|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
suberina nf, cf Ubaud Dicort : « subérine » (Rapin) subèrna nf (L. 345) : « flux sous-marin, marée qui monte sous la surface de l’eau immobile, marée montante, v. mascaret 1 ; houle, vague, v. èrsa ; pluie et débordement, v. regonfle » (v. TdF jos ‘souberno’) Nadar contra subèrna¸ nager à contre-courant. (v. Fettuciari e TdF 'souberno') subèrna (a -) (abs. Dicort) : a contracorrent. (v. çai sus : contra subèrna) suberós, -osa adj, cf Ubaud Dicort : « subéreux, -euse » (Laus) subir (v. tr.) : patir / endurar. Subir la lei del pus fòrt. Subir una operacion Subir de pèrdias. Subir l'influéncia de q.q. « subís que » (desf. de l.p.) : v. sufís que. subit, -a : subte, -a / brusc, -a. subitament adv (abs. Dicort) : subtament / bruscament, « subitement » (Rapin). subjacent, -a adj, cf Ubaud Dicort : que se tròba en dejós. Question subjacenta. subjeccion nf (R. III, 472) (abs. Dicort).: condicion d'una persona subjècta a quicòm o a q.q, « sujétion » (Rapin, Basic). Viure dins la subjeccion : viure en estat de dependéncia. Es en estat de subjeccion al tabat. subjectàs nm, cf Ubaud Dicort : « vilain sujet, mauvais sujet » TdF ‘sujetas’ subjècte 1 nm : persona que depend d'una autra ; persona que fa l'accion ; tèma ; motiu ; persona en general. Los subjèctes d'un rei. Lo subjècte d'una frasa. Parlem d'un autre subjècte, qu'aquel m'agrada pas. Subjècte ornamental. Es un subjècte intelligent. subjècte 2, -ta adj : somés, -a / enclin, -a / portat,-ada a quicòm Es subjècta al soslèu quand es en mar. Joan es subjècte a de bravas colèras. subjectiu, -iva adj : que vària amb las abituds, lo gost, lo temperament, los desirs... de cadun. Una critica subjectiva. Un jutjament subjectiu. subjectivament adv : d'un biais subjectiu. subjectivisme : doctrina filosofica que pretend que tot çò qu'existís a pas d'autra realitat que la que li balha lo subjècte que o pensa e qu'es una simpla representacion de sa pensada. subjectivista adj e n (m. e f.) : adèpte, -a del subjectivisme. subjectivitat nf : natura o domeni de çò subjectiu. subjonctiu [subjontiu 1 (v. Ubaud Dicort e CLO § 7.3)] nm : mòde de vèrb. Se canta que cante ! (Cante es al subjonctiu present) Baste cantèsse ! (Cantèsse es al subjonctiu imperfach) v. la debuta de la pagina 21. subjontiu 2, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « subjonctif, -ive » (Per Noste) Mòde subjontiu. Conjugason subjontiva. subjugacion nf (R. III, 600) : accion de subjugar (t. a.) subjugar (v. tr.), cf Ubaud Dicort (R. III, 600) : impausar un jo ; embelinar (s.f.) França nos subjuguèt pel sang e pel fuòc. Jaurés subjugava sos auditors. « sublar » v : v. siblar. sublièira nf : sòga. v. sòga. sublim, -a adj : bravament extraordinari, -ària. sublimable, -bla : que pòt èsser sublimat, -ada. sublimacion : accion de sublimar. sublimament adv, cf Ubaud Dicort : « sublimement » TdF sublimar (v. tr.), cf Ubaud Dicort (R. V, 282) : elevar / exaltar. Sublimar sas passions, sas pulsions. sublimat nm : (quimia) « sublimé » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 413) sublimatiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort (R. V, 282) : que pòrta a sublimar. subliminal, -a adj : als limits de la percepcion. Messatge subliminal : biais d'influenciar lo subjècte sens que se'n maine. sublimitat nf (R. V, 282) : qualitat de çò sublim. sublingüal [ ~ sublingual], -a adj : relatiu, -iva a la partida inferiora de la lenga. Artèria sublingüala. Glandola sublingüala. sublunar, -a (abs. Dicort) : entre la Tèrra e l'orbita de la luna. submarin, -a (abs. Dicort) : que se tròba jos la superficia de la mar. (v. sosmarin) Cable submarin. Volcan submarin. Vida submarina. Exploracion submarina. submaxillar, -a adj (abs. Dicort) : que se tròba jol maxillar inferior Glandola submaxillara. submergibilitat nf , cf Ubaud Dicort 2022 : « submersibilité » (v. submergible) submergible, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « submersible » (Laus, Basic) submergir (v. tr.), cf Ubaud Dicort (R. VI, 509) : inondar / recobrir d'aiga. submergir (se) : se recobrir d'aiga. |
|
||
|
