca nf, cf Ubaud Dicort : « pomme blanche » TdF jos ‘poumo’

poma boissarenca nf, cf Ubaud Dicort : « pomme sauvage » TdF jos ‘poumo’

poma d’amor nf, cf Ubaud Dicort : « pomme d’amour, plante potagère, v. estomaguet » (v. TdF ‘poumo-d’amour’), « tomate » (Honnorat)

poma d’infèrn nf, cf Ubaud Dicort : « cœur de bœuf, variété de pomme » TdF jos ‘poumo’

poma de paradís nf, cf Ubaud Dicort : « pomme de paradis, v. cardamona » (v. TdF jos ‘poumo’)

poma de Sant Joan nf, cf Ubaud Dicort : « amélanche, fruit de l’amélanchier, v. amelenca ; houx-frelon, v. bresegon, verdboisset » (v. TdF ‘poumo-de-sant-Jan’)  ; « pomme de la saint Jean » TdF jos ‘poumo’ (v. poma santjoanenca)

poma de sucre nf, cf Ubaud Dicort : « Poma sucrada, variété de pomme » TdF jos ‘sucre’

poma reineta nf, cf Ubaud Dicort : « reinette, pomme de reinette » TdF jos ‘poumo’

poma roja nf, cf Ubaud Dicort : « pomme rouge, calville rouge d’été » TdF jos ‘poumo’

poma santjoanenca nf, cf Ubaud Dicort : « pomme de la saint Jean » TdF jos ‘poumo’

pomabièira (plt.) : (Narcissus bulbosus) ; (Primula auricula)

pomacèl : montet (t. a.)

pomacha (plt.) : doceta (Valerianella olitoria)

pomada : composicion mòla, grassa, perfumada o medicamentosa, siá per melhorar la pèl o lo pel, siá per una medicacion ; pomat (v. pus bas)

pomadar (TdF jos ‘empoumada’ ; abs. Dicort) : passar de pomada (t. a.) (v. empomadar)

pomadar (se) v pron  (Honnorat ; abs. Dicort) : se passar de pomada.

pomadejar v, cf Ubaud Dicort : (v. pomadar)

poma-Dieu nf, cf Ubaud Dicort : « variété connue en Gascogne et Rouergue » (v. TdF jos ‘poumo’)

poma-glaça nf (v. Ubaud Dicort e TdF) : « pomme glace à peau blanche et très lisse » (Palay)

pomairada nf (Alibert ; abs. Dicort) : poma salvatja.

pomairòl nm : (vin), cf Ubaud Dicort, « pomerol (33) »

pomal nm, cf Ubaud Dicort : « pommeau de l’épée » (L. 301)

poman adj m, cf Ubaud Dicort : « variété d’abricot » TdF

Un bèl albricòt poman. (v. TdF)

poma-pera nf, cf Ubaud Dicort : « sorte de pomme brune et ferme » TdF jos ‘poumo’

pomar (v. intr.) : se desvolopar en forma de pomèl.

Los caulets son a pomar.

pomarada : marc de poma que lo pomat n'es estat exprimit.

pomard nm : (vin), cf Ubaud Dicort, « pommard (21) »

pomareda nf / pomaret nm : airal plantat de pomièrs.

pomarèla (abs. Dicort) (plt.) : garaupa (Scabiosa ucranica) ; (S. stellata) / (S. Monspeliensis) ; mena d'oliva redonda. (v. pomerèla)

pomaret nm, cf Ubaud Dicort : « pommeraie » TdF ‘Poumaret’. (v. pomareda)

pomarièr nm, cf Ubaud Dicort : « verger » (Carrasco)

pomassa nf, cf Ubaud Dicort : « grosse pomme, mauvaise pomme » TdF

pomassada nf, cf Ubaud Dicort : « pommier sauvageon » TdF

pomassèl nm, cf Ubaud Dicort : « amas, monceau » TdF

pomastre : pomièr salvatge (Malus acerba)

pomat 1 nm : chuc de poma fermentat. (« citra » en l. p.)

