guèla nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : mena de fil dins la coa dels catons (prolongacion de la mesolha del rastèl de l'esquina) (v. TdF ‘guelo’)

guèlla nf : « cris plaintifs des chèvres, des chiens, des chats, v. gingoladissa [v. guèlle] » ; pecòra (persona pèca, bèstia) (v. TdF jos ‘guèlo)

guellar (v. intr.) : cridar ; bramar de paur ; cabretar.

guelle [guèlle, cf Ubaud Dicort] nm : crida ; planh ; belament. (v. TdF jos ‘guèle’)

guelsa [guèlsa nf, cf Ubaud Dicort p. 153] / guelsadís / cleussadís (los 2, abs. Dicort) : polsa.

guelsar / guelsir / galsar (v. intr.) (los 3, v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘guelsa’) : aver las polsas / besalenar / cleussar (l.p.) / pantaissar (respirar gròs après córrer)

guenilha nf, cf Ubaud Dicort : « guenille, chiffon, loque, v. pelhandra » (v. TdF ‘gueniho’)

guenilhaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « nm, chiffonnier » TdF. (v. pelhaire)

guenilhós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « guenilleux, loqueteux, euse, v. pelhard » (v. TdF)

guenucha nf, cf Ubaud Dicort : « guenon, guenuche, v. monina plus usité » (v. TdF jos ‘guenoun’)

guepard nm, cf Ubaud Dicort : « (zool.) guépard » (Laus, Basic)

gueranhon nm, cf Ubaud Dicort : « t. de pêche, fond de la manche du gangui, v. ce mot » (v. TdF)

« guèrba » : v. garba.

guerdon / guierdon [veire guerdon, cf Ubaud Dicort] nm : recompensa ; salari ; renda.

guerdonar / guierdonar [veire guerdonar] (v. tr.) : recompensar.

gueret  nm, cf Ubaud Dicort  : « Gueret, gueret, mot dont se servent les nourrices, lorsqu’elles chatouillent leurs nourrissons » (v. TdF)

Faire gueret-gueret, chatouiller. (v. TdF)

guereta nf, cf Ubaud Dicort : « t. de nourrice, chatouillement » TdF

guerindon nm, cf Ubaud Dicort : « guéridon, table ronde servant à porter un flambeau ; torchère, lustre » TdF jos ‘gueridoun’

guerlariá : caprici / lunada.

guèrle, -la / guèrlhe, -lha adj : que patís d'estrabisme ; esquèr, -èrra ; desgetat, -ada / gòbi, -bia ; maladrech, -a ; marrit, -ida ; de travèrs.

Es talament guèrlhe que fa paur.

La pata guèrlha : la man esquèrra « maladroite » (v. TdF jos ‘guerle’).

Baston guèrlhe.

Agulha guèrlha (tòrsa)

guerlet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « un peu bigle, petit bigle » TdF

guèrlhe, -lha adj : v. guèrle.

guerlhesa : falsetat ; marridesa / aulesa / malesa.

guerlièr, -ièira adj : de travèrs.

guerlin-guerlan adv, cf Ubaud Dicort : « à tort et à travers, de çà, de là » (v. TdF)

guerlon : recipient de fust per mólzer las vacas.

guèrp [veire grep, cf Ubaud Dicort] : grep.

Ai guèrp : ai freg als dets.

guerpir 1 (v. tr. e intr.) (L. 213) (abs. Dicort e TdF) / deguerpir (v. tr. e intr.) (v. deguerpir 1 e 2) (1160 Rgue) : « v. tr., cesser » ; cedir / abandonar quicòm (v. L.) ; partir / s'enanar [v. desengar (se)] ; se mudar..

guerpir 2 : veire grepir, cf Ubaud Dicort.

guerpitat [veire grepitat] nf / guerpum [veire grepum] nm, cf Ubaud Dicort : misèria negra.

guèrra : lucha armada entre dos pòbles ; estat de lucha.

La guèrra grand (v. la nòta de grand) : la de I914.

