fortejar (v. intr.) : venir fòrt, « avoir une odeur forte, une saveur acide, sentir l’aigre, v. aigrejar » (v. TdF). Aquel vin forteja. fortet [, -a adj], cf Ubaud Dicort : pro fòrt. fortetat nf : fòrça ; enavant (energia) forticàs, -assa adj (v. Ubaud Dicort e Alibert) : doblet de fòrt, a e de fortàs, -assa. fortificacion nf, cf Ubaud Dicort : « fortification, v. barri » TdF fortificable, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « qui peut être fortifié, ée » TdF fortificaire, -aira (~ -airitz) adj e n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui fortifie, fortificateur » TdF fortificant, -a adj e nm : que fortifica. fortificar (v. tr.) : enfortir un castèl, un airal, una vila... ; enfortir q.q. (lo far venir pus fòrt) fortificar (se) : venir pus fòrt. fortin nm, cf Ubaud Dicort : « fortin » (Laus), « fort » (Lagarde) fortissimo (it.) : a fimple de votz. fortor nf : sentor fòrta ; aciditat. La fortor de la ceba. fortuït [fortuit], -a adj, cf Ubaud Dicort : imprevist, -a (qu'aven per azard o per accident) Encontre fortuït. Ocasion fortuïta. fortuïtat (fortuitat (v. çai sus)) nf : qualitat de çò fortuït. fortuïtament [fortuitament] adv : per azard / per escasença. fortuna : patrimòni / possessions / argent / bens ; sòrt ; azard ; divinitat mitologica. Ai pas ges de fortuna. Bona fortuna. Mala fortuna. Per fortuna : per azard / per escasença. La Fortuna es abucla (sens ucles / sens uèlhs) (v. *abucle) fortunablament adv : urosament / aürosament. fortunable, -bla adj : « riche, opulent, ente » ; aürós / urós, -a ; poderós, -osa ; vigorós, -osa. (v. TdF) fortunadament adv, cf Ubaud Dicort : v. fortunablament. (v. TdF jos ‘fourtunadamen’) fortunar (v. tr.) : favorir ; far venir urós / aürós, -osa, « v. afortunar plus usité » (v. TdF). fortunat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « fortuné, ée, heureux, euse, riche » TdF jos ‘fourtuna’ Fortunat - Fortunada : prenoms. fortunejar (v. intr.) : cercar fortuna ; se bolegar ; riscar ; se riscar ; s'azardar ; s'aventurar ; viure d'expedients ; temporizar. fortuneta nf, cf Ubaud Dicort : « petite fortune » TdF fortunós, -osa adj : urós / aürös, -a (t.a.) ; en bona santat. forugar (v. intr.) : baralhejar / se desmenar. forum nm (lat.) : plaça publica ; amassada amb discussions. forviar (non preconizat Dicort) : v. fòraviar. Forvièiras (Xavièr de -) : autor occitan de Provença (1853-1912). forzir (v. intr.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : se desmenar. fos (arc.) nf, cf Ubaud Dicort : font. fòs, -a [, fòssa (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘fouire 1’)] : p.p. de fòser / foire. (v. fosegut) fosc, -a : escur, -a ; trebol, -a ; nívol, -ivola ; tubós, -osa. fosca nf / foscor (v. foscor) : sornura / escuritat, « horizon nébuleux, brume, v. nèbla » (v. TdF ‘fousco’). A la fosca : a calabrun / a la bruna. foscarin, -a adj, cf Ubaud Dicort : « blafard, arde, terne, v. afalit » (v. TdF) foscor nf, cf Ubaud Dicort : « obscurité » (Alibert) foscós, -osa : sornarut, -uda ; solombrós, -osa. foscosament adv (abs. Dicort) : escurament 1. fose nm, cf Ubaud Dicort : « abîme, gouffre, fondrière » (v. TdF) fosec nm / fosic (TdF ; abs. Dicort) (inv.) : persona que ten pas en plaça. Aquela dròlla es un fosic. fosegada : çò que se fòtja dins una temporada de trabalh. fosegaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que palabèssa o que palavèrsa ; cercaire, -a ; furetaire, -a (s.f.) fosegar (v. tr.) / fosigar (TdF ; abs. Dicort) : foire / fòser ; furetar (s.f.) ; furgalhar. fosegon nm, cf Ubaud Dicort : (v. foseguet) foseguet nm, cf Ubaud Dicort : v. fosec. (v. TdF jos ‘fousic’) fosegut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : « foui, ie, pioché, bêché, cultivé, ée » TdF jos ‘fouire 1’ foseire, -eira : persona