pomat 2, -ada (cobèrt de tacas redondas) adj, cf Ubaud Dicort : « pommelé » (L. 301)

pomata : plant de pomièr.

pomatèl : poma jove ; poma pichonèla.

pomau adj m e nm, cf Ubaud Dicort : « en forme de pomme ou de pommier ; variété de poire » TdF 

Amorièr pomau, variété du mûrier blanc qui produit peu de mûres et peu de feuilles. (v. TdF)

pombèl : esquila.

pombraga (plt.) : pè d'auca (Chenopodium vulvaria)

pomèl : pom (tot çò en forma de poma) ; manada ; pelòta ; pes de romana ; boton de pòrta ; pomèla / pompelmós ; bòla de nèu.

pomèla nf : pomèl gròs ; gròssa bòla de nèu ; pomèl d'asagador ; (l.p.) : mena d'arange gròs, jaune e amargant qu'es la frucha del pomelièr (Citrus grandis) (e non pas « pamplamossa » (fr.) (abs. Dicort))

pomelada (abs. Dicort) : batalha a còp de pomèls (bòlas de nèu)

A ! las polidas pomeladas de quand èrem dròlles !

pomelar (v. tr.) : marcar de tacas redondas (v. TdF) ; lançar de pomèls a q.q.

pomelar (se) : s'anivolar en nivols redondas ; metre lo pel gris [v. TdF jos ‘poumela’] ; se lançar de pomèls.

pomelassa nf, cf Ubaud Dicort : (v. pomèla)

pomelat, -ada adj : « pommelé, ée » TdF jos ‘poumela’

Caval pomelat.

Cèl pomelat.

pomelet nm, cf Ubaud Dicort : « petit pommeau » (v. TdF)

pomerèla nf, cf Ubaud Dicort : « scabieuse à fleurs blanches, plante ; scabieuse étoilée, v. èrba de las estelas ; vaiété d’olive, arrondie comme une petite pomme, produite par le pomieiral » (v. TdF)

pomet : poma verda.

Pomet : nom de buòu.

pometa : poma pichona ; acina (frucha de l'albespin) (v. TdF)

pometa de dos clòsques (plt.) : frucha del cerisolièr.

pometa de paradís nf, cf Ubaud Dicort : « fruit de l’aubépine » TdF jos ‘poumeto’

pometa de Sant Joan nf, cf Ubaud Dicort : « jujube » (Carrasco). (v. josiba)

pometièr (plt.) : albespin (Crataegus monogina) ; cerisolièr (C. azerolus) / (C. ruscinonensis)

POMI- : forma prefixada del latin pomum (frucha)

pomièira nf, cf Ubaud Dicort : « pommier, ustensile en fer-blanc ou en poterie, servant à cuire les pommes ; arbre qui porte  des pommes » TdF ‘poumiero’ 

pomièira boissarenca nf, cf Ubaud Dicort : « pommier sauvage » TdF jos ‘poumiero’

pomièira de paradís nf, cf Ubaud Dicort : « aubépine » TdF jos ‘poumiero’

pomièira reineta nf, cf Ubaud Dicort : « pommier reinette » TdF jos ‘poumiero’

 

 

pomieirada nf / pomieirat nm : tota la frucha d'un pomièr. (v. TdF jos ‘poumeirado’)

pomieiral, -a adj, cf Ubaud Dicort : « qui ressemble au pommier » TdF ‘poumeirau’

Olivièr pomieiral, variété d’olivier. (v. TdF)

pomieirat nm : v. pomieirada.

pomieiron nm, cf Ubaud Dicort : « petit pommier » (v. TdF ‘poumeiroun’)

pomièr nm : arbre fruchièr (Malus communis) ; « ustensile, v. pomièira » (v. TdF)

pomifèr, -a (abs. Dicort) : que fa fòrça pomas ; que fa fòrça frucha (v. fruchós).

pomifòrme, -ma : en forma de poma.