Las dolors me fan la guèrra (l.p.)

guerrejador 1, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « qui aime la guerre » (L. 213)

guerrejador 2 nm (v. Ubaud Dicort) : « guerrier, combattant » (R. III, 517) ; « combat, champ de bataille » (L. 213)

guerrejaire, -aira [~ -airitz] adj e n : bellicós, -osa / batalhièr, -ièira / querelós, -osa.

guerrejar (v. intr.) : far la guèrra.

guerrejatge : accion de far la guèrra.

guerrièr, -ièira adj e n : que fa la guèrra ; relatiu, -iva a la guèrra.

guèrs, -a adj, cf Ubaud Dicort : « tors, orse, gauche, v. gambi 1 ; engourdi par le froid, qui a l’onglée, v. gòbi 1 » (v. TdF)

guèta nf, cf Ubaud Dicort : « guêtre ; femme de mauvaise vie ; ébriété » TdF

guetar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, guêtrer » TdF

gueton nm / guetona nf, cf Ubaud Dicort : « petite guêtre, demi-guêtre » TdF jos ‘guetouno’

Guethsemani [Getsemani n pr m , cf Ubaud Dicort] : domeni al pè del Mont dels Olius que Jèsus i dintrèt en agonia.

guida 1 nf : persona que guida ; correja longa per menar un ase, un muòl, un caval... ; lata (timon) de carreta ; marc (branca mestressa) ; 

guida 2 nf  (v. Ubaud Dicort e Alibert) : garric que passa los autres ; mena de garric blanc : (Quercus excelsa)

guidador nm, cf Ubaud Dicort : « guide » (L. 213)

guidaire, -aira [~ -airitz] adj e n (R. III, 518 nm) : menaire, -a, « celui, celle qui guide, guide, directeur, trice ; bélier ou brebis qui marche en tête du troupeau » TdF.

guidament nm, cf Ubaud Dicort : « conduite, direction » (L. 213)

guidar (v. tr.) (R. III, 519) : menar.

guidar (se) : se téner / se conduire.

Se sap pas guidar.

guidase nm, cf Ubaud Dicort : « guide-âne, instrument ou traité pour faciliter le travail ; transparent pour écrire » TdF ‘guido-ase’

guidatge nm, cf Ubaud Dicort : « conduite, direction ; sauf-conduit » (L. 213) ; « guidage » (Rapin)

guidon : guida de bicicleta, de maquina ; ensenha ; bandièira ; giroleta ; senhal , contrasenhal de bolaire (d'arpentaire) ; agachon de bòla ; signe de musica ; agulha de quadrant solar ; cliquet de molin ; brota màger (principala) d'arbre ; pena (L. 287) granda de las alas.

guidonatge nm, cf Ubaud Dicort : « sauf--conduit ; droit payé pour obtenir un sauf--conduit » (L. 213)

« guierdonar » : v. guerdonar.

guiflar (v. tr.) : conflar.

guiflar (se) : se conflar.

guilha 1 nf (Alibert) : bata d'esclòp ; lonja de cuèr per estacar las fedas, « longe pour attacher les bœufs au joug » TdF ‘guiho 1’ ;

guilha 2 nf, cf Ubaud Dicort : « fausset d’un tonneau ; aiguille » TdF ‘guiho 2’

guilha 3 nf : desir instinctiu.

guilha 4 (engana) (arc.), nf cf Ubaud Dicort : « tromperie, mensonge » (L. 213 ‘guila’). (v. guilhar 3)

guilha 5 (agrunèla ?) nf, cf Ubaud Dicort : « prunelle (?) » (L. 213)

guilhador nm, cf Ubaud Dicort : « trompeur (?) » (L. 213 ‘guilador’). (v. guilhaire)

guilhaire nm, -a : enganaire, -a. (v. guilhar 3)

guilhan nm, cf Ubaud Dicort : « variété de raisin blanc, v. muscadèla » (v. TdF)

guilhar 1 (v. tr.) : batar los esclòps ;

guilhar 2 (v. tr.)  : coar dels uèlhs ;

guilhar 3 (v. tr.) : enganar. (v. TdF ‘guiha 1’)

guilharmes (abs. Dicort ; v. p. 153) : mena de rabòt de fustièr. (v. guilhaumes)

guilharòt : galapastre (mena d'aucèl) (Motacilla alba)

guilhassa nf, cf Ubaud Dicort : « variété de poire qui reste verte quoique mûre » TdF

guilhaumada (a la -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « en faisant la chaîne » TdF ‘guihéumado’

