|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
insociabilitat nf : manca de sociabilitat. insociablament : d'un biais insociable. insociable, -bla : qu'es pas sociable, -a. insocitós, -osa adj, cf Ubaud Dicort (v. socitós) : « insoucieux, euse » TdF insofriblament : d'un biais insuportable. insofrible, -bla : insuportable, -a. insolacion : exposicion al solelh ; malaise amodat per una exposicion tròp longa al solelh. insoléncia : afront (manca injuriosa de respècte) ; insult (m.) insolent, -a : que manca de respècte en actes o en paraulas. insolentament : d'un biais insolent. insolentar (v. tr.) : mancar bravament al respècte degut a q.q. insolentariá : insoléncia / insult / afront. insolentàs, -assa adj e n, cf Ubaud Dicort : « très insolent, ente, v. arrogantàs » (v. TdF) insolenton, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « petit insolent » TdF insolentòt, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : (v. insolenton) insolit, -a : inabitual, -a ; que sortís de l'ordinari. Demanda insolita. Accion insolita. insolitament : d'un biais insolit. insolubilitat nf : estat de çò insoluble (t.a.) insolublament : d'un biais insoluble. insoluble, -bla : que pòt pas èsser solucionat, -ada ; que pòt pas èsser dissòut, -a. Problèma insoluble. Substància insolubla. insolvabilitat nf, cf Ubaud Dicort : « insolvabilité » (Laus) insolvable, -bla : que pòt pas pagar çò que deu. insolvéncia (abs. Dicort) : estat de q.q. d'insolvable. (v. insolvabilitat) insomés, -esa : rebèl, -a / reguitnós, -osa. insomission nf, cf Ubaud Dicort : « insoumission » (Rapin) insomnia nf : estat de q.q. que pòt pas dormir. insomniac, -a adj e n : que pòt pas dormir. insondable, -bla : que pòt pas èsser sondat, -ada. insonòr, -a : sens sonoritat. insonorizable, -bla : que pòt pas èsser insonorizat, -ada. insonorizacion : accion o resulta d'insonorizar. insonorizar (v. tr.) : far venir quicòm insonòr. insonorizat, -ada : vengut insonòr, -a. insospechable, -bla adj, cf Ubaud Dicort (v. sospechar) : « insoupçonnable » (Rapin) insospechat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « insoupçonné, -e » (Laus) insostenible, -bla : que pòt pas èsser sostengut, -uda. inspeccion : examen aprigondit. inspectar (v. tr.) : examinar atentivament. inspector, -tritz : persona encargada de far d'inspeccions. inspirable, -bla : que pòt èsser inspirat, -ada (t. a.) inspiracion : accion o resulta d'inspirar (t. a.) ; o d'èsser inspitat ; illuminacion (s.f.) Inspiracion d'un artista. Inspiracion del Cèl. inspiradament (abs. Dicort) : d'un biais inspirat (t. a.) inspirador, -rairitz (abs. Dicort) : qu'inspira (t.a.) (v. inspirator) inspirar (v. tr.) : far intrar d'aire dins los paumons ; illuminar (s.f.) ; exercir una influéncia positiva. inspirar (s') : tirar profit de quicòm o de q.q. inspirator, -tritz adj e n, cf Ubaud Dicort : « inspirateur, -trice » (Sèrras-Ess., v. Per Noste) instabilitat nf : estat de çò instable. instablament : d'un biais instable. instable, -bla : qu'es pas estable, -a. installable, -bla : que pòt èsser installat, -ada. installacion : accion o resulta de s'installar. installador, -airitz n (abs. Dicort) : persona qu'installa quicòm. (v. installaire) installaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « installateur, trice » (Sèrras-Ess.) installar (v. tr.) : metre en possession d'una carga ; metre quicòm en plaça. Installar lo calfatge. installar (s') : se montar / s'establir. installator, -tritz n : « installateur, -trice » (v. Per Noste). (v. installaire) instància : pregària, demanda urgenta. instant 1 nm : momenton. instant 2, -a adj (abs. Dicort) : que prèssa bravament, « instant, pressant » (Fettuciari). instantament adv, cf Ubaud Dicort : « instamment [v. instant 2)] » (Rapin) instantanèament : d'un biais instantanèu. instantaneïtat nf : estat de çò instantanèu. instantanèu, -èa adj e n : qu'arriba subran ; que dura pas qu'un momenton. Mòrt instantanèa. instaurable, -bla : que pòt èsser instaurat, -ada.
