|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pintada 1 nf : contengut d'una litra / contengut d'una pinta ; brava beguda de vin. pintada 2 ~ pintrada nf, cf Ubaud Dicort :
« peinture, description » TdF jos ‘pintadisso’ pintada 3 (aucèl) nf :
v. pintarda, cf Ubaud
Dicort. pintadissa : pintura / descripcion. pintadon nm, cf Ubaud Dicort :
« (ornit.) pintadeau » (Laus).
(v. pintardon) pintaire 1, -aira n : pintonejaire, -a ; pintaire 2, -aira n : penheire, -a ; pintorlaire, -a. pintapati nm, cf Ubaud Dicort :
« vidangeur, saligaud, v. curapati » TdF ‘pinto-pati’ pintar 1 [ ~ pintrar, cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : pénher ; pintorlar (cobrir quicòm d'una sisa de color) ; fardar (R. III, 280) q.q. (li pintar los pòts, la cara...) Pintar una pòrta. Pintar un païsatge. pintar (se) : se fardar. pintar 2 (v. tr. e intr.) : far tròp
beure q.q. ; « pinter, chopiner,
sabler, boire » (v. TdF ‘pinta 2’) Pintar lo vesin. Pinta pas mal, il boit bien. (v. TdF) pintar (se) : s'encigalar / se bandar (bèure tròp) De quand en quand, se pintava amb de vinassa. pintard : mascle de la pintarda / gal de Guinèa. pintarda : feme del pintard / galina de Guinèa. pintardon : pintard pichon o pintarda
pichona. pintariá nf, cf Ubaud Dicort : « Mestièr de la
pintariá, métier du fabricant de pintes, du potier
d’étain » (L. 295) pintarossa nf, cf Ubaud Dicort :
« petite roussette, poisson de mer, v. cata d’aiga » (v. TdF ‘pinto-rousso’) pintat 1 ( ~ pintrat), -ada adj : pincelat, -ada (cobèrt, -a de pintura) ; Fenèstra pintada. Païsatge pintat. pintat 2, -ada adj : bandat, -ada. Persona pintada : persona encigalada / bandada. pintatge nm, cf Ubaud Dicort :
v. pintratge. pintièr nm, -ièira : persona que fa o que vend de recipients d'estanh. pinton : mièg litre de vin. pintonar / pintonejar (v. intr.) : beure fòrça pintons. A dich de pintonejar finiguèt que ne moriguèt. pintonejaire, -aira n, cf Ubaud Dicort :
« nm, buveur, qui aime
bien chopiner » TdF pintonejar v : v. pintonar. pintor [, -a n] : penheire, -a persona que pinta, persona que penh. pintoresc, -a : que se meritariá plan d'èsser pintat, -ada, d'èsser pench, -a ; que val la pena d'èsser vist o ausit. Vista pintoresca. Raconte pintoresc. pintorescament : d'un biais pintoresc. pintorlaire, -aira n : pejoratiu de pintor. pintorlar / pintorlejar (v. pintorlejar 1) (v. tr.) : pejoratiu de pintar, de pénher. pintorlatge : accion o resulta de pintorlar. pintorlejar 1 (v. tr.) (v. TdF jos ‘pintoula’) : pejoratiu de pintar, de
pénher ; mascarar / bochardar ; pintorlejar 2 (v. intr.) : pintonejar. pintòrra
nf, cf Ubaud Dicort :
« pintade » (Rapin) pintrada nf : v. pintada 2. pintradissa
nf, cf Ubaud Dicort :
v. pintadissa. pintradura
nf, cf Ubaud Dicort :
« peinture » (Sèrras-Ess.) « pintrar » (fr. l.p.) (pintrar v) : v. pintar 1 / pénher. pintratge
~ pintatge nm,
cf Ubaud Dicort : « action de
peindre ou de barbouiller, barbouillage, ce qu’il
coûte » TdF jos
‘pintage’ « pintre » (fr. l.p.) (pintre nm) : v. pintor (nm (classique), cf Ubaud Dicort) / penheire. pintura : substància de color aprestada per pintar o per pénher ; art de pénher o de pintar ; descripcion ; òbra d'artista pintor. Pòt de pintura. Exposicion de pinturas. pinturar (v. tr.) (R. IV, 477): cobrir de pintura. pinturatge
nm, cf Ubaud Dicort :
