eissordar (v. tr.) : ensordar / far venir sord ; embestiar ; anujar ; portar pensament / preocupar (v. TdF) ; estabosir.

Foguèt eissordat pels decibèls de sa ràdio.

eissordatge : accion o resulta d'eissordar.

eissordós, -osa adj : qu'ensorda ; qu'anuja ; qu'embèstia.

eissorit, -ida adj : escarrabilhat, -ada / alebraudit, -ida / aluserpit, -ida / desgordit, -ida (plen de vida / desrevelhat)

eissormar (v. tr.) : sentir / sentinar / solfinar / flairar.

eissoslevar (abs. Dicort) / eissolevar (v. tr.) : soslevar / solevar.

eissuch 1 (adv.) (R. VI, 14) (abs. Dicort) : a sec.

eissuch 2, -a adj / eissut, -a (abs. Dicort) : secat, -ada ; sec, -a.

eissuch 3 nm : v. eissuchina.

eissuchar (v. tr.) : eissugar (fregar / fretar amb una pelha) secar ; tressecar.

eissuchina nf / eissuch nm : secada (temporada de temps sec)

eissugada : accion o resulta d'eissugar ; pluèja / plujal. (v. TdF)

eissugador : airal que los filats de pesca i secan ; panièr per l'ensalada ; eissugamans ; eissugavitra de veitura automobila ; eissugador de lunetas...

eissugaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona qu'eissuga.

eissugamans nm : tòrca per i s'eissugar las mans.

eissugament / eissugatge : accion o resulta d'eissugar.

eissugant (subs. m.) : secador (airal per far secar quicòm), « essui » (v. TdF)

eissugapès nm, cf Ubaud Dicort : « essuie-pieds » (Laus)

eissugar (v. tr.) : secar quicom de banhat amb un linge que ne pren l'umiditat ; secar ; tressecar ; patir / endurar ; panar / raubar abilament ; evacuar l'aiga d'una nau.

Eissugar la vaissèla li fasiá pas paur.

eissugar (s') v pron : se fregar / se fretar amb un linge ; « ressuyer, ressuer, en parlant des murs neufs ». (v. TdF jos ‘eissuga’)

Lo temps s'es eissugat (a plegat de plòure)

eissugatge nm : v. eissugament.

eissugatièira nf : secada. v. eissuchina.

eissugaveire nm, cf Ubaud Dicort : « essuie-glace » (Laus). [Basic : boissaglaça]

eissugaveires (toalhon per eissugar los veires) nm, cf Ubaud Dicort : « torchon à vaisselle » (Sèrras-Ess.)

ejaculacion : giscle d'espèrma.

ejaculador, -airitz adj (abs. Dicort) : que contribuís a l'ejaculacion. (v. ejaculator)

Muscles ejaculadors.

Contraccion ejaculairitz.

ejacular (v. tr.) : ejectar d'espèrma.

ejaculator adj m e nm, cf Ubaud Dicort : « éjaculateur » (v. Per Noste)

-EJAR : sufix frequentatiu, del latin -idiare (idèa de frequ.) v. alatejar - arpatejar - bracejar.

ejeccion nf : accion o resulta d'ejectar.

ejectable, -bla : que pòt èsser ejectat, -ada.

Sèti ejectable d'un pilòt d'avion a reaccion.

ejectar (v. tr.) : lançar quicòm amb fòrça / lançar de vam.

ejector : aparelh o maquina d'ejectar.

el, ela (pr. pers. s.) : « lui, elle »

 Lo paire d'el : son paire.

el meteis, ela meteissa pron pers sing (v. Ubaud Dicort e Alibert Gram. occ. p. 62) : « lui-même, elle-même » (v. Alibert Dict. occ. jos meteis)

-ÈL : v. jos –ET.

 « èl » nm : v. uèlh.

ela pron pers f sing : v. jos el.

èla nf ~ èle nm : (letra l letrejada), cf Ubaud Dicort.

elaborable, -bla : que pòt èsser elaborat, -ada.

elaboracion : accion d'elaborar.

elaborador, -airitz (abs. Dicort) : qu'elabòra.

Un organ elaborador.

Una pensada elaborairitz.

elaborar (v. tr.) : produire ; preparar ; transformar (t. a.) ; concebre.

Elaborar un plan.

elaborar (s') : se formar.

