-FOLIAT : forma sufixada del latin folium (fuèlh / fulha)  v. trifoliat - quadrifoliat.

folièira : tina (cuba per caucar lo rasim) ; contengut d'una cuba a vin.

folieirada : gàbia (per arrestar lo marc davant lo robinet de la tina)

foligada : accès de foliá.

foligar (v. intr.) : folastrejar (far lo fòl, far la fòla)

foligàs, -assa adj, cf Ubaud Dicort : « très folâtre » TdF

foligaud, -a adj e n : folastre, -a. v. pus avant.

foligaudar (v. intr.) : folastrejar. v. pus avant. (v. TdF jos ‘fouligaudeja’)

foligaudariá : folastritge. v. pus avant.

foligaudàs, -assa adj e n, cf Ubaud Dicort : « folâtre à l’excès, trop enjoué, ée » TdF

foligaudejaire, -aira : folastrejaire, -a.

foligaudejar (v. intr.) : frequentatiu de foligaudar, « folâtrer, badiner, batifoler, v. fadejar, folassejar » (v. TdF).

foligaudet, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « légèrement folâtre, badin, ine » TdF

foligauditge : folastritge. v. pus avant.

foliguet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « un peu folâtre, badin, ine » TdF

folimard, -a adj e n : folastre, -a. v. pus naut.

folinar / folinejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, faire ou dire de petites folies, folâtrer » TdF jos ‘foulina’

folinèl, -a adj e n : un pauc fòl, -a.

FOLIO- : forma prefixada del latin folium (fuèlha)

fòlio nm, cf Ubaud Dicort : « folio, numéro d’une page » TdF. « folio » (lat.) : v. fòli (abs. Dicort).

foliofag, -a (abs. Dicort) : que s'avida de fuèlhas. (v. fitofag)

foliòla : caduna de las divisions d'una fuèlha compausada ; cadun dels sepals del calici, o dels petals de la coròla d'una flor.

foliolat, -ada : que presenta de foliòlas.

foliòta nf (lat. scientific) : mena d'agarics : (Fholiota adiposa) ; (F. astragalina) ; (F. aurivella) ; (F. destruens) ; (F. flammans) ; (F. lenta) ; (F. lubrica) (F. lucifera) ; (F. squarrosa)

folistre, -a (abs. Dicort) : doblet de folastre, -a.

folitge : foliá (estat de q.q. qu'a perduda la rason)

follicul : nom de diferents organs en forma de sac pichon.

Follicul dentari.

follicular 1, -a adj : que conten de folliculs ; relatiu, -va a de folliculs.

Perturbacions follicularas.

follicular 2 nm, cf Ubaud Dicort : « folliculaire » (Rapin)

folliculina : ormona secretada pel follicul ovarian.

folliculiti (f.) : inflamacion d'un follicul.

folliculós, -osa : dotat, -ada de folliculs.

fologada [veire foligada, cf Ubaud Dicort] nf : exaltacion momentanèa.

folon nm : parador (molin de folar) ; airal que i se folan las estòfas ; cuba de capelaire, de bonetaire...

folonaire nm, -a : persona que fola las estòfas.

folor nf : foliá / folitge. v. pus naut.

folora nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : besucarieta ; rafatalh / rafatum.

« folre - folrar » v : v. forre - forrar.

folzejament nm, cf Ubaud Dicort : « foudroiement » (Laus)

folzejant [, -a] adj : rapid e perilhós coma un liuç.

folzejar (v. tr. ) : tocar quicòm o q.q. amb un beleg (liuç)

folzejat, -ada : tocat, -ada per un beleg ; (s.f.) aterrat, -ada.

fólzer nm : beleg / liuç (descarga electrica entre una nivol e la tèrra) ; fòga / vam ; mainatge bravament turbulent (R. V, 440).

« folzinar » : v. solfinar.

« fomarejar» - « fomarièr» : v. femorejar-femorièr.