SUB- : prefix que marca l'inferioritat, o un gra mens elevat o de mens bona qualitat. suba nf, cf Ubaud Dicort : « fosse pour prendre les loups, trappe ; trou profond, excavation » TdF subaerian, -a : plaçat, -ada en contacte dirècte amb la sisa pus bassa de l'atmosfèra ; natura d'un depaus a l'aire libre. Sisa subaeriana. Depaus subaerian. subagut, -uda adj (t. tecn. de med.) : entremièg l'estat agut e l'estat cronic. subaisselar, -a (abs. Dicort) : situat, -ada jos l'aissèla. (v. axillari) Una sentor subaisselara. subalpin, -a : relatiu, -iva a la zòna jos la zòna alpina. subalimentacion (abs. Dicort) : alimentacion deficienta o insufisenta. (v. sosalimentacion) subaltèrn [subaltèrne], -na : (subs. e adj.) : persona que depend d'una autra ; inferior, -a. Emplec subaltèrn. subaltèrnament : d'un biais subaltèrn. subalternar (TdF ; abs. Dicort) (v. tr.) : metre en posicion subaltèrna. subantartic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « subantarctique » (Per Noste) subaqüatic [ ~ subaquatic], -a adj : situat, -ada jos l'aiga. Païsatge subaqüatic. subarid [ ~ subaride], -da : relatiu, -iva a una region que son climat se sarra de l'ariditat. Climat subarid. Region subarida. subartic, -a : que se tròba al sud de la region artica. subastacion (arc.) (R. II, 137) (abs. Dicort) : inquant / enquant (R. V, 4). (v. enquant) subastador (L 344), -airitz / subastaire, -aira (arc.) (los 2, abs. Dicort) : inquantaire / enquantaire, -a (oficial, -a que vend a l'enquant) (R. V, 4). (v. enquantaire) subastar (v. tr. arc.) (L 344) (abs. Dicort) : metre a l'inquant / a l'enquant. (v. enquantar) subatlantic, -a : de caractèr atlantic ateunhit. subatomic, -a : natura de tota particula constitutiva de l'atòm. subaxillar, -a (abs. Dicort) : subaisselar, -a. v. pus naut. (v. axillari) subcarba / subquèrba (los 2, abs. Dicort) : que se tròba jos las quèrbas del còl. Artèria o vena subquèrba. (subclaviculara) subcaréncia (abs. Dicort) : caréncia benigna. (t. tecn. de med.) subcategoria (abs. Dicort) : tota division d'una categoria. subcategorizacion (abs. Dicort) : accion o resulta de subcategorizar. subcategorizar (abs. Dicort) (v. tr.) : classar en subcategorias. subclassa (abs. Dicort) : categoria inferiora. (v. sosclassa) subclavicular (t. tecn. de med.) : jos las quèrbas del còl. subclinic, -a adj (t. tenc. de med.) : pas encara manifestat, -ada. subcomission (abs. Dicort) : pichon nombre de personas d'una comission cargada de ne preparar las discussions. (v. soscomission) subconsciéncia : activitat mentala qu'escapa a la consciéncia. subconscient 1, -a adj, cf Ubaud Dicort : « subconscient, -e » (Laus) subconscient 2 nm : zòna psiquica qu'escapa a la consciéncia (lo trefons de la consciéncia) ; ensemble dels estats psiquics subconscients ; fenomèn mental qu'escapa a la consciéncia. Sèm sovent mestrejats per nòstre subconscient. subcostal, -a : que se tròba jos las còstas. subcutanèu, -èa (abs. Dicort) : que se tròba jos la pèl ; que se fa jos la pèl. (v. sotacutanèu) Injeccion subcutanèa. subdelegable, -bla : que pòt èsser subdelegat, -ada. subdelegacion nf : accion o resulta de subdelegar. subdelegar (v. tr.), cf Ubaud Dicort : fisar a q.q. mai una mission que nos es estada fisada. subdelegat, -ada n : persona delegada en segonda man. (v. sosdelegat) subdesertic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « subdésertique » (Per Noste) subdevesir (abs. Dicort) / subdivisar (fr. non prec. Dicort) (v. tr.) : tornar devesir çò ja devesit. (v. subdividir) Subdevesir un capítol en paragrafs. subdiacre nm (R. III, 45) (arc.) (abs. Dicort) : doblet de sosdiacre / josdiacre. (v. sosdiague) subdividir (v. tr.), cf Ubaud Dicort : tornar dividir / tornar devesir. subdivision nf : division novèla. subdivisionari, -ària adj : relatiu, -iva a una subdivision. Inspector subdivisionari. Inspectritz subdivisionària. subduccion nf (t. tecn. de geologia) : enfonzament d'una placa litosferica jos una autra. subdurar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, endurer, supporter patiemment, v. endurar ; durer, résister, v. durar » (v. TdF jos ‘sudura’) subèc [subec, cf Ubaud Dicort p. 158 (v. TdF jos ‘sube’)] (m.) : apoplexia (f.) / atac (m.) subeqüatorial [ ~ subequatorial], -a adj : prèp, -a de l'eqüator o del climat eqüatorial.
|
|
|
|
|
|
|
|
|