|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
guèla nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : mena de fil dins la coa dels catons (prolongacion de la mesolha del rastèl de l'esquina) (v. TdF ‘guelo’) guèlla nf : « cris
plaintifs des chèvres, des chiens, des chats, v. gingoladissa [v.
guèlle] » ; pecòra (persona
pèca, bèstia) (v. TdF jos
‘guèlo’) guellar (v. intr.) : cridar ; bramar de paur ; cabretar. guelle [guèlle, cf Ubaud Dicort] nm : crida ; planh ; belament. (v.
TdF jos ‘guèle’) guelsa [guèlsa nf, cf Ubaud Dicort p. 153] / guelsadís / cleussadís (los 2, abs. Dicort) : polsa. guelsar / guelsir / galsar (v. intr.) (los 3, v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘guelsa’) : aver las polsas / besalenar / cleussar (l.p.) / pantaissar (respirar gròs après córrer) guenilha nf, cf Ubaud Dicort :
« guenille, chiffon, loque, v. pelhandra » (v. TdF ‘gueniho’) guenilhaire, -aira n, cf Ubaud Dicort :
« nm, chiffonnier » TdF. (v. pelhaire) guenilhós, -osa adj, cf Ubaud Dicort :
« guenilleux, loqueteux, euse, v. pelhard » (v. TdF) guenucha nf, cf Ubaud Dicort :
« guenon, guenuche, v. monina plus
usité » (v. TdF jos ‘guenoun’) guepard nm, cf Ubaud Dicort :
« (zool.) guépard » (Laus, Basic) gueranhon nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de pêche, fond de la manche du gangui, v.
ce mot » (v. TdF) « guèrba » : v. garba. guerdon / guierdon [veire guerdon, cf Ubaud Dicort] nm : recompensa ; salari ; renda. guerdonar / guierdonar [veire guerdonar] (v. tr.) : recompensar. gueret nm, cf Ubaud Dicort : « Gueret, gueret, mot dont se servent
les nourrices, lorsqu’elles chatouillent leurs nourrissons »
(v. TdF) Faire gueret-gueret, chatouiller. (v. TdF) guereta nf, cf Ubaud Dicort :
« t. de nourrice, chatouillement » TdF guerindon nm, cf Ubaud Dicort :
« guéridon, table ronde servant à porter un
flambeau ; torchère, lustre » TdF jos ‘gueridoun’ guerlariá : caprici / lunada. guèrle, -la / guèrlhe, -lha adj : que patís d'estrabisme ; esquèr, -èrra ; desgetat, -ada / gòbi, -bia ; maladrech, -a ; marrit, -ida ; de travèrs. Es talament guèrlhe que fa paur. La pata guèrlha : la man esquèrra « maladroite » (v. TdF jos ‘guerle’). Baston guèrlhe. Agulha guèrlha (tòrsa) guerlet, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« un peu bigle, petit bigle » TdF guèrlhe, -lha adj :
v. guèrle. guerlhesa : falsetat ; marridesa / aulesa / malesa. guerlièr, -ièira adj : de travèrs. guerlin-guerlan adv, cf Ubaud Dicort : « à tort et à
travers, de çà, de là » (v. TdF) guerlon : recipient de fust per mólzer las vacas. guèrp [veire grep, cf Ubaud Dicort] : grep. Ai guèrp : ai freg als dets. guerpir 1 (v. tr. e intr.) (L.