Guilhaumes n pr, cf Ubaud Dicort : « Guillaume » TdF jos ‘guihèume’

guilhaumes nm, cf Ubaud Dicort : « guillaume, outil de menuisier, rabot à moulures » (Azaïs) ; « outil de menuisier, de charpentier, de serrurier, de verrier et de maçon » TdF jos ‘guihèume’,

Far guilhaumes, t. de maçon, s’échelonner pour se faire passer les matériaux de l’un à l’autre, faire la chaîne » (v.Ubaud Dicort e TdF)

Guilhèm : prenom masculin.

Guilhèm de Tudèla : autor de la primièira partida de la Crosada contra los Albigeses (1209 - 1229)

guilhem nm, cf Ubaud Dicort : « sorte de monnaie » (L. 213)

Guilhemina : prenom femenin.

guilheumada (a la -) loc adv, cf Ubaud Dicort : v. guilhaumada (a la -). (v. TdF jos ‘guihéumado’)

guilhèume (aisina) nm, cf Ubaud Dicort : v. guilhaumes. (v. TdF jos ‘guilhèume’)

guilheumenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « de Guillaume, qui appartient à Guillaume » TdF ‘guihéumen’

guilheumet nm, cf Ubaud Dicort : « t. de grammaire, guillemet » TdF

guilheumeta nf, cf Ubaud Dicort : « vin étendu d’eau, piquette (?) » TdF

guilheumin nm, cf Ubaud Dicort : « guillemite, religieux augustin de la réforme de saint Guillaume de Malaval » TdF ‘guihèumin’

guilheumina nf, cf Ubaud Dicort : « ancienne monnaie provençale » (v. TdF ‘guihéumino’)

guilhochar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, guillocher » TdF

guilhon nm, cf Ubaud Dicort : « petite bride de sabot ; pauvre diable » TdF ‘guihoun’

 

 

guilhon (de -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « Èstre de guilhon, être penaud, camus, dupe, en parlant d’un homme obligé de renoncer à son entreprise » (v. TdF)

guilhòt nm, cf Ubaud Dicort : « guillot, ancienne monnaie des comtes de Foix ; idiot, naïf » TdF

guilhotina (arc.) : maquina que França ne descapitava los condemnats a mòrt.

guilhotinaire nm, cf Ubaud Dicort : « celui qui guillotine, bourreau, terroriste » TdF

guilhotinar (v. tr. arc.) : magencar (descapitar)

guimalva nf, cf Ubaud Dicort : « guimauve, plante » TdF jos ‘guimaugo’

guimba : camba.

guimbada (abs. Dicort) : « gambade » (Laus), espingada ; saut ; bond ; cabiròla ; dança.

guimbar (v. intr.) : sautar ; bondir ; espingar.

guimbarda nf : dança anciana ; veitura vièlha ; barca vièlha ; aplech de galafataire de naviris ; « instrument de musique enfantin » guitarrà. (v. TdF)

guimbòla nf, cf Ubaud Dicort : « jambe, longue jambe, en style familier ; fesse » TdF jos ‘guimbo’

guimbolassa nf, cf Ubaud Dicort : « grande jambe, grosse fesse » TdF

guimpa : colareta de monja.

guin nm, cf Ubaud Dicort : « coin, angle, arête d’une pierre ou d’une pièce de bois » TdF. « guin » : v. grin.

