polir (v. tr.) : aplanar / alisar (far venir lis) ; adornar / embelir ; adomegir / civilizar ; perfeccionar ; esmerar / afinar.

polirelha (abs. Dicort) (adj. m. e f.) : multirelha / polisòc (de mai d'una relha)

Ara, un tractor es mai que mai polirelha.

polisacarid(e) nm, cf Ubaud Dicort : « (chimie) polysaccharide » (Rapin)

polisemia : natura d'un mot qu'a mai d'una significacion : La vida es cara. Mon amiga m'es cara.

polisemic, -a : de mai d'una significacion ; relatiu, -iva a la polisemia.

Tèrme polisemic.

polisillab [, -a adj e nm, cf Ubaud Dicort] : de mai d'una sillaba.

polisillabic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « polysyllabique » (Rapin)

polisòc (abs. Dicort) : polirelha (de mai d'una relha / de mai d'un sòc)

polispèrm 1 nm : uòu fecondat per mai d'un espermatozoïde.

polispèrm 2, -a adj : natura d'una planta de mai d'un grelh.

polispermia : natura de çò polispèrm.

polissa nf : (contracte ; modèl de letras en tipografia), v. Ubaud Dicort, « police » (Per Noste, Basic). (# polícia) 

Polissa d'assegurança.

polissard : instrument de dentista per desrabar las dents.

polisseire, -eira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui polit ; beau diseur, flatteur, enjôleur, euse » TdF

políssia (R. IV, 591) / poliça  (los 2, abs. Dicort) : acte ; contracte. (v. polissa, cf Ubaud Dicort p. 157)

Poliça d'assegurança.

polisson, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « polisson, onne, v. capon, marriàs ; vertugadin, v. borrelet (de jupa) ; t. injurieux pour désigner un agent de police » TdF ‘pouliçoun’. « polisson » (fr.) : coquin, coquinon, coquinòt, coquinàs.

polissonada / polissonariá nf, cf Ubaud Dicort : « polissonnerie, v. caponariá » (v. TdF jos ‘pouliçounado’)

polissonàs nm, cf Ubaud Dicort : « grand polisson, polisson éhonté, v. caponàs » (v. TdF)

polissonejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, polissonner, v. caponejar » (v. TdF)

polissonòt, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « petit polisson, jeune polissonne, v. caponòt » (v. TdF)

polistirèn : mena de matèria plastica.

polisulfur nm : (quimia) « polysulfure » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 396)

polit, -ida : que fa una impression agradiva per sa gràcia, sa polidesa, sa netetat...

politecnic, -a adj : qu'abraça mantun art, mantuna sciéncia.

Institut politecnic.

politecnica nf : escòla superiora per i estudiar d'engenhaire.

politecnician, -a adj e n : relatiu, -iva a l'escòla politecnica ; estudiant (a) o ancian(a) estudiant(a) de politecnica.

politeïsme : doctrina dels que creson que i a mai d'un Dieu.

politeïsta adj e n (m. e f.) : persona que crei que i a mai d'un Dieu.

politic 1, -a adj : relatiu, -iva a la politica.

Institucions politicas.

politic 2 (subs. m.) : òme que fa de politica.

Los braves politics son pas espesses (i n'a pas fòrça)

politica (subs. f.) : direccion d'un Estat ; biais de lo dirigir ; ensemble dels afars d'un Estat ; activitat de q.q. que s'interèssa als afars d'un Estat ; biais de menar un afar.

La politica francimanda es totjorn jacobinista.

Politica de tecnicians.

Far de politica.

Èsser prudent es una bona politica.

politicaire, -aira adj e n (pej.) : persona que fa de marrida politica.

politicalhariá nf, cf Ubaud Dicort : « politicaillerie ». [Rapin, Brun : politicariá]

politicament : d'un biais politic.

politicar, cf Ubaud Dicort : « v. intr. se mêler de politique » TdF ; « v intr, politiquer » (Laus)

politician, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « politicien, -enne » (Laus)

politicoeconomic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « poitico-économique » (Rapin)

politiquejar, cf Ubaud Dicort : « v. intr. faire de la politique, causer politique » TdF

politizacion : accion o resulta de politizar.

politizar (v. tr.) : balhar un caractèr politic, una consciéncia politica.