Son projècte s'elabòra pauc a pauc.

elaborat, -ada : aprestat / transformat, -ada ; concebut, -uda.

elargir (v. tr.) (R. IV, 23 ‘… e ‘eslargar’) (abs. Dicort) : far venir pus larg ; amplificar. (v. eslargar)

elargir (s') (abs. Dicort) : venir pus larg, pus ample, s'amplificar. (v. eslargar (s’))

elas pr pers f pl : v. jos eles.

 

 

elastic 1 ,-a adj : capable de se contractar, de se dilatar, de se desformar jos una pression, jos una traccion... e de tornar prene sa forma primièira après còp ; sople, -a.

Un pas elastic.

elastic 2 nm : liga de caochoc.

elasticitat nf : qualitat de çò elastic.

elastomèr (subs.) : polimèr natural o sintetic fòrt elastic.

eldorado [Eldorado n pr m] (del cast. el dorado) : Cocanha (país de miranda)

« elebòr » : v. ellebòr.

eleccion (R. IV, 41) : accion o resulta d'elegir.

electiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « électif, ive » TdF jos ‘eleitiéu’

elector, -tritz : persona qu'elegís.

electoral, -a : relatiu, -iva a una eleccion o als electors.

Aficha electorala.

Amassada electorala.

electoralisme nm, cf Ubaud Dicort : « électoralisme » (Per Noste)

electoralista adj e n (dels dos genres) , cf Ubaud Dicort : « électoraliste » (Per Noste)

electorat nm, cf Ubaud Dicort : « électorat » (Rapin)

Elèctra : prenom.

electric, -a : relatiu, -iva a l'electricitat ; que conten d'electricitat ; que fa d'electricitat ; que foncciona a l'electricitat.

Corrent electric.

Maquina electrica.

Generador electric.

Lum electric.

Pila electrica...

electricament : de mercé l'electricitat.

electrician, -a : persona qu'a la practica de l'electricitat.

electricitat nf : una de las formas d'energia indispensabla per la vida modèrna (per esclairar, per far fonccionar una sensfin d'apleches)

electrificacion : accion o resulta d'electrificar.

electrificar : far fonccionar per l'electricitat.

electrizable, -bla : que pòt èsser electrizat, -ada.

electrizacion : accion o resulta d'electrizar o de s'electrizar.

electrizant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « électrisant, -e » (Laus)

electrizar (v. tr.) : comunicar l'electricitat a un còrs ; (s. f.) estrambordar.

electrizar (s') : venir electric, -a.

ELECTRO- (forma prefixada d'electric que balha tot una tièira de tèrmes tecnics)

( Los tèrmes tròp tecnics, o los tèrmes transparents d'aquela tièira, seràn pas totes retenguts çaijós, que son plan tròp nombroses per un diccionari que se vòl pas enciclopedic. Se raportar donc a una enciclopedia de quina lenga que siá, que totes aqueles tèrmes tecnics son internacionals.)

electroacomètre : audiomètre electric.

electroacostic, -a adj, cf Ubaud Dicort : « électroacoustique » (Per Noste)

Musica electroacostica.

electroacostica nf : tecnica de produccion, de transmission, de reproduccion de senhals acostics per de mejans electrics.

electroacostician, -a : especialista (m. e f.) d'electroacostica.

electroafinitat nf : energia que cal fornir a un atòm per que s'estaque un electron.

electroaimant (v. aimant 1) : dispositiu que produsís un aimantacion de mercé un corrent electric.

electroanalisi (f.) : ensemble dels metòdes electrics d'analisi quimica

electroanalitic, -a : relatiu, -iva a l'electroanalisi.

electroanaliticament : d'un biais electroanalitic.

electroanestesia : metòde d'anestesia per aplicacion d'un corrent electric sul crani.

electrobeton : beton calfat electricament après sa pausa, per evitar los inconvenients del freg en ivèrn e per accelerar lo durciment.

electrobiogenèsi (f.) : produccion d'electricitat per d'èssers vivents.

electrobiologia : aplicacion de l'electricitat als estudis biologics ; estudi de l'accion dels corrents electrics suls èssers vivents.

electrobiologic, -a : relatiu, -iva a l'electrobiologia.

electrocapillar , -a : relatiu, -iva a l'electrocapillaritat.

electrocapillarament : d'un biais electrocapillar.

electrocapillaritat nf : variacion de tension superficiala que resulta de l'accion d'un airal de radiacions electricas.

electrocardiograf : aparelh que permet d'establir sus papièr o sus film un electrocardiograma.

electrocardiografia : tecnica d'enregistrament de l'activitat electrica del còr.

electrocardiograma (m.) : grafisme dels batècs del còr.