|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
piulàs (plt.) : rosèla (Papaver Rhas) piulat : bruch d'un aucelon que piula. piulejar (v. intr.) : frequentatiu de piular. piulèl / piulet : fiulèl (mena de siblet per atirar los aucelons). (v. TdF jos ‘piéulet’) piuletaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui pipe, v. sambejaire » TdF ‘piéuletaire’ piuletar (v. tr.) : fiular per far venir los aucelons, « piper » TdF ‘piéuleta’. piuletatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de piper, v. pivelatge » (v. TdF ‘piéuletage’) piulin : pit-pit (mena d'aucèl) (Anthus arboreus) piulin d'aiga : pit-pit d'aiga (Anthus aquaticus) piulin de montanha : pit-pit de montanha (Anthus rufus) piulon nm (v. Alibert) : mena de vent. piunada : gemèc / gemicada ; pecic / pecigada. piunaire, -aira (abs. Dicort) : gemegaire, -a ; pecigaire, -a. (v. piunar) piunar (v. intr.), cf Ubaud Dicort : gemecar / se plànher ; pecigar. (v. Alibert) piu-piu !1 interj, cf Ubaud Dicort : (onom.) piuladís d'aucelon o de poleton. Far piu-piu (s.f.) : èsser malautís. « Qui fa piu-piu viu un brieu » piu-piu 2 nm, cf Ubaud Dicort : « piaulement, cri des poussins et des petits oiseaux ; plainte de malade, gémissement ; personne maladive ; pitpit, espèce d’alouette » TdF ‘piéu-piéu’ piu-piu fin nm, cf Ubaud Dicort : « pitpit des prés » TdF jos ‘piéu-piéu’ piu-piu maurèl nm, cf Ubaud Dicort : « pitpit obscur » TdF piu-piu rossèl nm, cf Ubaud Dicort : « pitpit rousseline » TdF piure nm, cf Ubaud Dicort : « petit insecte qui ronge les filets des pêcheurs » TdF ‘piéure’ Aver lo piure, être malade, pauvre. (v. TdF) piurèl nm, cf Ubaud Dicort : v. piulèl. (v. TdF jos ‘piéulet’) piuria : preséncia de poire dins las urinas. piusada : fissada de nièira. piuse (f.) : nièira / negra (Pulex irritans) piuse d'endiala nf : (Hydrophilus piceus) « piusèl, -a » (piusèl, -a adj e n) : v. piucèl. « piuselatge » (piuselatge nm) : v. piucelatge. piuseleta nf : v. piuceleta. piuselona nf, cf Ubaud Dicort : v. piucelona. piusièr : nis de nièiras [v. piuse]. piuson nm : nieiron ; negrilh. piusós, -osa : empobolat, -ada de nièiras. piusòta nf, cf Ubaud Dicort : « petite puce, v. nieiret » (v. TdF) piussal nm, cf Ubaud Dicort : v. pinçada. (v. TdF jos ‘pinsado’) piussar v, cf Ubaud Dicort : v. pinçar. (v. TdF jos ‘pinsa’) piusson 1 nm (Alibert ; abs. Dicort) : debàs de lana ; fons de debàs ; piusson 2 nm, cf Ubaud Dicort : pinçan. piuta : pichon siblet de rusca ; empeut / ensèrt ; festuc d'èrba. piutada : piulament. v. pus avant. piutadeta nf, cf Ubaud Dicort : « piaulement, v. piu-piu » TdF ‘piéutadeto’ piutadís (abs. Dicort) / piutadissa nf : piuladissa. v. pus avant, « long piaulement » TdF ‘piéutadisso’. piutaire, -aira [~ -airitz] adj e n : aucèl que piula ; persona que gemèga. (v. TdF ‘piéutaire’) piutament : piu-piu de poletons o d'aucelons. Lo piutament dels passerats m'a agut desrevelhat. piutar (v. intr.) : doblet de piular ; « geindre, se plaindre ; siffler avec un sifflet d’écorce » (v. TdF ‘piéuta’). piutarèl, -a : que piuta. piutatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de piauler ou de geindre sans cesse, v. planhum » (v. TdF ‘piéutage’) piutejar (v. intr.) : piular / piutar d'un ton lanhós (dolent) piuton nm, cf Ubaud Dicort : « moineau qui piaule, jeune moineau qui sert d’appeau ; enfant en bas âge » TdF ‘piéutoun’ piutonar / piutonejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr et tr, pépier, gazouiller » (v. TdF jos ‘piéutouna’) piuve