for



	*-FÒR* : forma sufixada del grèc phòròs (que pòrta) v. electrofòr. fòr nm : lei anciana de Bearn (v. TdF) ; t. tecn. del Drech Canon (Drech de Glèisa) que vòl dire jusrisdiccion. fòr extèrn nm : jurisdiccion umana / justícia umana. fòr intèrn nm : çò que relèva de la consciéncia. fora nf, cf Ubaud Dicort : « scie à main, égoïne, en Limousin, v. serret 1 » (v. TdF jos ‘foro 2’) *FÒRA-* : forma prefixada del latin foris (fòra de) fòra 1 (adv.) : enfòra / endefòra ; levat / part / exceptat. Fòra votz : votz, bruch, dialòg... que lor origina se tròba fòra la scèna filmada. fòra (en -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « en dehors » TdF jos ‘foro 1’ fòra 2 ! (excl.) : defòra ! (v. TdF jos ‘foro’) fòra 3 (prep.) : fòra de / en defòra de. Fòra l’ostal, hors de la maison. (v. TdF jos ‘foro 1’) fòra brande ! loc interj, cf Ubaud Dicort : « commandement de marine pour faire détendre les hamacs d’entre les ponts » TdF jos ‘brande’ fòra man loc adv : v. fòraman. fòra de (en -) loc prep, cf Ubaud Dicort : « en dehors de ». (v. fòra (en -)) fòrabanda nf, cf Ubaud Dicort : « extérieur » .(Lexic M. Roqueta) fòrabandiment : expatriacion (accion d'expellir q.q. de son país) fòrabandir (v. tr.) : expulsar q.q. de son país. fòrabandit, -ida : expatriat, -ada. fòradòs : pèça de l'araire, de la mossa, del brabant opausada a l'aurelha. foradura : trauc fach amb un aplech (viron, virona, virabiquí...) fòragandir (v. tr.) : gandir (preservar) d'un perilh ; salvar. fòragèt : partida de la teulada que fa salhida sus las parets. fòragetar (v. tr.) : « jeter hors, rejeter » TdF ‘foro-jita’ ; far salhida sus las parets (teulada, per ex.) fòragetar (se) : susplombar. fòragetat, -ada adj : « rejeté, ée » (v. TdF jos ‘foro-jita’) fòraiguièira (m. o nf, cf Ubaud Dicort) : apens bastit al trauc de l'aiguièira e que fasiá ofici de solharda ; canèl que despassava d'un vintenat de centimètres, fòra l'aiguièira, per que las aigas de vaissèla s'infiltrèssen pas dins la paret ; airal que las aigas d'una aiguièira i s'escampavan. fòralei nm, cf Ubaud Dicort : « hors-la-loi » (Laus) foralhas nf pl, cf Ubaud Dicort : « copeaux » TdF jos ‘fouraio’ fòraman adv ~ fòra man loc adv, cf Ubaud Dicort : « hors de portée » (v. Palay ‘hore-ma’) foran, -a adj : defòra « forain, -e , du dehors, v. forestièr ; éloigné, écarté, ée ; bigle, louche, v. guèrle, lusc » (v. TdF), « étranger, ère » (Laus). Sortida forana : sortida fòra la localitat. forana nf : doana (administracion cargada de far pagar de dreches sus la merça a la dintrada e a la sortida d'un país) (v. TdF) foranaire nm, cf Ubaud Dicort : « commis aux traites foraines, douanier ; marchand forain, qui vient du dehors » TdF « foraniar » / « foranhar » : v. fòranisar. fòranisador nm, cf Ubaud Dicort : « oiseau qui sort du nid, oiseau branchier, dru » (v. TdF jos ‘foro-nisoun’) foranisaire nm, -a : aucèl, -a o aucelon qu'abandonan lor nis. fòranisar 1 (v. tr.) : panar los aucelons d'un nis. fòranisar 2 (v. intr.) : abandonar son nis ; se mudar endacòm mai. fòranison nm, cf Ubaud Dicort : v. fòranisador. fòrapaís adj (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : que ven d'un país estrangièr. fòrapèl : escoden (pus primièira pòst d'un rol ressat) forar 1 (v. tr.) (R. III, 369) : traucar / perforar (R. III, 369) / pertusar (R. IV, 524) ; forar 2 (v. tr.) : metre defòra (v. TdF ‘foura 1’). forar (se) v pron : « s’écarter, v. escartar (s’) » (v. TdF jos ‘foura 1’) fòrasen adj (m. e f.) : forsenat, -ada (persona fòrt caluga) fòrasenat, -ada adj e n, v. Ubaud Dicort Errata web : (v. forsenat e fòrasen) forat : obertura que travèrsa quicòm / tuna ; tunèl ; canèl. fòratech nm (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘foro-te’) : « saillie d’un toit » (Sèrras-Ess.) foratejada : alatejada d'assag de vòl ; pus primièr vòl d'un aucelon fòra son nis. foratejar (v. intr.) : alatejar sens prene son vòl (far de bruch amb las alas) foratge : trauc que se fa dins la tèrra per trapar d'aiga, de petròli... fòratet [veire fòratech, cf Ubaud Dicort] nm : partida de la teulada que fa salhida sus las parets. foratièira : ensemble de traucs. foraton nm, cf Ubaud Dicort : « petit trou, v. trauquet » TdF fòratrait [veire fòratrach, cf Ubaud Dicort], -a adj : fòrabandit, -ida. v. pus naut. fòravertat nf : « erreur » ; messorga (quicòm de contrari a la vertat) (v. Alibert) fòraviar (v. tr.) : descaminar / extraviar. Las tubas espessas lo fòravièron d'a fons. fòraviar (se) : se descaminar / s'extraviar ; se pèrdre. Se fòravièt dins la selva. fòraviat, -ada : descaminat, -ada ; perdut, -uda. forba nf, cf Ubaud Dicort : « fourbe, tromperie basse, v. trompariá » (v. TdF) forbariá nf, cf Ubaud Dicort : « fourberie, v. coquinariá » (v. TdF) forbe, -ba (v. < fr.) adj, cf Ubaud Dicort : « fourbe, dissimulé, rusé, ée, v. amagat, coquin » (v. TdF) forbiala nf, cf Ubaud Dicort : « bille, boulette de marbre » (v. TdF) forbic nm, cf Ubaud Dicort : « problème, embrouille, sac de nœuds ; tumulte, désordre » (Brun Glossari Oc-Fr) forbidor nm (v. Ubaud Dicort e Alibert) : persona que netejava las armas blancas. (v. forbisseire) forbiment nm, cf Ubaud Dicort : « fourbissage » (Laus) « forbingar » (forbingar v) : v. fòraviar. forbir (v. tr.) : fregar / fretar / polir / apolidir ; netejar. Forbir sas armas. Forbir sas bòtas. Forbir sos arguments : aprestar sos arguments.		forbisseire, -eira (~ -eiritz) n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui fourbit » TdF forbit, -ida adj : t. a. çaisús, « fourbi, ie » (v. TdF jos ‘fourbi’). forbut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : « fourbu, ue » TdF forc : bifurcacion ; embrancament ; trena d'alhs o de cebas. forca : aplech marguelong de doas, tres o quatre puas ; pal de ridèla de carreta ; division de branca d'arbre ; poténcia de condemnat. Forca de fen. Forca de fems. Forca palhièira, fourche dont on se sert pour remuer la paille. Forca ventadoira¸ fourche à éventer le grain. (v. Ubaud Dicort e TdF) Aquò’s fach a la forca, c’est fait à la fourche, grossièrement. (v. TdF) fòrça 1 (subst. f.) : vigor / poténcia ; soliditat ; violéncia ; resisténcia fisica, morala, o intellectuala ; intensitat. (v. TdF ‘forço 1’) A fòrça de braç. Per fòrça. fòrça 2 (adv.) : en granda quantitat. (v. TdF ‘forço 2’) Fòrça femnas (adv. inv. dins la lenga literària) Son fòrça. Fòrça o penson. (l. lit.) Fòrças femnas. (adj. en lenga parlada) Son fòrces. Fòrces o penson. (l.p.) fòrça de (a -) loc prep : a dich de. fòrça que (a -) (conj.) : de fòrça que / a fòrça de. A fòrça qu'es vengut vièlh, es vengut tot blanc. forcada : çò que se pren d'un còp de forca. forçada nf : « forcing ; foulure » (Per Noste) forçada (a la -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « par force, à contrecoeur, à carte forcée » TdF jos ‘fourça’ forçadament : per fòrça. forcadèl nm : « fouine, petite fourche à deux fourchons, v. foissina ; fourgon fourchu » ; bròca forcuda ; còt de vinha forcut de doas brancas. (v. TdF jos ‘fourcadèu’) forcadèla (plt.) : mena d'èrba de prat (Agrostis canina) ; branca forcuda ; forca de fust. forcadet : araire o mossa de dos braces. forcadièr : lauraire amb un araire o una mossa de dos braces. forcadís 