que fòi (que fòtja) fosèl : cocon de manhan. fòser [veire fòire, cf Ubaud Dicort] / foire : v. foire 2 (abs. Dicort). foseron nm, cf Ubaud Dicort : « petit abîme » TdF. (v. fose)		foseson nf : trabalh al bigòs, a la marra, al palavèrs... (v. TdF) FOSF- : forma prefixada de fosfòr. fosfagèn (m.) : fosfòcreatina (forma de resèrva d'energia musculara) fosfat nm (sab) / fosfata nf (pop), cf Ubaud Dicort : sal o estèr de l'acid fosforic. fosfatacion : procediment quimic de proteccion de pèças metallicas. fosfatar (v. tr.) : engraissar la tèrra amb de fosfata ; aparar una pèça metallica per fosfatacion. fosfatariá : expleitacion de fosfats. fosfatasa : enzim que delarga d'acid fosforic a partir de sos estèrs. fosfatasemia : concentracion de fosfatasas dins lo sang. fosfatatge : accion o resulta de fosfatar. fosfatemia : quantitat de fosfats dins lo sang. fosfatic, -a : relatiu, -iva a l'acid fosforic o als fosfats ; que conten d'acid fosforic o de fosfats. fosfatid (m.) : lipid complèx que, dins sa molecula, conten de fosfòr e, plan sovent, d'azòt. fosfatidemia : preséncia normala de fosfatids dins lo sang. fosfatièr : trabalhaire dins una mina de fosfata. fosfaturia : eliminacion per las urinas d'una quantitat de fosfats que passa l'òsca normala. fosfaturic, -a : relatiu, -iva a la fosfaturia. fosfèn (m.) : sensacion luminosa amodada dins la retina per quicòm mai que la lutz. fosfina : idrogèn fosforat ; cadun dels compausats organics derivats de l'idrogèn fosforat. fosfit (m.) : sal de l'acid fosforós. FOSFO- : forma prefixada de fosfòr. fosfocreatina (f.) : forma de resèrva d'energia musculara. fosfodiurèsi (f.) : fosfaturia v. pus avant. fosfolipid (m.) : lipid que conten de fosfòr. fosfòr : mena de còrs simple. fosforar (v. tr.) : ajustar de fosfòr a quicòm mai. fosforat, -ada : que conten de fosfòr. fosforejar (v. intr.) : emetre una lusor. fosforemia : preséncia de fosfòr dins lo sang. fosforescéncia : luminescéncia / lusor. fosforescent, -a : qu'emet una lusor. fosforic, -a : relatiu, -iva al fosfòr ; que conten de fosfòr. fosforida : lesion cutanèa benigna dels obrièrs que manejan de fosfòr. fosforisme : intoxicacion pel fosfòr. fosforizacion nf (abs. Dicort) : accion o resulta de fosforizar, « phosphorisation » (Per Noste). fosforizar (abs. Dicort) (v. tr.) : fosforar v. pus avant. fosforós, -osa : que conten de fosfòr. fosfur : resulta de la combinason del fosfòr amb un autre element. fosgèn (m.) : diclorur de l'acid carbonic. fosiara nf : cròc que fixa lo fusòl (ais / aissèl) a la carreta. fosic (m. e f.) [nm (TdF)] (abs. Dicort) : fosilh. (v. fosec) fosicar (v. tr.) (non preconizat Dicort) / fosigar (abs. Dicort) : v. fosegar. fosilh (inv.) nm : fosic (persona que ten pas en plaça). (v. fosec) Aquela dròlla es un fosilh. fosilhada : mosilhada. fosilhaire, -aira [~ -airitz] adj e n : mosilhaire, -a. fosilhar (v. tr.) : mosilhar (soslevar la tèrra amb lo morre) fosquejar (v. intr.) : venir fosc ; venir nívol. v. nívol. fosquet, -a : un pauc fosc, -a ; un pauc nívol, -a. fòssa nf (R. III, 347) : trauc per enterrar un defuntat ; cròs. (v. TdF) fossaire nm, -a : enterraire, -a. fossar (v. intr.) : « creuser » (Sèrras-Ess.), curar una fòssa ; curar un valat,. fossarèla : fòssa pichona. fossat nm : valat / rasa (besal grand lo long d'un camin) fosseta nf, cf Ubaud Dicort : « fossette, petite fosse » TdF fossil, -a adj e nm : çò demorat petrificat (dins la tèrra, las pèiras, los sediments) dels animals e dels vegetals que visquèron abans l'epòca istorica. fossilifèr, -a : que conten fòrça fossils. fossilizacion : estat de çò que s'es fossilizat. fossilizar (se) : se mudar en fossil ; luchar pas contra lo vielhum. fossilizat, -ada : vengut, -da fossil, -a (t. a.) fosson nm, cf Ubaud Dicort : « houe » (Carrasco). (v. fossor)