« fomaron » : v. femoron.

foment : emplastre caud ; calor ; abric ; complòt.

fomentacion : accion o resulta de fomentar.

fomentador, -airitz (abs. Dicort) : persona que fomenta quicòm.

(v. fomentator)

fomentar (v. tr.) (R. III, 354) : aplicar un emplastre caud ; complotar.

fomentator, -tritz n, cf Ubaud Dicort : « fomentateur, -trice » (Laus)

fomentejar (v. tr.) : frequentatiu de fomentar.

« fomeràs » : v. femoràs.

fomme ! 1 interj, cf Ubaud Dicort : « peste, diantre ! euphémisme de fotre » TdF  jos ‘foume 2’

fomme 2 nm, cf Ubaud Dicort : « Aver lo fomme, être en colère. (v. TdF jos ‘foume 2)

fommida ! interj, cf Ubaud Dicort : v. foimé. (v. TdF jos ‘fouimé’)

FON- : forma prefixada del grèc phonè (son / votz)

-FÒN : forma sufixada del grèc phònè (son ; votz). v.anglofòn - francofòn - germanofòn - ispanofòn - italofòn - occitanofòn, -a...

fòn nm, cf Ubaud Dicort : « (phys.) phone » (Laus)

fonacion : emission de sons articulats.

fonator, -tritz adj, cf Ubaud Dicort : « phonateur, -trice » (v. Rapin)

fonatòri, -a adj, cf Ubaud Dicort : « phonatoire » (Per Noste)

fonccion [foncion (v. Ubaud Dicort, e. CLO § 7.3)] nf : emplec ; profession ; activitat ; utilitat ; grandor variabla ; accion d'una maquina ; accion caracteristica d'una facultat ; ensemble de las operacions d'un organ del còrs o del còr. 

Èsser en fonccion.

Far fonccion de : servir de.

Èsser fonccion de : dependre de.

 

 

 

fonccional [foncional], -a adj : relatiu, -iva a las fonccions organicas o matematicas ; plan adaptat, -ada a tala o tala fonccion.

Veïcul fonccional.

Mòble fonccional.

fonccionalizar [foncionalizar] (v. tr.) : far venir fonccional.

fonccionament [foncionament] nm : biais de fonccionar.

fonccionar [foncionar] (v. intr.) : acomplir sa fonccion o sas fonccions.

fonccionari [foncionari], -ària n : persona qu'exercís una fonccion publica.

fonccionarisme [foncionarisme] nm : tendéncia a multiplicar los fonccionaris.

fonccionarizacion [foncionarizacion] nf : accion de fonccionarizar o de se fonccionarizar.

fonccionarizar [foncionarizar] (v. tr.) : mudar una entrepresa en servici public ; far venir q.q. fonccionari.

foncion nf e derivats : v. fonccion.

fonda 1 (arma) nf, cf Ubaud Dicort : « fronde, v. guinchagal » (v. TdF ‘foundo 2’). (v. fondas).  fonda (del latin funda) e derivats : v. fronda 2 (non preconizat Dicort)

fonda 2 nf / fonta (abs. Dicort) : metal (aliatge de fèrre e de carbona) ; matèria en fusion.

fonda 3 nf (TdF jos ‘foundo 1’ ; abs. Dicort) : artiga / bosiga / eissart / fotja / frachiva / frostís ; tèrra qu'a de prigondor. (v. fondat 2)

fondacion : accion o resulta de fondar quicòm ; çò fondat.

fondador 1, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « qui peut ou doit être [fondat 1] » (v. Vernet Dict. gram. oc. p. 341)

fondador 2 nm (v. Ubaud Dicort, L. 193), -airitz (v. fondaire) / fondator, -tritz (v. fondator) n : persona que fonda o qu'a fondat quicòm.

fondaire, -aira (~ -airitz) n, cf Ubaud Dicort : « fondateur, trice » TdF jos ‘foundadou’

fondament nm : la part essenciala que las autras i s'apèvan dessús.

fondamenta nf : utilizat mai que mai al plural. v. pus bas. (fondamentas)

fondamental, -a adj e nm : que servís de basa ; essencial, -a ; radical, -a.