213) (abs. Dicort e TdF) / deguerpir (v. tr. e intr.) (v. deguerpir 1 e 2) (1160 Rgue) : « v. tr., cesser » ; cedir
/ abandonar quicòm (v. L.) ; partir / s'enanar [v. desengar (se)]
; se mudar.. guerpir
2 v : veire
grepir, cf Ubaud Dicort. guerpitat [veire grepitat] nf / guerpum [veire grepum] nm, cf Ubaud Dicort : misèria negra. guèrra : lucha armada entre dos pòbles ; estat de lucha. La guèrra grand (v. la nòta de grand) : la de I914. Las dolors me fan la guèrra (l.p.) guerrejador 1, -doira adj, cf Ubaud Dicort :
« qui aime la guerre »
(L. 213) guerrejador 2 nm (v. Ubaud Dicort) : « guerrier,
combattant » (R. III, 517) ; « combat, champ de
bataille » (L. 213) guerrejaire, -aira [~ -airitz] adj e n : bellicós, -osa / batalhièr, -ièira / querelós, -osa. guerrejar (v. intr.) : far la guèrra. guerrejatge : accion de far la guèrra. guerrièr, -ièira adj e n : que fa la guèrra ; relatiu, -iva a la guèrra. guèrs, -a adj, cf Ubaud Dicort : « tors, orse, gauche, v. gambi
1 ; engourdi par le froid, qui a l’onglée, v. gòbi 1 » (v. TdF) guèta nf, cf Ubaud Dicort :
« guêtre ; femme de mauvaise vie ;
ébriété » TdF guetar v, cf Ubaud Dicort :
« v tr, guêtrer » TdF gueton nm / guetona nf, cf Ubaud Dicort :
« petite guêtre, demi-guêtre » TdF jos ‘guetouno’ Guethsemani [Getsemani n pr m , cf Ubaud Dicort] : domeni al pè del Mont dels Olius que Jèsus i dintrèt en agonia. guida 1 nf :
persona que guida ; correja longa per menar un ase, un muòl, un
caval... ; lata (timon) de carreta ; marc (branca mestressa) ; guida 2 nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : garric que passa los autres ; mena de garric blanc : (Quercus excelsa) guidador nm, cf Ubaud Dicort :
« guide » (L. 213) guidaire, -aira [~ -airitz] adj e n (R. III, 518 nm) : menaire, -a, « celui, celle qui guide, guide, directeur, trice ; bélier ou brebis qui marche en tête du troupeau » TdF. guidament nm, cf Ubaud Dicort :
« conduite, direction »
(L. 213) guidar (v. tr.) (R. III, 519) : menar. guidar (se) : se téner / se conduire. Se sap pas guidar. guidase nm, cf Ubaud Dicort :
« guide-âne, instrument ou traité pour faciliter le
travail ; transparent pour écrire » TdF ‘guido-ase’ guidatge nm, cf Ubaud Dicort :
« conduite, direction ; sauf-conduit » (L. 213) ; « guidage » (Rapin) guidon : guida de bicicleta, de maquina ; ensenha ; bandièira ; giroleta ; senhal , contrasenhal de bolaire (d'arpentaire) ; agachon de bòla ; signe de musica ; agulha de quadrant solar ; cliquet de molin ; brota màger (principala) d'arbre ; pena (L. 287) granda de las alas. guidonatge nm, cf Ubaud Dicort :
« sauf--conduit ; droit payé pour obtenir un
sauf--conduit » (L. 213) « guierdonar » : v. guerdonar. guiflar (v. tr.) : conflar. guiflar (se) : se conflar. guilha 1 nf (Alibert) : bata d'esclòp ; lonja de cuèr per estacar las fedas, « longe pour attacher les bœufs au joug » TdF ‘guiho 1’ ; guilha 2 nf, cf Ubaud Dicort :
« fausset d’un tonneau ; aiguille » TdF ‘guiho 2’ guilha 3 nf : desir instinctiu. guilha 4 (engana) (arc.), nf cf Ubaud Dicort : « tromperie,
mensonge » (L. 213 ‘guila’). (v. guilhar
3) guilha 5 (agrunèla ?) nf, cf Ubaud Dicort : « prunelle (?) » (L. 213) guilhador nm, cf Ubaud Dicort :
« trompeur (?) » (L.
213 ‘guilador’). (v. guilhaire) guilhaire nm, -a : enganaire, -a. (v. guilhar 3) guilhan nm, cf Ubaud Dicort :
« variété de raisin blanc, v. muscadèla » (v. TdF) guilhar 1 (v. tr.) : batar los esclòps ; guilhar 2 (v. tr.) : coar
dels uèlhs ; guilhar 3 (v. tr.) : enganar.