POMO- : v. POMI-

pomocultura nf, cf Ubaud Dicort : « pomoculture / pomiculture »

pomòl nf : faissèl (v. TdF) ; manada (çò que pòt téner dins una man) (v. pomèl)

pomologia : sciéncia de la frucha.

pomologic, -a : relatiu, -iva a la frucha.

pomologista : especialista (m. e f.) de la frucha.

pomon : pes de romana.

pompa 1 nf : ostentacion ; magnificéncia ;

Maridatge en granda pompa.

Las pompas funèbras.

pompa 2 nf : pan fach amb las rascladuras de la mag ; pan plat, fach a l'òli ; galeta (R. III, 419) ;

Pompa a l'òli, [d’òli], galette à l’huile, dans laquelle on fait aussi entrer des anchois. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘poumpo 3’).

pompa 3 nf : aparelh per pompar d'aiga ; aparelh per conflar una ròda.

Pompa de cistèrna.

Pompa de fontana.

Pompa de gasolina.

Pompa de bicicleta.

Pompa de calor, pompe à chaleur.

Pompa d’injeccion, pompe à injection. (v. Ubaud Dicc. scient. p. 270)

Pompa d’incendis (v. Ubaud Dicort), pompe à incendie. (Laus)

Pompa de fuòc (v. Ubaud Dicort), pompe à incendie (v. TdF ‘pompo à fio’ jos ‘poumpo 2’)

pompar (v. tr.) : aspirar un fluïd amb una pompa ; absorbir ; beure.

Una esponga pompa l'aiga.

Lo Jòrdi a pompada tota la litra de vin.

pompareleta (plt.) : èrba terribla (Globularia Alypum) ; (G. cordifolia) ; (G. vulgaris)

pompavin nm, cf Ubaud Dicort : « biberon, ivrogne, v. chucamost » (v. TdF ‘poumpo-vin’)

pompèire nm, cf Ubaud Dicort : « pomme de Rambour, très grosse et très fondante, que l’on mange en été » TdF

pompelmós nm, cf Ubaud Dicort (v. jos pomèl) : « (bot.) pamplemousse » (Laus, Basic)

pompelmossièr nm, cf Ubaud Dicort : « (bot.) pamplemoussier » (Laus)

pompet 1 nm : pichon pan redond, a l'òli o pas ; galeta pichona ;

Pompet al rom e non pas « babà » (fr.)

Pompet banut e non pas ‘creissent’ (inusitat)

pompet 2 nm (abs. Dicort) : ancian capèl de femna (v. pompets).

pompet 3 nm, cf Ubaud Dicort : « anneau d’or ou d’argent relevé de petites bosses » TdF ‘poumpet 2’

pompeta 1 nf : pastisson al burre ; pichona galeta a l'òli.

« pompeta » 2 (adj. m. e f.) (fr.) : v. encigalat. (v. TdF jos ‘poumpeto’)

pompets nm pl, cf Ubaud Dicort : « espèce de coiffure, portée autrefois en Languedoc » TdF jos ‘poumpet 3’

pompida nf : còp « grand coup, coup retentissant » TdF ; trucal ; bruch de pès que tustan pel sòl ; somsida / caupida ; trepejadís.

pompidor : lausa o pèira plana sul davant de la pòrta, per se netejar los pès abans intrar ; ponde de cosina.

pompièira : estat d'esplendor ; dòt en argent. v. verquièira.

pompièr 1, -ièira adj, cf Ubaud Dicort : « (peint.) pompier » (Rapin)

pompièr 2, -ièira n, cf Ubaud Dicort : persona qu'aima plan los pompets, las pompetas, los pastissons, las fogaças, las còcas...

pompièr 3 nm : persona que son trabalh es d'atudar los encendis, de socorrir los malauts e mai que mai los accidentats.

pompierisme nm, cf Ubaud Dicort : « (peint.) pompiérisme ». (v. pompièr 1)

pompilh 1 nm : botelh (lo gras de l'esquina de la camba) ;

Aquela canha m'a mordida pel pompilh !