nm, cf Ubaud Dicort : « espèce de canard sauvage » (v. TdF ‘piéuve’) piva nf, cf Ubaud Dicort : « bouvreuil, oiseau » (TdF ‘pivo 2’) pivèla nf, cf Ubaud Dicort : « scion, rejeton, pousse d’un arbre, jet d’arbre long et droit, v. gimbla, gitèla » (v. TdF ‘pivello’) pivelaire, -aira adj e n : falquetaire, -a / embelinaire, -a. pivelar (v. tr.) : falquetar / embelinar (s. p. e s. f.) Foguèri pivelat per l'òbra de Bodon. pivelatge : embelinament (accion o resulta de pivelar) pivòt : pèça cilindica o conica que servís de supòrt a una autra e que li permet de girar sus ela meteissa ; element principal ; personatge principal ; raiç màger que trauca tot drech e prigondament dins la tèrra ; t. tecn. de mai d'una disciplina. Lo pivòt d'una bossòla. Lo pivòt d'una convèrsa. Lo pivòt d'una conspiracion. Pivòt de càmbiament de direccion. Pivòt de jogaire de « basket-ball » (angl.) pivòta nf, cf Ubaud Dicort : « pitpit de Richard, petit oiseau ; bouvreuil » TdF pivotant, -a : que se compòrta coma un pivòt. Cadièira grand pivotanta. Raiç pivotanta. pivotar (v. intr.) : girar (virar) a l'entorn d'un pivòt ; girar coma a l'entorn d'un pivòt. Una pòrta pivòta suls gafons. pivoton nm, cf Ubaud Dicort : « alouette de mer ; alouette de buisson ; alouette des prés » (v. TdF) pixide nf, cf Ubaud Dicort : « (relig.) pyxide » (Per Noste) pixidi nm, cf Ubaud Dicort : « (bot.) pyxide » (Rapin) pizza nf, cf Ubaud Dicort (it.) : tortèl garnit de tomatas, d'anchòias, d'olivas... pizzaiòlo nm, cf Ubaud Dicort : « pizzaïolo » (v. çai sus) pizzeria (it.) [pizzariá, cf Ubaud Dicort] nf : airal que i se fan e i se vendon de pizzas.
|
|
placa : lamèla d'ivòri, de metal, de plastic... mai que mai espintada sus una superficia plana ; çò en forma de placa. Placa de mètge (medecin) : Joan Ros, MÈTGE. Placa de chimenèia : calfapança. Placa de carrièira. Placa de colar de can. Placa de burre. Placa d’immatriculacion, plaque minéralogique. (Basic) Placa americana, placa eurasiana. (v. Ubaud Dicort). [geol.] (v. tectonica) plaça : espaci ocupat o que pòt èsser ocupat ; espandi non bastit dins una vila ; airal (emplaçament) per un viatjaire o un espectator ; reng dins una tièira ; carga / fonccion / ofici ; mercat ; bòria que ten un garanhon (caval entièr) Aquel mòble ten fòrça plaça. Plaça de teatre. La plaça Joan Bodon. Plaça d'autobús. Òm a pas totjorn la primièira plaça. Una bona plaça. A perduda sa plaça. Femna de plaça : mercadièira de plaça (mercat) Menar una èga (cavala) a la plaça. En plaça de / a la plaça de, au lieu de. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘plaço’) Sus plaça, sur place, sur la place. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘plaço’) placaire, -aira (~ -airitz) n, cf Ubaud Dicort : « plaqueur ; celui, celle qui abandonne, qui déserte, qui fait l’école buissonnière » TdF plaçaire, -aira (~ -airitz) n, cf Ubaud Dicort : « placeur, euse, agent de placement » TdF plaçament : accion de metre a tala o tala plaça ; accion de plaçar d'argent. Un bon plaçament (t. a.) placar (v. tr.) : aplicar (cachar quicòm contra quicòm mai) plaçar (v. tr.) : metre a tala o tala plaça (t. a.) Plaçar quicòm. Plaçar q.q. Plaçar d'argent. Plaçar totas sas filhas : las maridar. plaçar (se) v pron : « se placer, s’établir, se mettre en condition » TdF jos ‘plaça’ S'es plaçada coma cosinièira. placard : escrich espintat contra una paret ; armari mural. placardar, cf Ubaud Dicort : « v. tr. placarder, afficher » TdF placat 1, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « plaqué ; planté là » TdF jos ‘placa’ placat 2 nm, cf Ubaud Dicort : « plaqué » (Laus) placatge : t. tecn. del jòc de rugbí ; t. tecn. de lausaire de parets. Placatge d'un adversari en l'agafant per las cambas. Placatge amb de lausas dels ostals de montanha. plaçatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de placer ; emplacement ; droit de place » TdF ‘plaçage’ placebo nm (lat.) : substància inofensiva substituida a un remèdi / remèdi bufèc utilizat experimentalament. placejaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui se tient sur les places, coureur de places » TdF placejar (v. intr.) : èsser sus la plaça publica ; córrer las plaças publicas / i passar son temps ; segar al volam los airals del froment pus madur. Far placejar una cavala : la far emplenar. placèl : planòl de mar. placenc-, a adj e n : « habitant de la place », persona vesina de la plaça publica. (v. TdF) placenta nf (lat.) : la maire (l.p.) / massa espongosa que fa còrs amb l'utèr pendent la portadura. placentacion nf, cf Ubaud Dicort : « placentation » (Rapin) placentari, -ària : relatiu, -iva al placentà. placet 1 nm, cf Ubaud Dicort : « placet, v suplica » (v. TdF ‘placet 1’) placet 2 nm, cf Ubaud Dicort : « petite place, v. planet plus usité » TdF ‘placet 2’ placeta : plaça publica pichona. placid [ / placide], -da adj : doç, -a / tranquil, -illa. Òme placid. Nuèch placida. Placid [ / Placide] : prenom m. Placida [Placídia] : prenom f. placidament : amb placiditat. placiditat nf : qualitat de q.q. o de quicòm de placid. placièr 1 nm : plaça publica. (v. TdF ‘placié 1’) placièr 2, -ièira n : mercadièr que vend sus una plaça ; persona que lèva los dreches de plaça. placilhon : placeta publica pichonèla. placiu : terren de bastir. plaçon : crestaire de pòrcs (enrengaire / sanaire en l.p.) plaçòta nf, cf Ubaud Dicort : « petite place, emploi de mince revenu » TdF plafon : ponde naut (plancat opausat al ponde). plafonament (abs. Dicort) : estat de quicòm o de q.q. que pòt pas montar pus naut, « plafonnement » (Rapin). plafonar (v. tr. e intr.) : far un plafon ; poder pas montar pus naut. plafonatge : accion de far un plafon. plafonièr (abs. Dicort) : aparelh d'esclairar penjat o margat al plafon. plag nm / plaid (v. plaid) (los 2, R. IV, 547 ; L. 295) : procès. plaga : nafra / nafradura ; pena prigonda. Bolegar lo fèr dins la plaga : desrevelhar una dolor. plaga de sant Ròc nf (plt.) : (Polygonum Persicaria) plagadament adv, cf Ubaud Dicort : « avec grand’peine, avec difficulté » TdF plagaire, -aira adj e n : persona que nafra (s. p. e s. f.) plagar (v. tr.) : ferir (tustar) / macar / nafrar. plageta nf, cf Ubaud Dicort : (v. plaja) PLAGI- : forma prefixada del grèc plagiòs (de galís) plagi nm, cf Ubaud Dicort : « (plagiat) pillage » (Per Noste) plagiar (v. tr.) : pilhar, copiar, utilizar o farlabicar las idèas o los escriches d'un autra persona. plagiari, -ària adj e n : persona que pilha las idèas o los escriches d'una autra persona. plagiat nm, cf Ubaud Dicort : « plagiat » TdF ‘plagiat’ (v. plagi) plagièdre : estat d'un cristal que sas fàcias son de galís. PLAGIO- : v. PLAGI- plagiocefalia : conformacion asimetrica del crani. plagiotròp, -a : que fa de plangiotropisme. plagiotropisme : tropisme que se fa de galís. plagista n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « plagiste » (Per Noste) plagós, -osa : cobèrt, -a de plagas. plagueta nf, cf Ubaud Dicort : « petite plaie, chère plaie » TdF |
|
|
|
|
|
|