1, -issa (adj.) : forcut, -uda / forcarut, -uda. forcadís 2 (subs. m.) : forcat d'arbre ; caireforc. forcadura : separacion en forma de forcat ; entrecamba. Forcadura de las cambas. Forcadura de las cauças. forçadura : torcedura / estrefalida. forçaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que fòrça. Es pas tròp forçaire, qu'es puslèu inchalhent. forcar 1 (v. tr.) : « frapper de la fourche » ; enforcar (sasir amb una forca) (v. TdF) forcar 2 (v. intr.) : « croître en forme de fourche » ; divergir (se dividir) en doas brancas. (v. TdF) A l'airal que lo camin forca, t'enganèsses pas. forçar (v. tr. e intr.) : far cedir per fòrça ; constrénher per fòrça ; far un esfòrç ; far un esfòrç excessiu. Forçar una pòrta. M'an forçada la man : soi estat forçat d'o far. Forçar q.q. a far quicòm. Femna forçada (l.p.) : femna violada. forçar (se) : se constrénher a far quicòm ; patir de quicòm a causa d'un esfòrç excessiu. Se forçar la votz, lo ventre, los rens... forcareleta : arbre forcut « culbute, arbre fourchu, v. cambareleta » (v. TdF). forcarut, -uda adj : forcut, -uda (en doas brancas), « v. forcut, plus usité » (v. TdF) Pissar forcarut : urinar doble (far dos gèts) forcàs nm (Alibert ; abs. Dicort) : caireforc. *fòrças* adj f pl de lenga parlada : v. jos fòrça 2. forcat 1 nm : forca d'arbre o de branca ; fust de fronda ; trident (arma blanca de tres puas) ; palabés o palavèrs de tres puas ; pal forcut ; mossa d'un sol caval ; mossa de fèr ; encontre de doas ribièiras ; bovet de menusièr. forcat 2, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « fourché, ée » TdF jos ‘fourca’ forçat 1 nm : condemnat als trabalhs forçats. forçat 2, -ada : p.p. de forçar, « forcé, ée, fait avec force ou par force ; qui a pris mal par suite d’un effort » TdF jos ‘fourça’. forcatèl nm, cf Ubaud Dicort : v. forcadèl. (v. TdF jos ‘fourcadèu’) forcaton nm : mena de mossa, « instrument dont on se sert pour tracer le premier sillon, rayonneur » TdF ; araire. forcèla : paleta. fòrces 1 (m. pl. l.p. [R. III, 373]) [nf pl (v. Ubaud Dicort e Alibert)] [TdF : nm ou nf] : talhants d'autres còps per las estòfas, pel metal, per tondre lo bestial ; forceps (m. pl.) instrument per far sortir lo cap del nenon dins las jasilhas dificilas. (v. TdF) Cal amolar las fòrces, il faut émoudre les forces. (v. TdF) *fòrces 2* adj m pl de lenga parlada : v. jos fòrça 2. forchina nf, cf Ubaud Dicort : « grosse fourchette de cuisine ; fouine, trident » TdF forclaure v, cf Ubaud Dicort : « v tr, forclore » (Laus) forclusion nf, cf Ubaud Dicort : « forclusion, fin de non recevoir » TdF forcòla nf, cf Ubaud Dicort : « branche fourchue, perche fourchue, étançon, échalas, barre servant à fixer les filets au fond de l’eau, endroit où une branche se bifurque » TdF forcolar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, étayer avec un étançon fourchu » TdF forcoleta nf, cf Ubaud Dicort : « gaule fourchue, gaffe, perche munie d’un croc à deux branches servant à suspendre ou à détacher » TdF forcon nm : forcadèl (bròca forcuda) ; forca pichona ; paleta per remenar de bolida ; forcat de doas o tres puas per dessobtar las castanhas de per las fuèlhas. forçós, -osa adj : despotic, -a. forcut, -uda adj : en forma de forca. Vaca forcuda : vaca de las banas viradas sul davant. forçut, -uda adj : vigorós, -a. fordol : guirgoste (multitud enrambolhada) forécia nf : banlèga (partida d'una vila fòra las parets de la ciutat) *foren, -a* adj : veire foran. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘fouran’) forenaire (abs. Dicort) : doanièr ; mercadièr forenc. (v. foranaire)