Guina : nom de vaca color de guina.

guina 1 nf : mena de cerièira vispra (frucha del guinièr) (v. TdF ‘guino 1’) ;

guina 2 nf : griva feme.

guincha nf, cf Ubaud Dicort : « borne d’un champ semé ; vieille ou méchante lame, mauvais outil » TdF

guinchada : ulhada / clinhada (clinhament d'uèlh) ; espinchada / còp d'uèlh.

guinchagal nm, cf Ubaud Dicort : « fronde, fusil de roseau, v. aguinchagal » (v. TdF ‘guincho-gau’)

guinchaire, -aira [~ -airitz] n : relucaire, -a.

guincha-l’auba nm, cf Ubaud Dicort : « (qui épie l’aurore) sobriquet que l’on donne à un louche, à un borgne » TdF

guinchament : clinhada / clinhament.

guinchar (v. intr. e tr.) : espinchar / lucar / relucar ; clucar un uèlh per afustar ; parpelejar ; guechejar ; visar.

guincharèl, -a : que guecheja. v. pus naut.

guinche, -cha adj : guèrlhe, -a (que patís d'estrabisme)

guinchet nm, cf Ubaud Dicort : « guichet, v. portisson ; louche, v. guèch » (v. TdF) ; « jeu consistant à lancer des anneaux de fer, ou disques percés, à 10 ou 15 pas, et à les enfiler à un gros clou fiché en terre » TdF suppl

guincheta nf, cf Ubaud Dicort : « gâchette d’une arme à feu, v. gacheta » (v. TdF)

guinchetar v, cf Ubaud Dicort : « v intr et tr, lorgner, viser ; emprisonner » TdF

guinchetièr nm, cf Ubaud Dicort : « guichetier » TdF

guincholar (v. intr.) : parpelejar ; guechejar v. pus naut.

guincholin (m.) : guinchada pichona / clinhada pichona.

guinchon nm, cf Ubaud Dicort : « but où l’on vise, cochonnet ; guichet, pertuis par lequel on regarde » TdF

guinda 1 nf (abs. Dicort) : « corde qui sert à pressurer les cires, les olives, les raisins, v. cencha » ; cordatge per guindar (mar.) ; torn (maquina per levar de faisses) (v. TdF ‘guindo 1) ;

guinda 2 nf : guina v. pus naut. (v. TdF ‘guindo 2’)

guinda 3 ~ dinda nf, cf Ubaud Dicort : v. dinda.

guindaire, -aira [~ -airitz] n : persona qu'afusta ; persona que bescaira.

guindal : torn (maquina per levar de faisses) (v. TdF jos ‘guindas’)

guindamèrle nm, cf Ubaud Dicort : « louche, bigle, niais » TdF ‘guindo-merle’

guindant nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, guindant » TdF

guindar 1 (v. tr.) : auçar ; gandir ; bescairar ;

guindar (se) v pron : « se guinder, se hisser ; se balancer en marchant ; fig., se donner de grands airs » (Alibert jos ‘guindar 2’)

guindar 2 (v. tr.) : guinchar ; afustar, « bornoyer, regarder d’un seul œil une surface plane pour juger son alignement ; gauchir ; plomber, Alb. » (Alibert ‘guindar 1’).

guindard [ ~ dindard] nm : piòt gròs.

guindàs nm, cf Ubaud Dicort : v. guindal. (v. TdF jos ‘guindas’)

guindassa : cordatge per guindar (mar.)

guindatge nm, cf Ubaud Dicort : « guindage » TdF

guinde nm : piòt. (v. TdF)

guindèla nf, cf Ubaud Dicort : « portoire, vaisseau de bois ovale servant au transport de la vendange » TdF

guindièira [ ~ dindièira] nf : airal que i se fan venir de piòts.

guindièr [ ~ dindièr], -ièira n : persona que fa venir e que vend de piòts.

guindin nm, cf Ubaud Dicort : « feinte, ruse » TdF

guindol nm / guindola nf : guina (frucha del guindolièr)

guindoleta nf, cf Ubaud Dicort : « petite griotte » TdF

guindolièr : guinièr (Cerasus vulgaris)

guindon ~ dindon nm, cf Ubaud Dicort : v. dindon.

guindre nm : debanador / debanadoira.

guinèia nf, cf Ubaud Dicort : « bohémiens » (v. TdF) ; « racaille, populace, misère » (Brun Glossari Oc-Fr)

guinèla (far -) : cochar / velhar. Far guinèla : far tutet / espiar / far sentinèla.

