pacte nm (sab.), cf Ubaud Dicort : pacha / convencion / mercat. (v. pache)

Far pacte amb q.q.

Pacte Civil de Solidaritat nm, cf Ubaud Dicort : PACS.

pactejar (abs. Dicort) (v. intr.) : far pacte / far pacha amb q.q. (v. pachejar e pactizar)

pactizar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, pactiser » (Laus)

pactòl nm, cf Ubaud Dicort : « pactole » (Sèrras-Ess.)

pade : cacet / caçairòla metallica (aisina per far la cosina)

De tisana se pòt far dins un pade o dins un topin.

« padebí » : v. padevin.

padèla (subs. f. e adj.) : padena ; omoplata ; noseta ; bestiasson, -ona.

Padèla de las afachadas, poêle aux châtaignes. (v. Ubaud Dicort e TdF)

padelada : padenada (contengut d'una padèla, d'una padena)

padelejar (v. tr. e intr.) : far freginar a la padèla (padena) (v. padenar)

padeleta nf, cf Ubaud Dicort : « petite poêle » TdF

padelin nm, cf Ubaud Dicort : « pot ou creuset, dans lequel on fait fondre la matière du verre ; poêlon » TdF

padelon : padèla pichona / padena pichona.

padena : aisina de fèrre redonda e de la coa longa per far freginar de carn, d'uòus o de legums.

padena castanhièira nf, cf Ubaud Dicort : padena trauquilhada per far rostir de castanhas.

padenada nf / padenat nm : contengut d'una padena.

padenada de trufas : trufas copadas en rondèlas, en carrats o en tròces longaruts, e freginadas a la padena.

padenada d'uèlhs : v. uèlh.

padenaire / padenejaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui aime à frire ; gourmand, ande » TdF jos ‘padenaire’

padenar / padenejar (v. intr. e tr.) (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘padena’) : cosinar a la padena.

padenat nm : v. padenada.

padenejada nf, cf Ubaud Dicort : v. padenada. (v. TdF jos ‘padenado’)

padenejaire, -aira : v. padenaire.

padenejar : v. padenar.

padeneta nf, cf Ubaud Dicort : « petite poêle » TdF

padenon : padena pichona.

padevin nm (onom.) : mena d'aucèl (Emberiza hortulana) (v. TdF ‘padebi’)

De-pan-de-pan-de-pan-de-vin : piulament del padevin.

padoenc nm (v. Ubaud Dicort e TdF ‘padouen’) : pàtus / pastural (airal per far pàisser lo bestial)

padoïr (v. tr. e intr.) : far pàisser lo bestial ; pàisser.

padon 1 nm : pade pichon.

padon 2  nm, cf Ubaud Dicort : « padou, ruban dont on se servait pour serrer la queue des cheveux, v. cabelièira » (v. TdF)

paelha nf (del cast. paella) : platat de ris sec a la valenciana (ris, carn, peis, legums, crustacèus e condiments)

paf (m.) : faf / fafièr. v. papach.

pàfia nf : (plt. que se'n manja la raiç) (Scolymus hispanicus)

paga : accion de pagar ; çò pagat (pagament / salari)

Aquel òme tòca una brava paga.

Èsser de bona paga : èsser bon pagaire.

Per la paga : en compensacion.

pagable, -bla : que pòt èsser o que deu èsser pagat, -ada.

Deute pagable dins l'annada.

pagadís, -issa : qu'òm pòt pagar.

pagador 1 [, -doira n, cf Ubaud Dicort], pagairitz (v. jos pagaire) : pagaire, -a (persona que paga) « payeur, euse, qui est chargé de payer, qui paye volontiers ; caution responsable, v. respondeire » (v. TdF ‘pagadou’)

pagador 2, -doira adj, cf Ubaud Dicort : qu'òm deu pagar. (v. L. 273)

« pagaficar » : v. palficar / palaficar (non preconizat Dicort)

pagàia 1 nf, cf Ubaud Dicort : « pagaie, petite rame, aviron ; rame en général » TdF jos ‘pagaio’

En pagàia, t. de marine, précipitamment, pêle-mêle, en désordre, de travers. (v. Ubaud Dicort e TdF). (v. çai jos)

pagàia 2 (desòrdre) nf, cf Ubaud Dicort :  « désordre, pagaille » (Sèrras-Ess.). (v. rambalh)

pagaiaire, -aira n, cf Ubaud Dicort :  « (rameur) pagayeur, euse » (Per Noste)

pagaiar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, (ramer avec la pagaie) pagayer » (Per Noste)

pagaiós, -osa adj, cf Ubaud Dicort (v. pagàia 2) : « désordonné, -e » (Sèrras-Ess.)