(v. TdF ‘guiha 1’) guilharmes (abs. Dicort ; v. p. 153) : mena de rabòt de
fustièr. (v. guilhaumes) guilharòt : galapastre (mena d'aucèl) (Motacilla alba) guilhassa nf, cf Ubaud Dicort :
« variété de poire qui reste verte quoique
mûre » TdF guilhaumada (a la -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « en faisant la
chaîne » TdF ‘guihéumado’ Guilhaumes n pr, cf Ubaud Dicort :
« Guillaume » TdF jos ‘guihèume’ guilhaumes nm, cf Ubaud Dicort :
« guillaume, outil de menuisier,
rabot à moulures » (Azaïs) ;
« outil de menuisier, de charpentier, de serrurier, de verrier et
de maçon » TdF jos ‘guihèume’, Far guilhaumes, t. de maçon,
s’échelonner pour se faire passer les matériaux de
l’un à l’autre, faire la chaîne » (v.Ubaud Dicort e TdF) Guilhèm : prenom masculin. Guilhèm de Tudèla : autor de la primièira partida de la Crosada contra los Albigeses (1209 - 1229) guilhem nm, cf Ubaud Dicort :
« sorte de monnaie »
(L. 213) Guilhemina : prenom femenin. guilheumada (a la -) loc adv, cf Ubaud Dicort : v. guilhaumada
(a la -). (v. TdF jos ‘guihéumado’) guilhèume (aisina) nm, cf Ubaud Dicort : v. guilhaumes. (v. TdF jos ‘guilhèume’) guilheumenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « de Guillaume, qui appartient
à Guillaume » TdF ‘guihéumen’ guilheumet nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de grammaire, guillemet » TdF guilheumeta nf, cf Ubaud Dicort :
« vin étendu d’eau, piquette (?) » TdF guilheumin nm, cf Ubaud Dicort :
« guillemite, religieux augustin de la réforme de saint
Guillaume de Malaval » TdF ‘guihèumin’ guilheumina nf, cf Ubaud Dicort :
« ancienne monnaie provençale » (v. TdF ‘guihéumino’) guilhochar v, cf Ubaud Dicort :
« v tr, guillocher » TdF guilhon nm, cf Ubaud Dicort :
« petite bride de sabot ; pauvre diable » TdF
‘guihoun’ |
|
guilhon (de -) loc adv, cf Ubaud Dicort :
« Èstre de guilhon, être penaud, camus, dupe,
en parlant d’un homme obligé de renoncer à son
entreprise » (v. TdF) guilhòt nm, cf Ubaud Dicort :
« guillot, ancienne monnaie des comtes de Foix ; idiot,
naïf » TdF guilhotina (arc.) : maquina que França ne descapitava los condemnats a mòrt. guilhotinaire nm, cf Ubaud Dicort :
« celui qui guillotine, bourreau, terroriste » TdF guilhotinar (v. tr. arc.) : magencar (descapitar) guimalva nf, cf Ubaud Dicort :
« guimauve, plante » TdF jos ‘guimaugo’ guimba : camba. guimbada (abs. Dicort) : « gambade » (Laus), espingada ; saut ; bond ; cabiròla ; dança. guimbar (v. intr.) : sautar ; bondir ; espingar. guimbarda nf : dança anciana ; veitura vièlha ; barca vièlha ; aplech de galafataire de naviris ; « instrument de musique enfantin » guitarrà. (v. TdF) guimbòla nf, cf Ubaud Dicort : « jambe, longue jambe, en
style familier ; fesse » TdF jos ‘guimbo’ guimbolassa nf, cf Ubaud Dicort :
« grande jambe, grosse fesse » TdF guimpa : colareta de monja. guin nm, cf Ubaud Dicort : « coin, angle, arête d’une pierre ou d’une pièce de bois » TdF. « guin » : v. grin. Guina : nom de vaca color de guina. guina 1 nf : mena de cerièira vispra (frucha del guinièr) (v. TdF ‘guino 1’) ; guina 2 nf : griva feme. guincha nf, cf Ubaud Dicort :