« action de peindre, barbouillage, v. pintatge » (v. TdF) pintusar v (Alibert ; abs. Dicort) : doblet de pinturar. pinzèl [veire paissèl, cf Ubaud Dicort] nm : espicon (pal o pilar per sosténer una paret que penja o un arbre que penja...) pinzelar [veire paisselar] (v. tr.) : espiconar (metre un espicon) PIO- : formas prefixadas del grèc puòn (poire) piobacillòsi (f.) : infeccion dels pòrcs e dels romiaires, amodada per un bacil piogèn. piocianic : se ditz d'un bacil qu'amòda de poire. piocianina : substància cristallizabla tirada del poire. piocit (m.) : cellula del poire. piodermia : tota mena de dermatòsi postemosa. piodermiti (f.) : inflamacion aguda de la pèl, amb formacion de poire (impetigò, floroncs...) pioemia : ensemble de las perturbacions morbosas amodadas pel passatge dins lo sang de micròbis patogèns que provòcan d'abscèsses de poire multiples. piofreniti (f.) : nefriti postemosa. piofrenòsi (f.) : abraguidura del ren e del bacinet. pioftalmia : acomolament de poire dins l'uèlh. piogèn, -a : qu'amòda la formacion de poire. piogenèsi / piogenia (f.) : condicions e mecanismes de la formacion del poire. piogenic, -a : amodat, -ada pel poire. pioïde, -a : que revèrta lo poire. piòla (L. 295) [veire picòla (v. Ubaud Dicort e TdF ] nf : destral / pigassa ; pica de picapeirièr ; rasclador de forn. piolet nm (abs. Dicort) : dim. de piòla ; baston ferrat d'alpinista
(aplechat d'un pic e d'una trenca),
« piolet » (Laus, Basic). pion 1 nm, cf Ubaud Dicort :
« pion, pièce du jeu d’échecs ou de
dames ; outil de chanvrier, v. picaire ; jeton ;
écu, sou » TdF ‘pioun’. « pion »
: peon. « pion 2, -a
» n (abs. Dicort) : persona en carga
d'escolans, « (fam.) pion, pionne » (Basic). (v. susvelhant) pionaire,
-aira (~ - airitz) n, cf
Ubaud Dicort : « celui,
celle qui pionne, au jeu d’échecs ou de dames » TdF pionar v, cf Ubaud Dicort :
« v intr, t. du jeu
d’échecs, pionner
» TdF pionefriti : nefriti purulenta. pionièr,
-ièira adj e n, cf Ubaud Dicort : « pionnier,
v. gastador » (v. TdF) ;
« pionnier, -ère (syn. precursor,
-a) » (v.
Basic). piorrèa nf : rag de poire. piós, -osa adj (R. IV, 543) : piu, pia / devòt, -a. |
|
piosalpinge (f.) : salpingiti postemosa. (I a tròp de
tèrmes medicals en pio- per los donar totes.) piosament adv : devotament. piòt : mena de gallinacèu (Gallus Indicus) ; nèci / bestia / bestiasson. piòt salvatge : austarda (Otis tarda) piòta : feme del piòt (Gallina
Indica); nècia
/ bèstia / bestiassona. piotada : coada de piòta ; clocada de piòts. piotaire, -aira : persona que garda de piòts. Èra aguda estada piotaira quand èra drolleta. piotenc, -a ad (v. Ubaud Dicort e TdF)j : que i vei pas a calabrun, coma los piòts. piotet nm, cf Ubaud Dicort :
« dindonneau » TdF piotièr,
-ièira n, cf
Ubaud Dicort : v. piotaire. (v. TdF jos
‘pioutaire’) pioton nm, cf Ubaud Dicort :
v. piotet. (v. TdF jos ‘pioutet’) pipa : aplech per fumar de tabat, d'opium (lat.) ;
barrica ; anciana mesura de capacitat de 400 a 450 litres. Far una pipa (l.p.) : far una cigarreta manualament. Fumar una pipa (l.p.) : fumar una cigarreta. pipa
redòla (a -), cf
Ubaud Dicort : « en roulant comme un tonneau » (Alibert jos pipa). « pipach » e derivats : v. papach e derivats. pipada : contengut d'una pipa (t. a.) ; quila (v. aquel mot) ; chucada de fum (d'una pipa, d'una cigarreta, d'un cigarro) ; flor de brama vaca (Colchicum autumnale) ; flor de pipa (Tussilago Farfara) ; primadèla (plt.) (Primula officinalis) ; caça al fiulet. pipaire, -aira [~ -airitz] n : fumaire, -a de pipa (v. TdF) ; caçaire,-a amb un fiulet (v. Azaïs). pipalhar v, cf Ubaud Dicort :
« v intr, fumer la pipe, en mauvaise part » TdF jos ‘pipaia’ pipamost nm, cf Ubaud Dicort :
« biberon, buveur, ivrogne » TdF ‘pipo-moust’ pipan : fustalha gròssa. pipar (v. tr. e intr.) : fiuletar / piuletar (caçar amb un fiulet) ; trichar ; fumar la pipa ; aspirar un liquid amb una calamèla ; escupir agre (esser despieitat) ; baducar / badar / esperar. Pipar los aucelons. Pipar una bevenda. piparda nf : pipa gròssa ; barrica gròssa, « pipe, gros tonneau » (Honnorat). pipardassa nf, cf Ubaud Dicort :
(v. piparda) piparedòla nf, cf Ubaud Dicort :
« rotation d’un tonneau ; tour sur