Diccionari fondamental.

Principi fondamental.

Se glorificava de sa misoginia fondamentala.

fondamentalament adv : essencialament.

fondamentalisme nm, cf Ubaud Dicort : « fondementalisme » (Per Noste)

fondamentalista adj e n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « fondementaliste » (Per Noste)

fondamentar (v. tr.) : pausar los fondaments de quicòm ; establir sus un fondament.

fondamentas nf pl : apevasons d'un edifici.

fondar (v. tr.) : pausar las basas de quicòm ; desbosigar un camp / eissartar.

fondar sus (se -) : se basar sus ; comptar sus.

fondariá : airal que i se fondon los metals ; talhièr que i se fa fondre la cera.

fondas nf pl : pès de darrièr dels animals.

Virar las fondas : petnar bravament.

fondàs nm, cf Ubaud Dicort : « grande profondeur de la mer, v. abisme » (v. TdF jos ‘founsas’)

fondat 1, -ada part. pas. et adj : « fondé, ée ; qui a beaucoup de fond ; qui a de l’ampleur, en parlant d’un vêtement ; qui a beaucoup de terre végétale ; qui a de bons ou de mauvais sentiments » TdF jos ‘founda’

Tèrra fondada, terrain profond. (v. TdF)

fondat 2 nm, cf Ubaud Dicort  / fonda (v. fonda 3) : tèrra qu'a de prigondor (v. Alibert) ; vestit fòrt ample.

fondator, -tritz n, cf Ubaud Dicort :  « fondateur, -trice » (Laus, Basic)

fondedís 1, -issa (adj.) : fusible, -a (que pòt èsser fondut,-uda)

fondedís 2 nm, cf Ubaud Dicort : « ce qui s’est fondu, les gouttes de cire qui se grumellent sur une bougie ou sur un cierge qui coule » TdF

fondedissa nf (Alibert ; abs. Dicort) : çò qu'es estat fondut d'un ciri, d'una candela... (v. fondedís 2)

fondegue nm : mena d'ancian ospici « ... dans le Levant » ; magasin que los Marselheses i vendián lors merças ; ostalon religiós per acomodar los religioses en viatge. (v. TdF)

fondeire nm, -a : persona que fa fondre quicòm.

fondejaire nm, cf Ubaud Dicort : « frondeur, v. acanaire, escairejaire ; câble d’amarrage, v. cau 3 » (v. TdF)

fondejar / frondejar [veire fondejar, cf Ubaud Dicort] (v. intr. e tr.) (los 2, L. 193) : lançar de pèiras amb la fronda, « v. acanar ; jeter avec violence, jeter de çà et de là, ruer, lancer, v. traire ; gambiller, jouer des jambes comme un enfant au maillot, v. espingar » ; far d'embarrasses ; « avoir une toilette tapageuse, v. esbrofar » (v. TdF jos ‘foundeja’).

fondejar (se) v pron : « se lancer, v. ronsar (se) » (v. TdF jos ‘foundeja’)

fondent, -a adj : p. present de fondre, « fondant, ante » TdF.

Burre fondent.

fondon nm : cordèla de carreta de carretièr.

fondralhas nf pl, cf Ubaud Dicort : v. fonzalhas. (v. TdF jos ‘founsaio’)

fondre (v. tr. e intr.) : mudar en liquid jos l'accion de la calor ; fabricar quicòm amb una substància en fusion ; far dissòlver ; « démolir, ruiner, détruire, abattre, dépecer, renvoyer » TdF.

Fondre lo grais.

Fondre una estatua.

fondre (se) : se mudar en liquid ; se dissòlver ; se pèrdre dins ; disparéisser.

La nèu se fond quand adoça.

Se fondre dins una amassada.

Se son fonduts sabi pas ont.