« borne d’un champ semé ; vieille ou
méchante lame, mauvais outil » TdF guinchada : ulhada / clinhada (clinhament d'uèlh) ; espinchada / còp d'uèlh. guinchagal nm, cf Ubaud Dicort :
« fronde, fusil de roseau, v. aguinchagal » (v. TdF ‘guincho-gau’) guinchaire, -aira [~ -airitz] n : relucaire, -a. guincha-l’auba nm, cf Ubaud Dicort : « (qui épie
l’aurore) sobriquet que l’on donne à un louche,
à un borgne » TdF guinchament : clinhada / clinhament. guinchar (v. intr. e tr.) : espinchar / lucar / relucar ; clucar un uèlh per afustar ; parpelejar ; guechejar ; visar. guincharèl, -a : que guecheja. v. pus naut. guinche, -cha adj : guèrlhe, -a (que patís d'estrabisme) guinchet nm, cf Ubaud Dicort :
« guichet, v. portisson ; louche, v. guèch » (v. TdF) ;
« jeu consistant à lancer des anneaux de fer, ou disques
percés, à 10 ou 15 pas, et à les enfiler à un
gros clou fiché en terre » TdF suppl guincheta nf, cf Ubaud Dicort :
« gâchette d’une arme à feu, v. gacheta » (v. TdF) guinchetar v, cf Ubaud Dicort :
« v intr et tr, lorgner, viser ;
emprisonner » TdF guinchetièr
nm, cf Ubaud Dicort :
« guichetier » TdF guincholar (v. intr.) : parpelejar ;
guechejar v. pus naut. guincholin (m.)
: guinchada pichona / clinhada pichona. guinchon nm, cf Ubaud Dicort :
« but où l’on vise, cochonnet ; guichet, pertuis
par lequel on regarde » TdF guinda 1 nf (abs. Dicort) :
« corde qui sert à pressurer les
cires, les olives, les raisins, v. cencha » ;
cordatge per guindar (mar.) ; torn (maquina per levar de faisses) (v. TdF ‘guindo 1) ; guinda 2 nf : guina v. pus
naut. (v. TdF ‘guindo 2’) guinda 3 ~
dinda nf,
cf Ubaud Dicort : v. dinda. guindaire, -aira [~ -airitz] n : persona qu'afusta ; persona que bescaira. guindal : torn (maquina per levar de faisses) (v. TdF jos ‘guindas’) guindamèrle nm, cf Ubaud Dicort : « louche, bigle,
niais » TdF ‘guindo-merle’ guindant nm, cf Ubaud Dicort :
« t. de marine, guindant » TdF guindar 1 (v. tr.) : auçar ; gandir ; bescairar ; guindar
(se)
v pron : « se guinder, se
hisser ; se balancer en marchant ; fig., se donner de
grands airs »
(Alibert jos ‘guindar 2’) guindar 2 (v. tr.) : guinchar ; afustar, « bornoyer, regarder d’un seul œil une surface plane pour juger son alignement ; gauchir ; plomber, Alb. » (Alibert ‘guindar 1’). guindard [ ~ dindard] nm : piòt gròs. guindàs
nm, cf Ubaud Dicort :
v. guindal. (v. TdF jos ‘guindas’) guindassa : cordatge per guindar (mar.) guindatge nm, cf Ubaud Dicort :
« guindage » TdF guinde nm : piòt. (v. TdF) guindèla nf, cf Ubaud Dicort : « portoire, vaisseau de bois
ovale servant au transport de la vendange » TdF guindièira [ ~ dindièira] nf : airal que i se fan venir de piòts. guindièr [ ~ dindièr], -ièira n : persona que fa venir e que vend de piòts. guindin nm, cf Ubaud Dicort :
« feinte, ruse » TdF guindol nm / guindola nf : guina (frucha del guindolièr) guindoleta nf, cf Ubaud Dicort :
« petite griotte » TdF guindolièr : guinièr (Cerasus vulgaris) guindon ~ dindon nm, cf Ubaud Dicort : v. dindon. guindre nm : debanador / debanadoira. guinèia nf, cf Ubaud Dicort :
« bohémiens »
(v. TdF) ; « racaille, populace,