soi-même » (TdF ‘pipo-redolo’) piparedòla (a -)
(abs. Dicort) : en redolant coma una barrica. (v. pipa redòla (a)) pipariá
nf, cf Ubaud Dicort :
« action de fumer la pipe incessamment » (v. TdF) piparòt
nm, cf Ubaud Dicort :
« petit tonneau, v. pipòt » (v. TdF) pipasang nm, cf Ubaud Dicort :
« sangsue ; vampire » TdF ‘pipo-sang’ pipassa nf, cf Ubaud Dicort :
« grosse pipe, vilaine pipe, v. cachimbau » TdF ; « grande
barrique »
(Azaïs) pipaudon nm, cf Ubaud Dicort :
v. popardon. (v. TdF jos ‘pipaudoun’) pipejar v, cf Ubaud Dicort :
« v intr, aspirer un peu, prendre avec les lèvres,
fumer la pipe » TdF piperada nf, cf Ubaud Dicort :
« piperade » (Per Noste) pipeta : tub de veire, graduat o pas, per prelevar un liquid per succion ; pipa pichona o polida ; ibronha. Pipeta de quimista. Pipeta de cava per tastar lo vin. pipetar (v. tr. e intr.) : pipetar un liquid : se servir d'una pipeta. pipi nm, cf Ubaud Dicort :
« proxénète, v. macarèl » (v. TdF) Marit pipi, mari complaisant. (v. TdF) « pipinhar
» : v. pevinhar. pipiu nm, cf Ubaud Dicort :
« petit poussin » (v. TdF jos ‘pipéu’) pipol nm (non preconizat Dicort) :
v. pibol. pipòt nm : barrica pichona ; barral ; « petit homme ventru ; tumeur, œdème » (v. TdF). Als quatre pipòts : de cuols, « les quatre fers en l’air » (Lagarde) ; forra-borra. pipotièr : tonelièr. piquèrna nf, cf Ubaud Dicort : « chassie, humeur des yeux, v.
cassida » (v.
TdF) piquernós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « chassieux, euse, v. laganhós » (v. TdF) piquet 1 nm (dim. de pica, de l'onom. pic ! comuna a las lengas romanas e germanicas) : pal picat (plantat) en tèrra per estacar un ase, un caval, una cabra... ; escag de soldats que lors cavals èran estacats a un postèl ; escag de personas encargadas de quicòm ; « (jeu de cartes) piquet » (Laus). Piquet de cauma. Piquet d'encendi... piquet 2 nm, cf Ubaud Dicort :
« sorte de drap » (L.
295) piquet 3, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« qui est irascible, qui se pique facilement ; être un
peu aigre, en parlant du vin » (Palay) piqueta 1 nf, cf Ubaud Dicort :
« serpe, serfouette ; outil pour ôter le tartre des
tonneaux » (v. TdF ‘piqueto 1’) piqueta 2 nf, cf Ubaud Dicort :
« jeu qu’on fait avec des épingles cachées
dans la poussière ; variété de petite
olive » TdF ‘piqueto 2’ piqueta 3 nf, cf Ubaud Dicort :
« pic grimpereau » TdF ‘piqueto 3’ piqueta 4 nf (l.p.) : aigada (vin marrit) M'estimi mai beure d'aiga que non pas de piqueta. piquetada nf, cf Ubaud Dicort :
« rangée de piquets ; rangée de
pieux » TdF piquetaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « nm,
jalonneur » (Per Noste) piquetar (v. tr.) : plantar de piquets (t. a.) ; « soutenir avec des étais »
TdF piquetàs nm, cf Ubaud Dicort : « gros,
grand piquet »
(Palay) piquetatge nm, cf Ubaud Dicort :
« piquetage » (Rapin) piqueton nm, cf Ubaud Dicort :
« serpette, bec-de-corbeau
(couteau tranchant et recourbé) » (Per Noste) piquetòt nm, cf Ubaud Dicort : « petit
piquet » (Palay) piquièira nf, cf Ubaud Dicort : « pique, rivalité,
débat, querelle, fâcherie, emportement, colère,
dépit » TdF piquièr nm, cf Ubaud Dicort :
« soldat armé d’une pique » (v. TdF) pirala nf, cf Ubaud Dicort :
« pyrale, insecte de la vigne » TdF piralèn nm, cf Ubaud Dicort :
« (techn.) pyralène » (Per
Noste) piramida [piramide nf, cf Ubaud Dicort] : mena de polièdre ; edifici en forma de polièdre. Las piramidas d'Egipte. piramidal, -a : en forma de piramida. piramidala nf, cf Ubaud Dicort :
« campanule pyramidale, plante » TdF piramidalament : d'un biais piramidal. piranha (f.) (Laus ; abs. Dicort) (del portugués piranha) : peis d'Amazonia feròç que jamai. pirastre nm, cf Ubaud Dicort :
« poirier sauvage, v. perussièr » (v. TdF) |
|
|
|
|
|
|