|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mongolisme : afeccion caracterizada per tot un fum d'anomalias somaticas e un aspècte dels uèlhs que revèrtan los dels Mongòls. mongoloïde, -da
adj, cf Ubaud Dicort :
« mongoloïde » (Rapin) monha : mona / fonha (aire morrut) ; mornifla / sofla ; tumor ; desgaunhada (E non pas « grimaça » (fr.)). Far la monha : far la figa / far lo morre. monhada : mornifla / sofla / emplastre / carpan monhar (v. tr.) : mandar una sofla / mandar un emplastre. monharra (m. e f.)
[nf, cf Ubaud Dicort] : morrut, -uda « femme renfrognée, boudeuse » TdF ‘mougnarro’. monhatge nm, cf Ubaud Dicort :
« fluxion à la joue ou à la mâchoire ;
linge dont on s’enveloppe la tête » TdF ‘mougnage’ monhe, -nha adj : camús, -usa / moquet, -a ; solombrós, -osa / mornarós, -osa / mòrn, -a ; fosc, -a. Ne foguèt monhe : ... moquet (atrapat) Carrièira monha : ... solombrosa (fosca) Lo temps es monhe : ... fosc (escur) « monheta » (monheta nf) : v. bonheta. monhon nm :
rasigòt de membre, de branca ; boçarèla o sin de fust ;
boçarèla de carn ; grumèl de cafis ; mornifla. monhonar v, cf Ubaud Dicort :
« v intr, bougonner » TdF Monica - Monicà (abs. Dicort) : prenoms. monicion (R. VI, 373) : exortacion liturgica ; avertiment (t. a.) ; publicacion d'un monitòri. monifla : bonheta / bufa / bufèc / entremièjas (sèxe femenin) monilh nm (non preconizat Dicort) : aferèsi d'embonilh. v. embonilh. monilia nf, cf Ubaud Dicort :
« monilia » (Laus) monin nm : mamifèr quadruman mascle. monina nf : mamifèr quadruman feme. moninada : desgaunhada (v. monha) ;
escarbicada ; caprici. moninariá : coquinièira ;
coquinariá ; caprici ; monha v. monha / desgaunhada. moninassa nf, cf Ubaud Dicort :
« gros singe, vilaine guenon » TdF moninejar (v. intr.) : far la pòta / far la figa / far lo morre ; far de manièiras (R. VI, 355). moninet / moninon nm, cf Ubaud Dicort : « petit singe » TdF jos ‘mouninet’ monineta nf, cf Ubaud Dicort :
« petite guenuche » TdF moninon nm : v. moninet. moninós, -osa adj: que fa de minas, que fa de manièiras. monisme nm, cf Ubaud Dicort :
(philos.) « monisme » (Laus) monista adj e n (dels dos genres) (v. Ubaud Dicort) :
« moniste [v. monisme] » (Rapin) Doctrinas monistas, doctrines monistes. (Rapin) monitor 1 nm : quadre de visualizacion associat a un microordenador ; programa de contraròtle de mai d'un programa informatic ; aparelh medical automatic. monitor 2, -tritz n : instructor, -tritz (t. a.) monitoratge : contraròtle medical de contunh per enregistrament de fenomèns divèrses (contraccions uterinas, batècs del còr...) monitòri 1, -a adj (Laus ; abs. Dicort) : que servís d'avertiment. (v. çai jos) monitòri 2 nm, cf Ubaud Dicort : « monitoire » TdF monja [ ~ morga] nf : religiosa que viu dins un
monastièr. (v.
monge) monjar
(se) v pron, cf Ubaud Dicort : « se faire moine ou
religieuse » (L. 252) monjarassa
nf, cf Ubaud Dicort :
« fane de haricot » (Lagarde) monjariá
nf, cf Ubaud Dicort :
« état monastique, vie monacale » TdF monjàs
nm, cf Ubaud Dicort :
« gros moine, vilain moine » TdF monjassa nf, cf Ubaud Dicort :
« grande, grosse ou méchante religieuse ; fane de haricot » TdF MONO- : forma prefixada del grèc mònòs (pas qu'un / unic) monoacid [ ~ monoacide], -da (adj. e subs.) : que deslarga pas qu'un ion per molecula. monoamina : substància dotada d'un sol radical amina. monoatomic, -a : dotat, -a d'un còrs simple constituit d'atòms isolats. monoaxial, -a (v. p. 20, N.B. 2) : doblet d'uni-axial, -a. monobasa : basa monobasica. monobasic, -a : se ditz d'una basa que deslarga pas qu'un ion. monoblast : cellula soca del monocit. monoblòc (adj. e subs.) : que se ten del tròç (d'una sola pèça) monocable (adj. e subs.) : d'un sol cable. monocameral, -a : d'una sola cambra parlamentària. monocamerisme : sistèma politic monocameral. monocarp (subs. m.) : frucha d'un sol carpèl. monocarpelar, -a : d'un sol carpèl. monocarpic, -a : relatiu, -iva al monocarp ; se ditz de la planta que florís pas qu'un còp e que crèba pauc après. monocatenar, -a : se ditz d'una molecula d'una sola cadena polimèra. |
|
|
|
|
|
monocefal, -a : mostre qu'a pas qu'un cap per dos còrses. monocellular,