Politizar un afar.

Politizar un debat.

Politizar los obrièrs d'una fabrica.

politologia nf, cf Ubaud Dicort : « politologie » (Per Noste)

politonal, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (mus.) polytonal, -e » (v. çai jos)

politonalitat nf : « (mus.) polytonalité » (Per Noste)

politric nm, cf Ubaud Dicort : « polytric, plante » TdF ‘poulitri’

poliuria nf, cf Ubaud Dicort : « (méd.) polyurie » (Per Noste, Laus,

polivalensa [polivaléncia, cf Ubaud Dicort] nf : qualitat de çò polivalent.

polivalent, -a : qu'a mai d'una fonccion ; qu'a mai d'una significacion ; qu'a mai d'un usatge ; qu'a mai d'una proprietat.

Professor polivalent.

Mot polivalent.

Local polivalent.

Vaccin polivalent.

polivinilic, -a adj, cf Ubaud Dicort : (chim.) « polyvinylique » (Per Noste)

(Totes los tèrmes medicals en poli-pòdon pas èsser retenguts dins un diccionari non medical.)

pollambert nm, cf Ubaud Dicort : mena d'aucèl (Tetrao urogallus), « coq de bruyère » (Alibert).

pollèn : totes los grans microscopics produsits per las estaminas e que son los elements mascles de las plantas a flors.

pollinia nf, cf Ubaud Dicort : « (bot.) pollinie » (Rapin)

pollinic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (bot.) pollinique » (Rapin)

pollinifèr, -a : que transpòrta de pollèn.

pollinizacion : transpòrt de pollèn sus un estigmata.

pollinizaire, -aira adj, cf Ubaud Dicort : « pollinisateur, -trice » (v. pollinizar)

pollinizar (v. tr.) : fecondar una flor.

pollinizator, -tritz adj : « pollinisateur, -trice » (v. Per Noste). (v. pollinizaire)

pollucion : evacuacion naturala d'espèrma (v. TdF) ; accion de polluir ; contaminacion.

Pollucion de la mar pel mazot ; de las vilas pels gases.

polluent, -a adj e nm, cf Ubaud Dicort : « polluant, -e » (Per Noste)

polluir [ ~ polluïr] (v. tr.) : embrutar / lordejar / embochardir / passir ; contaminar.

Pollux : estela bravament lugardejaira.

polomar nm (t. tec. de cordièr) : ficèla grossa / cordilh ; fil de vela ; fil per far de filats pel ton.

polon nm, cf Ubaud Dicort (v. pol) : « petit poulet,  poussin, v. poleton, polzin ; grinette, gallinula noevia Lin.), sorte de poule d’eau » (v. TdF)

polon gris nm, cf Ubaud Dicort : « râle d’eau nain » (v. TdF jos ‘pouloun’)

polona nf, cf Ubaud Dicort : « petite poule, poulette, v. poleta » (v. TdF)

polonés 1 nm (Alibert) : mena de campairòl (Boletus edulis)

polonés 2, -esa : sortit, -ada de Polonha ; relatiu, -iva a Polonha ; lenga de Polonha.

Una Polonesa.

 

 

Polonha : nom de país d'Euròpa.

polonium (lat.) [polòni, cf Ubaud Dicort] nm : metal radioactiu.

polòt nm, cf Ubaud Dicort : « t. de caresse, mignon, enfant chéri, v. minhòt » (v. TdF)

polòta nf (plt.) : brama vaca (Colchicum autumnale) ; tèrme d'afeccion balhat a una galina o a una filheta.

« polpa » 1 e derivats (cat.) : v. popa e pulpa (abs. Dicort).

polpa 2 / polpra 1 (color) nf : veire porpra, cf Ubaud Dicort.

polpra 2 nf : filet, « filets », partida carnosa de l'aucelum (v. Alibert).

polpre nm : (saumièr), cf Ubaud Dicort. (v. polpres)

polpres (m. pl. (Alibert)) : fustas. (v. çai sus)

polprièr nm, cf Ubaud Dicort : « pourpier, v. bordolaiga » (v. TdF)

pols 1 (m. s.) : batèc / batement de las artèrias ; tempes « tempe » TdF ‘pous 1’ (v. polses 1) ; sofle ; respiracion  ; impuls ; butada / trucada ; còp ; macadura (v. TdF ‘pous 2’).