guinèr (m.) (R. III, 520 - L. 214) (abs. Dicort) : guèine / volp.

guinet, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « nom qu’on donne aux bœufs et aux vaches de couleur cerise [v. guina 1] » (v. TdF ‘guinet’e jos ‘sanguinet’)

Guinet : nom de buòu color de guina. (v. çai sus)

guinèu nf  (non preconizat Dicort) : v. guinhèu.

guingasson nm (arc) : tacheta (clavèl pichon) v. tacha.

guingassonar (v. tr.) (arc.) : tachar (clavelar amb de tachetas) (v. TdF)

guingassonet (arc.) : diminutiu de guingasson.

guingòi nm, cf Ubaud Dicort : « guingois, travers » TdF

De guingòi, de travers. (v. TdF)

guingòina adj e n, cf Ubaud Dicort : « rôdeur, euse, vagabond, onde » TdF

guingueta nf, cf Ubaud Dicort : « guinguette, v. beguda » (v. TdF)

guinh (R. III, 520 - L. 214) (abs. Dicort) : agach furtiu de coa d'uèlh.

guinha nf : meissant uèlh / peruèlh / maltevòli / malsòrt.

guinha coa [guinhacoa] nm : mena d'aucèl (Motacilla flava)

guinha coa [guinhacoa] d'araire nm : gala pastre (Motacilla alba)

guinha coa [guinhacoa] d'estieu nm : (Motacilla brula)

guinhacuol nm (TdF ‘guigno-cuou’ ;  abs. Dicort) : persona que remena lo cuol en caminant.

guinhada nf : « mouvement, hochement, secousse, v. bolegada » ; signe que se fa amb lo det o amb l'uèlh ; « visée, coup d’œil, menace, v. clinhada » (v. TdF).

guinhadet (a -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « facilement, avec aisance » TdF ‘guigno det’

guinhaire, -aira [~ -airitz] (subs. e adj.) : persona que fa signe ; indèx.

guinhament nm (L. 214) : guinhada d'uèlh o de det.

guinhapastre nm, cf Ubaud Dicort : « bergeronnette, oiseau » (v. TdF ‘guigno-pastre’)

guinhar (v. tr.) (R. III, 520) : agachar de coa d'uèlh (furtivament) ; far signe del det o de l'uèlh ; lucar / relucar ; afustar / visar ; coetajar o cuolejar ; copular (R. II, 473).

guinhar d’uèlh nm, cf Ubaud Dicort : « un clin d’oeil » TdF jos ‘guigna’

guinhard, -a adj, cf Ubaud Dicort : « (qui a la poisse) malchanceux » (Per Noste)

guinharòta nf, cf Ubaud Dicort : « petit signe du doigt ou de l’œil, clin d’œil, mauvais oeil » TdF

guinhassa : guinha tenaça.

guinhat nm, cf Ubaud Dicort : v. guinhada. (v. TdF jos ‘guignado’)

guinhatrauca (far -) loc v, cf Ubaud Dicort : « t. de nourrice, épier par un trou, se montrer et se cacher tout à coup pour amuser un enfant » (v. TdF ‘guigno-trauco’)

guinhau nm, cf Ubaud Dicort : v. guinhada. (v. TdF jos ‘clignado’)

guinhejament : cuolejadís / cuolejament

guinhejar (v. intr.) : « remuer fréquemment, frétiller », cuolejar (remenar lo cuol en caminant) (v. TdF)

guinhèu / guinèu [veire guinhèu, cf Ubaud Dicort] (f.) : escomesa / desfís / provocacion. (v. Alibert)

Far la guinèu : caumar ; refusar de trabalhar.

Te ven far la guinhèu, il vient te défier. (v. TdF)

guinhièr nm, cf Ubaud Dicort : « (bot.) griottier » (Laus). (v. guinièr)

guinhòcha nf, cf Ubaud Dicort : « détente d’une arme à feu » (v. TdF)

guinhòl nm, cf Ubaud Dicort : « guignol » (Rapin)