-a adj, cf Ubaud Dicort :
« monocellulaire » (Per Noste) monocicle [, -cla] adj e nm, cf Ubaud Dicort : cicle d'una sola ròda (cicle de circ) monociclic, -a : se ditz d'un compausat quimic que sa formula compòrta pas qu'un cicle ; se ditz tanben d'espècias animalas que compòrtan pas qu'un cicle sexual per an. monocilindre : motor d'un sol cilindre. monocilindric,
-a adj, cf Ubaud Dicort :
« monocylindrique » (Laus) monocinetic, -a adj :
(fisica) « monocinétique » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 253) monocit : globilhon blanc del sang que passa dins los teissuts divèrses que i se muda en macrofag. monocitòsi (f.) : augmentacion del nombre dels monocits del sang. monòcle nm / monucle (Per
monucle, v. ucles.) (abs. Dicort) : veire de
luneta per un sol uèlh. monoclin, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« (bot.) monocline » (Rapin) monoclinal, -a : se ditz d'una estructura geologica que sas sisas an la meteissa inclinacion e direccion. monoclinic, -a : d'una sola inclinacion de galís de sos axes ; relatiu, -iva al sistèma monoclinic. (v. çai jos) monoclinic (sistèma -) nm : sistèma cristallin de tres classas cristallinas. monoclonal, -a : que ven d'una sola cellula ; relatiu, -a a un sol clòn. monocòca (adj. e subs. m.) : d'una sola còca (carcassa) Monocòca : batèu que sa carcassa se ten del tròç. monocolòr, -a (abs. Dicort) : d'una sola color. (v. monocròm
e unicolòr) Govèrn
monocolòr. monocòrd [monocòrde 1], -da adj, cf Ubaud Dicort : emés, -a sus una sola nòta que càmbia pas ; monotòn, -a. Votz monocòrda. monocòrde 2 nm, cf Ubaud Dicort : « (mus.)
monocorde » « monocotiledon, -a » / « monocotiledonat, -ada » (l.p.) v. çaijos (v. monocotiledonèu). monocotiledonèas (f. pl.) : familha de plantas. monocotiledonèu, -èa adj (l. literària) : d'un sol cotiledon. monocotiledonia : caracteristica de las monocotiledonèas. monocracia nf, cf Ubaud Dicort : poder politic mestrejat per una sola persona. (v. autocracia) monocrat, -a (abs. Dicort) : persona
politica que govèrna tota sola. (v.
autocrata) monocratic, -a (abs. Dicort) : relatiu, -iva a la monocracia. (v. autocratic) monocraticament (abs. Dicort) : d'un biais monocratic. (v. autocraticament) monocristal nm : d'un sol cristal. monocristallin, a : relatiu, -iva a un monocristal. monocròm, -a (adj. e subs. m.) : d'una sola color ; tèla, tablèu non figuratius d'una sola color. « monocromat » nm (barb.) (abs. Dicort) : camaièu (v. Laus) v. camaièu. En camaièu : en clar escur. monocromatic, -a : se ditz d'una radiacion electromagnetica de frequéncia unica. monocromator : dispositiu optic qu'amòda una radiacion monocromatica. monocromia nf, cf Ubaud Dicort :
« monochromie » (Rapin) monocular, -a : relatiu, -iva a un sol uèlh ; aplechat per la vision d'un sol uèlh. Vision monoculara. Microscòpi monocular. monocultura : cultura unica o bravament dominanta (vinha, milh, cerealum...) dins una region o una bòria ; cultura d'una meteissa mena, sul meteis terren, d'annadas dereng. monodactil, -a : qu'a pas qu'un sol det. monodia : cant a una sola votz. monodic, -a : relatiu, -iva a una monodia. monodont, -a : qu'a pas qu'una dent. monoespaci
nm, v. Ubaud Dicort
Errata web :
« monospace » monofasic 1, -a adj : d'una sola fasa. Aparelh electric monofasic. Sistèma
monofasic. monofasic 2 nm, cf Ubaud Dicort : « (électr.)
monophasé » monofille,
-illa adj, cf Ubaud Dicort :
« monophylle » (Rapin) monofisisme : doctrina cristologica de las glèisas còptas, siriacas e armenianas. monofisita (m. e f.) : adèpte, -a del monofisisme ; relatiu, -iva al monofisisme. monofonic, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« monophonique » (Per Noste) monogam [, -a] adj, cf Ubaud Dicort
: òme maridat amb una sola femna. monogamia : estat d'un òme monogam. monogamic, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« monogamique » (Per Noste) monogenisme nm, cf Ubaud Dicort :
« monogénisme » (Rapin) monografia : estudi d'un sol punt d'istòria, de literatura... La monografia d'un vilatge, d'una vila... monografic,
-a adj, cf Ubaud Dicort :
« monographique » (Rapin) |
|
|
|
|
|
|
|