Prene lo pols d'un malaut.

Aver un pols normal.

Téner lo pols, retenir son haleine ; se taire. (v. TdF)

A tot pols : a ne pèrdre l'alen.

Al pols de : jos l'impuls de.

D'un pols : d'una ronçada.

pols 2 (f. s. e nm  (v. Ubaud Dicort e TdF ‘pous 3’)) / polses 2 (m. pl.) : « poussière, poudre, v. polsa 2 » (v. TdF) ; ac, -ses / ase, -s / àbet, -s / aròfa, -s / bolòfa, -s / palhús, -usses / òlva, -s / vòlva, -s / volòfa, -s ; ventum en general ; esflorada de verdet ; fòla farina.  (v. Alibert pols 3).

Tirar los polses al cuol de la maquina de batre.

Carrejar los polses.

pols 3 (m. s.) [nf (v. Ubaud Dicort e TdF ‘pous 5’), sovent al plural (v. Ubaud Dicort)] / polses (v. polses 3): farinetas (bolida de farina de milh o de froment)

Es una pols freja, es color de pols freja, c’est une figure de papier mâché. (v. TdF)

polsa 1 nf : asma ; « pousse des chevaux [v. possa 3] » (Alibert) ;

Aver las polsas : èsser asmatic ; guelsar.

polsa 2 nf : posca. (v. polsas)

polsada 1 nf : respiracion ; trabalh de contunh pendent un temps ; pausa après un esfòrç penible.

Prene polsada : far una pausa.

polsada 2 nf, cf Ubaud Dicort : « tourbillon de poussière » TdF ‘poussado’

polsador : ensemble dels organs de la respiracion.

polsal nm, cf Ubaud Dicort : v. polsada 1. (v. TdF jos ‘poussado 1’)

polsament nm, cf Ubaud Dicort : « impulsion » TdF ‘poussamen’ ; « pulsation » (L. 301)

polsar 1 (v. intr.) : respirar ; far una pausa ; s'esventar (t. a.)

Polsar espés : guelsar (« cleussar » en l.p.)

polsar 2 nm, cf Ubaud Dicort : « Lo polsar, le souffle » TdF jos ‘poussa 2’

polsas (balòfas) nf pl cf Ubaud Dicort : v. polses 2.

polsejament nm, cf Ubaud Dicort : « (effet que donne la poussière, la neige) poudroiement » (Laus)

polsejar 1 (v. intr.) : bategar / palpitar (R. IV, 402) ;

polsejar 2 (v. intr.) : far de posca / polverejar ; brumar / plovinejar.

polses 1 nm pl, cf Ubaud Dicort : « les tempes » (v. TdF jos ‘pous 1’)

polses 2 (balòfas) nm pl ~ polsas nf pl, cf Ubaud Dicort : « balles des gains, menue paille » TdF jos ‘pous 3’. (v. pols 2)

polses 3 (farinetas) nm pl (Alibert e Azaïs) [nf pl, cf Ubaud Dicort] : v. jos pols 3

polset 1 nm : batèc / palpitacion ;

polset 2 nm : posca fòrt fina per secar la tinta d'escriure (autres còps) ; ancian jòc de mainatges (amagar d'espillas dins la posca e las descobrir en lor lançant un lec (pèira plana) ; lo jogaire que ne descobrissiá mai aviá ganhat).

polseta nf, cf Ubaud Dicort : « poussière fine, poudre de bois, vermoulure » TdF ‘pòusseto’

polsic, -a adj : asmatic, -a.

polsidura nf, cf Ubaud Dicort : « pousse, asthme des chevaux, v. polsa 1 » (v. TdF ‘poussiduro’)

polsièira 1 nf : asma ;

polsièira 2 nf : posca ; airal que i s'amontetan los polses. (v. TdF jos ‘pòussiero 1’)

Far de polsièira : far d'embarrasses.

polsieirada nf, cf Ubaud Dicort : « couche de poussière ou de menue paille » TdF ‘pòussierado’

polsieirassa nf, cf Ubaud Dicort : « grande poussière, tas de poussière, poussière épaisse » TdF jos ‘pòussieras’

polsieirós, -osa : poscós, -osa.

polsieirut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : (v. polsieirós)

polsièr : montet de posca ; palhusses. v. pols 2 / polses 2.