pagaire, -aira [~ -airitz] n : pagador, pagairitz (persona que paga)

pagaleugièr, -a : marrit pagaire, marrida pagaira.

pagament : paga / salari.

pagan, -a (adj. e subs.) : adèpte, -a del politeïsme.

paganiá nf, cf Ubaud Dicort : « terre des païens » (L. 273)

paganisme : religion dels pagans ; condicion de pagan.

paganizacion : accion de paganizar o de se paganizar.

paganizar (v. tr.) : far venir mai o mens pagan ; convertir al paganisme.

paganizar (se) : venir mai o mens pagan ; se convertir al paganisme.

pagant, -a adj e n : participi present del vèrb pagar, « payant, ante » TdF.

pagar (v. tr.) : balhar a q.q. l'argent qu'òm li deu.

Pagar al comptant : pagar truca-truquet / pagar tin-tin.

Pagar sos deutes.

Pagar de sa persona : se despensar.

pagar (se) : s'ofrir un plaser (t. a.)

Se pagar de bon temps : la se passar plan.

Se pagar un brave repais.

pagason nf : accion de pagar.

page : jovent qu'èra al servici d'un prince ; rebrot de plt. ; espiga laterala e de rai. (v. TdF)

pagèl : mena de peis (Sparus erythrius)

pagèla : mesura anciana pel vin (dins los 60 litres), pel fust o per quicòm mai ; patron / modèl ; talha / grandor ; esclapa / estèla ; filha o femna mal facha.

Anar de pagèla, aller de pair. (v. Ubaud Dicort e TdF  jos ‘pagello’)

Es de ma pagèla : es de ma talha.

Far bona pagèla : far bona mesura.

Prene pagèla : desvirar un naviri (vent)

 

 

pageladura nf, cf Ubaud Dicort : « mesurage » (L. 273)

pagelaire, -aira : persona que mesura quicòm.

pagelar (v. tr.) : mesurar / estasar / estimar / avalorar / arpentar.

pagelina nf, cf Ubaud Dicort : « peigne de saint Jacques, mollusque » TdF

pagés, -esa n, cf Ubaud Dicort : païsan, -a qu'a dequé / brave proprietari, brava proprietària / femna de pagés ; megièr, -ièira / bordièr, -ièira dins l'aisança ; femna de megièr.

pagesiá : brava bòria ; condicion d'agricultor, -tritz ; demòra de païsans ; los païsans en general.

pageson / pagesòt, -a n, cf Ubaud Dicort : « petit paysan, jeune villageoise » (v. TdF jos ‘pagesot’)

pagessa nf, cf Ubaud Dicort (v. page) : « jeune suivante » (v. TdF)

pagina nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : fuèlh de libre, de quasèrn... « paja » (fr. de l. p)

Un libràs de 1 000 paginas.

Un quasernet de 20 paginas

Virar la pagina : oblidar çò passat.

paginacion : accion de paginar ; biais de paginar.

paginada nf, v. Ubaud Dicort Errata web : « page » (Rapin)

paginar (v. tr.) : numerar (R. IV, 347) las paginas d'un libre.

paginassa nf, cf Ubaud Dicort : « grande page » TdF

pagòda nf (del portugués pagoda) : temple d'Extrèm Orient.

pagre : mena de peis (Pagrus vulgaris / Sparus pagrus)

pagreta nf, cf Ubaud Dicort : « poisson de mer que Risso a nommé sparus Caissoti, v. peis-blanc » TdF

« paguissa » : v. palissa.

paimason nf, cf Ubaud Dicort : « pâmoison » (TdF ‘peimesoun’)

paimar : « v. intr. pâmer, défaillir, v. còrfalhir » (v. TdF jos ‘peima’)

paimar (se) v pron : « se pâmer, v. estavanir (s') » (v. TdF jos ‘peima’)

paime, -ma adj : « mort de fatigue, excédé, ée, engourdi, ie, tranquille » (v. TdF jos ‘pèime’)

pairal, -a / pairenal, -a : relatiu, -iva al paire.

Amor pairal.