misère » (Brun Glossari Oc-Fr) guinèla (far -) : cochar /
velhar. Far guinèla : far tutet / espiar / far
sentinèla. guinèr (m.) (R. III, 520 - L. 214) (abs. Dicort) : guèine / volp. guinet, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « nom
qu’on donne aux bœufs et aux vaches de couleur cerise [v. guina 1] » (v. TdF ‘guinet’e jos ‘sanguinet’) Guinet : nom de buòu color de guina. (v. çai sus) guinèu nf (non preconizat Dicort) : v. guinhèu. guingasson nm (arc) : tacheta (clavèl pichon) v. tacha. guingassonar (v. tr.) (arc.) : tachar (clavelar amb de tachetas) (v. TdF) guingassonet (arc.) : diminutiu de guingasson. guingòi nm, cf Ubaud Dicort : « guingois,
travers » TdF De guingòi, de travers. (v. TdF) guingòina adj e n, cf Ubaud Dicort :
« rôdeur, euse, vagabond, onde » TdF guingueta nf, cf Ubaud Dicort :
« guinguette, v. beguda » (v. TdF) guinh (R. III, 520 - L. 214) (abs. Dicort) : agach furtiu de coa d'uèlh. guinha nf : meissant uèlh / peruèlh / maltevòli / malsòrt. guinha coa [guinhacoa] nm : mena d'aucèl (Motacilla flava) guinha coa [guinhacoa] d'araire nm : gala pastre (Motacilla alba) guinha coa [guinhacoa] d'estieu nm : (Motacilla brula) guinhacuol nm (TdF ‘guigno-cuou’ ; abs. Dicort) : persona que remena lo cuol en caminant. guinhada nf : « mouvement, hochement, secousse, v. bolegada » ; signe que se fa amb lo det o amb l'uèlh ; « visée, coup d’œil, menace, v. clinhada » (v. TdF). guinhadet (a -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « facilement, avec
aisance » TdF ‘guigno
det’ guinhaire, -aira [~ -airitz] (subs. e adj.) : persona que fa signe ; indèx. guinhament nm (L. 214) : guinhada d'uèlh o de det. guinhapastre nm, cf Ubaud Dicort :
« bergeronnette, oiseau » (v. TdF ‘guigno-pastre’) guinhar (v. tr.) (R. III, 520) : agachar de coa d'uèlh (furtivament) ; far signe del det o de l'uèlh ; lucar / relucar ; afustar / visar ; coetajar o cuolejar ; copular (R. II, 473). guinhar d’uèlh nm, cf Ubaud Dicort : « un clin
d’oeil » TdF jos ‘guigna’ guinhard, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« (qui a la poisse) malchanceux » (Per
Noste) guinharòta nf, cf Ubaud Dicort : « petit signe du doigt ou de
l’œil, clin d’œil, mauvais oeil » TdF guinhassa : guinha tenaça. guinhat nm, cf Ubaud Dicort :
v. guinhada. (v. TdF jos ‘guignado’) guinhatrauca (far -) loc v, cf Ubaud Dicort : « t. de nourrice,
épier par un trou, se montrer et se cacher tout à coup pour
amuser un enfant » (v. TdF ‘guigno-trauco’) guinhau nm, cf Ubaud Dicort :
v. guinhada. (v. TdF jos ‘clignado’) guinhejament : cuolejadís / cuolejament guinhejar (v. intr.) : « remuer fréquemment, frétiller », cuolejar (remenar lo cuol en caminant) (v. TdF) guinhèu / guinèu [veire guinhèu, cf Ubaud Dicort] (f.) : escomesa / desfís / provocacion. (v. Alibert) Far la guinèu : caumar ; refusar de trabalhar. Te ven far
la guinhèu, il vient te défier.
(v. TdF) guinhièr
nm, cf Ubaud Dicort :
« (bot.) griottier » (Laus). (v. guinièr) guinhòcha
nf, cf Ubaud Dicort :
« détente d’une arme à feu » (v. TdF) guinhòl
nm, cf Ubaud Dicort :
« guignol » (Rapin) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|