Polsièr de carbon.

polsinar (v. intr.) (abs. Dicort e Alibert) : doblet de polsejar.

polsiu, -iva adj e nm : asmatic, -a.

polsivós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « poussif, ive, atteint de la pousse [v. polsidura] » TdF ‘póussivous’

polsós, -osa adj : polsieirós, -osa.

polsut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : v. polsós. (v. TdF jos ‘póussous’)

poltra 1/ polta / pòutra / pòuta [los 4 e derivats, veire pautra e derivats, cf Ubaud Dicort] : pautra / liga / rausa / depaus de vin ; fanga.

poltra 2 nf, cf Ubaud Dicort : « jeune ânesse, v. saumeta » (v. TdF ‘póutro 1’)

poltralada (TdF ; non preconizat Dicort) : doblet de pautrada.

poltralha nf sing : los ases en general ; tropelada d'ases [v. poltre 2] ; rafatalha del pòble ; marmalha.

poltràs, -assa n (v. Ubaud Dicort) : « gros âne, grosse bourrique, âne bâté, lourdaud » TdF ‘póutras’

poltre 1 nm : aglàs (aucelàs de rapina) (Gyps fulvus) ; poltre pichon (Neophron percnopterus) ;

poltre 2 nm : asenet / asenon / borricòt / borriquet (ase pichonèl) ; bestiasson / ignorant (escolan que sap pas grand causa)

poltreta nf, cf Ubaud Dicort : « petite ânesse, v. saumeta » (v. TdF ‘póutreto’)

poltrilhon nm, cf Ubaud Dicort : « petit âne, ânon, v. asenet » (v. TdF ‘póutrihoun’)

poltrir [veire pautrir] (v. tr.) : somsir / pompir / prautir (espotir amb los pès)

poltron, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « poltron, onne, pusillanime, v. petacha 2, coard ; ânon, v. poltrilhon » (v. TdF jos ‘‘póutroun’)

poltronariá nf, cf Ubaud Dicort : « poltronnerie, v. petòcha, petarufa 2 » (v. TdF jos ‘‘póutrounarié’)

poltronàs, -assa n, cf Ubaud Dicort : « gros poltron, grande poltronne » (v. TdF jos ‘‘póutrounas’)

poltronejar v (v. Ubaud Dicort) : « v intr, avoir peur, faire le poltron » (v. TdF jos ‘‘póutrouneja’)

polva nf (Laus) / polvàs nm (v. Alibert) (los 2, Ubaud Dicort) : posca / polsièira / polvera.

polvera (L. 301) : posca / polsa / polsièira.

polveratge nm, cf Ubaud Dicort : « pulvérage, ancien droit seigneurial que l’on faisait payer aux propriétaires des troupeaux transhumants, pour la poussière que ceux-ci soulèvent sur les routes » TdF ‘pouverage’

polverejar (v. tr.) : polsejar (far de posca) ; redusir en posca.

polverèl nm : bruma / embrum / plovina / pluèja fina « pluie fine qui résulte du choc des lames ; tourbillon de vent ou de poussière, v. revolum » ; posca, (v. TdF ‘pouverèu’), « sable dolomitique des causses » (Brun Glossari Oc-Fr).

polverièira nf, cf Ubaud Dicort : « poussière » (L. 301)

polverièr nm, cf Ubaud Dicort : « poussière » (L. 301)  ; « fat, faiseur d’embarras, v. arlèri » TdF ‘pouverié’

polverin : granissada ; fribolada / gibrada / albièira ; posaca fina ; polvera / podra fòrt fina de canon.