pompilh 2 nm ~ pompilhs nm pl, cf Ubaud Dicort : tindol / congrelh per las barricas.

pompilhat, -ada : qu'a de braves pompilhs.

pompilhon nm, cf Ubaud Dicort : « petit macaron de farine d’orge, mitonné dans la crème ou le beurre » TdF jos ‘poumpihoun’

pompilhós, -osa : qu'a de braves pompilhs.

pompina nf, cf Ubaud Dicort : « ivrogne, esse » (v. TdF)

« pompinar » (pompinar v) : v. pimponar e pomponar, cf Ubaud Dicort..

pompir (v. tr.) : tustar fòrt ; trucar ; se trapar un còp ; tustar dels pès en caminant ; somsir / caupir / prautir ; trepejar.

Pompir a la pòrta : tustar a la pòrta.

Pompir dels pès : tustar dels pès.

Pompir dels pès sul pompidor : se netejar los pès.

pompira nf, cf Ubaud Dicort : « pomme de terre, en Périgord » TdF

pompissal : tustassada / rosta / tabassada.

pompista n (dels dos genres) : persona que vend de gasolina.

pompon 1 nm, cf Ubaud Dicort : « pompon » (v. TdF ‘poumpoun 1’). « pompon » (fr.) e derivats : v. pimpon.

Gròs pompon, rose parvifolia.

Pichòt pompon, rosier nain. (v. Ubaud Dicort e TdF)

pompon d’aur nm, cf Ubaud Dicort : « bouton d’or » TdF jos ‘poupoun 1’

pompon 2 nm : pompa pichona / pompet / pastisson a l'òli.

Un pompon al rum.

Un pompon banut. (v. pompet 1)

pomponar / pomponejar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, pomponner, v. poponar ; dorloter, caresser ; patiner, faire le beurre, v. mastrolhar ; battre, v. picar » (v. TdF jos ‘poumpouna’)

pomponejaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « patineur, euse » TdF (v.  jos pomponar)

pomponejar v : v. pomponar.

pomponeta nf, cf Ubaud Dicort : « sorte d’ornement de tricot » TdF

pomponi (m.) (plt.) : (Narcissus pseudo-narcissus)

pompós, -osa : plen de pompositat.

Discors pompós.

Estil pompós.

pomposament : amb pompositat / ufanosament.

pompositat nf (L. 302 ; abs. Dicort) : estat de çò pompós. (v. pompa 1)

pon adv, cf Ubaud Dicort : « particule explétive qui sert à affirmer avec plus de force, ou à marquer la surprise » (Vayssier)

O t’aviái pon dich, je te l’avais bien dit.

Plòu pon, il pleut.

(v. Vayssier e R. Chatbèrt Questions de lenga p. 134)

ponaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « nm, buveur intrépide, v. bevista, chonaire » (v. TdF)

ponar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, boire, flûter, pinter, v. chonar, churlar, pintar 2 ; mettre au jeu, faire la mise » (v. TdF)

ponat 1, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « ressemblant ; tout craché. Syn. : patrat » (v. Alibert)

« ponat 2, -ada » : prononciacion montanhòla de panat, -ada.

ponça nf (fran.) : veire ponce, cf Ubaud Dicort.

ponçaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « ponceur, euse, celui, celle qui polit  avec la pierre ponce » TdF

ponçar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, poncer, polir avec la pierre ponce ; poncer un dessin » TdF

ponçatge nm, cf Ubaud Dicort : « ponçage, action de poncer » TdF

ponccion [poncion  (v. Ubaud Dicort e CLO § 7.3] nf (del lat. punctio) : operacion per evacuar un liquid que s'es format dins una cavitat del còrs ; prelevament d'argent.

Ponccion lombara.

Ponccions fiscalas.

ponccionar [poncionar (v. ponccion)] (v. tr. ) : far una ponccion (t. a.)

Ponccionar una pleurèsi.

ponce / pomce ? nm, cf Ubaud Dicort : « ponce [nf], petit sachet qui sert à poncer » TdF ‘pounço’