Autoritat pairenala.

pairar (se) v pron : se privar de quicòm / se passar de quicòm, « se garder » (Alibert).

pairàs nm, cf Ubaud Dicort : « mauvais père, v. pairastre » (v. TdF ‘peiras 1’

pairastre : l'òme que sa femna a de mainatges d'un autre lièch.

pairatge nm, cf Ubaud Dicort : « paternité, v. paternitat » (v. TdF jos ‘peirage’)

paire nm : l'òme qu'a engendrat un mainatge o de mainatges ; mèstre vailet ; regidor ; paire espiritual. (v. TdF ‘paire 1’)

paire blanc [paireblanc nm, cf Ubaud Dicort] : mena d'aucèl (Falco gallicus), « jean-le-blanc, oiseau de proie » (v. TdF suppl)

paire boscàs / paire de noirissa / paire noiriguièr / paire-noirís nm, cf Ubaud Dicort : « père nourricier » TdF jos ‘paire 1’

Paire Nadal ~ Mèstre Nadal nm, cf Ubaud Dicort : « père Noël »

paire noiriguièr nm : v. paire boscàs.

pairegrand : papeta / papet (lo paire del paire o de la maire)

pairejar (v. intr.) : aimar sos parents e se n'ocupar (v. Alibert) ; « aimer ou honorer son père, l’assister, le secourir, v. mairejar ; ressembler à son père » (v. TdF jos ‘peireja 2’).

pairenal, -a adj : v. pairal.

pairenoiriç [paire-noirís, cf Ubaud Dicort] nm : v. paire boscàs.

Sant Josèp foguèt lo pairenoiriç de Jèsus.

pairin : lo qu'a per fonccion de presentar un mainatge a batejar, e de velhar a sa formacion religiosa ; lo que presenta q.q. en general per tala o tala fonccion.

pairinejar (v. tr.) : servir de pairin (t. a.)

Lo diccionari d'Alibèrt foguèt pairinejat per l'I.E.O.

pairòl : recipient emisferic de coire o d'autre metal per far bolir d'aiga o per far còire quicòm ; baissa / fonsa / fons (airal entraucat) ; trauc d'un ròc que tomba dins l'aiga ; concavitat (R. II, 366)

pairòla nf : pairòl grand v. p. 20, en bas de p. ; caudièira ; blachin (recipient de coire per l'aiguièira)

pairolada nf : contengut d'una pairòla v. pairòla; « t. de pêcheur, matelote de poisson » TdF ‘peiroulado’

Anar a la pairolada, aller pêcher pour manger. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘peiroulado’)

pairolariá nf : art de far de pairòls o de pairòlas ; airal que i se fan de pairòls o de pairòlas ; « court-bouillon de poissons chez les pêcheurs » (Alibert).

pairolàs nm, cf Ubaud Dicort : « grand chaudron, vilain chaudron » TdF ‘peiroulas’

pairolat : contengut d'un pairòl.

pairolau, -ala adj, cf Ubaud Dicort : « paternel, elle, v. pairal » (v. TdF jos ‘peirenau’)

pairolejar (v. intr.) : rasonar coma un pairòl / rasonar coma un esclòp.

pairolet nm (plt.) : flor de mai (Caltha palustris) ; « petit chaudron ; bénitier d’un aspersoir ; bulle d’eau, bulle de savon ; petit creux ; sarment de vigne qu’on entortille autour d’un cep, afin de faire un provin l’année suivante ; châtaignier qui porte la châtaigne pairoleta » TdF jos ‘peiroulet’

pairoleta nf, cf Ubaud Dicort : « variété de châtaigne connue dans les Cévennes ; populage, souci d’eau, plante » TdF jos ‘peirouleto’

pairoletada nf / pairoletat nm, cf Ubaud Dicort : « petite chaudronnée » TdF jos ‘peirouletado’

pairoleton nm, cf Ubaud Dicort : « très petit chaudron » TdF ‘peirouletoun’

pairolièira nf, cf Ubaud Dicort : « femme ou fille de chaudronnier » TdF jos ‘peirouliero’

pairolièr 1 nm (v. Ubaud Dicort e Alibert), -ièira (v pairolièira) : persona que fa de pairòls e de pairòlas ;

pairolièr 2, -ièira (abs. Dicort) : persona que fa las paraulas d'una cançon. (v. paraulièr)

pairolon nm, cf Ubaud Dicort : « petit chaudron » TdF ‘peirouloun’

pairon : camba d'arbre ; marc (branca mèstra)

paironar (v. intr.) (v. TdF ‘peirouna’) : gaissar / gaissonar (far de rebrots)

pairugal [veire pairal; pairenal, cf Ubaud Dicort], -a adj : doblet de pairal, -a.

Autoritat pairugala.