|
|
instauracion : accion o resulta d'instaurar quicòm. instaurador (abs. Dicort), -airitz : persona qu'instaura quicòm. (v. instaurator) instaurar (v. tr.) : instituir ; inaugurar. instaurator, -tritz n, cf Ubaud Dicort : « instaurateur, -trice » (Sèrras-Ess., Rapin) instigacion (v. R. III, 560) : accion o resulta d'instigar. instigador (R. III, 561) (abs. Dicort), -airitz : persona qu'instiga. (v. instigator) instigança (abs. Dicort) : accion o resulta d'instigar. (v. estigança) instigançar (abs. Dicort) (v. tr.) : frequentatiu d'instigar. (v. estigançar) instigar (v. tr.) (R. III, 560) : acometre, « instiguer » (Alibert) ; engimbar / agençar / margar [v. estigançar]. instigator, -tritz n, cf Ubaud Dicort : « instigateur, -trice » (Sèrras-Ess., Basic). instillacion : accion o resulta d'instillar quicòm. instillador (abs. Dicort) : alambic. (v. distillador) instillar (v. tr.) : far penetrar un liquid glop per glop endacòm. instinct (l.p. : « instint ») [instint (v. CLO § 7.3 e Ubaud Dicort)] nm : impuls natural independent de la rason o de la volontat. instinctiu (l.p. : « instintiu ») [instintiu (v. instinct)], -iva adj : amodat, -ada per un impuls natural. instinctivament (l.p. : « instintivament ») [instintivament (v. instinct)] adv : d'un biais instinctiu. institucion : accion d'instituir ; çò instituit (fondacion / creacion) institucional, -a : relatiu, -iva a una institucion. institucionalament adv, cf Ubaud Dicort : « institutionnellement » (v. çai sus) institucionalizacion nf, cf Ubaud Dicort : « institutionnalisation » (Rapin) institucionalizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, institutionnaliser » (Sèrras-Ess. , Rapin) instituible, -bla : que pòt èsser instituit, -ida. instituidor, -oira n (abs. Dicort) : persona qu'instituís quicòm / fondador, fondairitz / fondator, fondatritz (t.a.) instituir [ ~ instituïr, cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : fondar / establir / iniciar quicòm. institut : règla d'un òrdre religiós ; òrdre religiós ; societat literària, scientifica, artistica... Institut d'estudis occitans : I. E. O. (sigla) (v. IÈO) institutor, -tritz n : persona encargada de l'instruccion d'unes joves (professor d'escòla) ; regent, -a. instruccion : accion o resulta d'instruire o de s'instruire ; ensemble dels procediments que permeton a un afar d'èsser jutjat. instructiu, -iva : òrdre, explicacion, consigna... balhats a q.q. per far quicòm. instructor, -tritz n (abs. Dicort) : persona qu'instruís q.q. ; persona qu'instruís un procès (que l'organiza), « instructeur, -trice » (Sèrras-Ess.) « instruir » (instruir ~ instruïr v, cf Ubaud Dicort (gasc.)) : v. instruire. instruire (v. tr.) : ensenhar quicòm a q.q. ; cercar e reünir las pròvas d'un acte delictuós. Es estat cargat d'instruire lo procès. instruire (s') : estudiar / aprene. instruit, -a adj, cf Ubaud Dicort : « instruit, uite » TdF jos ‘estruire’ instrumenet nm, cf Ubaud Dicort : « petit instrument » TdF instrument (R. III, 561) : aisina, aplech fabricat, aparelh... (t. a.) ; document que pròva quicòm. Instruments diplomatics (actes) instrumentacion : accion o resulta d'instrumentar. instrumental, -a (R. III, 561) : que servís d'instrument. instrumentalament : d'un biais instrumental. instrumentalisme nm, cf Ubaud Dicort : « instrumentalisme » (Rapin) instrumentalizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, instrumentaliser » (Sèrras-Ess., Per Noste) instrumentar (v. tr.) : escriure la musica pels diferents instruments d'una orquèstra ; far de contractes, d'actes publics... Los uissièrs instrumentan. instrumentari, -ària adj (abs. Dicort) : relatiu, -iva a un instrument legal, « instrumentaire » (Per Noste, Rapin). Acte instrumentari : escrich que constata un acte juridic. instrumentista n (m. e f.) : persona que jòga d'un instrument de musica. « instrusir » v : v. instruire. insubmergibilitat nf : qualitat de çò insubmergible. insubmergible, -bla adj, cf Ubaud Dicort : que pòt pas èsser submergit, -ada. insubordenat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « insubordonné, ée » (Sèrras-Ess., Fettuciari) insubordinacion : manca de subordinacion. insubordinar (abs. Dicort) (v. tr.) : amodar una revòlta. insubordinar (s') (abs. Dicort) : se revoltar. insubremontable, -bla adj, cf Ubaud Dicort (v. subremontable) : « insurmontable » (Alibert) insubsisténcia (abs. Dicort) : manca de subsisténcia ; çò insubsistent. insubsistent, -a (abs. Dicort) : que manca de fondament o de rason. insubstancial, -a (abs. Dicort) : qu'a pas de substància, « insubstantiel, elle » (v. Rapin). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|