|
||||
|
|
|
|
|
|
convulsion : contraccion espasmodica ; agitacion violenta. Convulsions patologicas. Convulsions politicas. convulsionar (v. tr.) : se desformar a causa d'una agitacion violenta. Aviá la cara tota convulsionada. convulsionari, -ària adj e n, cf Ubaud Dicort : « convulsionnaire » TdF convulsiu, -iva : relatiu a de convulsions. convulsivament : amb de convulsions. cooperacion : accion e resulta de cooperar ; accion collectiva. cooperador, -doira adj e n, cf Ubaud Dicort : « coopérateur, trice » TdF ‘couóuperadou’. (v. cooperaire cooperaire, -aira (~ -airitz) adj e n, cf Ubaud Dicort : « coopérateur, trice » (Sèrras-Ess.) cooperant nm, cf Ubaud Dicort : « n e adj, coopérant, -e » (v. Per Noste) cooperar (v. intr.) : far quicòm en comun. cooperatiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « coopératif, -ive » (Laus) cooperativa : associacion de comèrci en comun. cooperator, -tritz adj e n : « coopérateur, -trice » (Rapin ; v. Per Noste). (v. cooperaire) cooptacion : accion de cooptar o de se cooptar. cooptar (v. tr.) : admetre q.q. a far partida de quicòm. cooptar (se) : se causir. coordenadas nf pl : (matematica) « coordonnées » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 68) coordenaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : v. coordinador. coordenar v, cf Ubaud Dicort : v tr « coordonner » (Sèrras-Ess., Lèbre). coordenar (v. L. 269 ‘ordenar’) : v. coordinar (abs. Dicort). coordenat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « coordonné, -e » (v. coordenar) coordinacion : accion e resulta de coordonar ; biais d'èsser coordonat. coordinador (abs. Dicort), -airitz : persona que coordona. (v. coordenaire) coordinant, -a (abs. Dicort) : t. tecn. de matematicas, de lingüistica. coordinar (abs. Dicort) (v. tr.) : dispausar per formar un ensemble ; combinar per una accion comuna. (v. coordenar) « coordonar » (fr.) : v. coordenar - coordinar (abs. Dicort). coòrt (f.) : desena part d'una legion romana ; tropelada. Una coòrt romana èra de 600 soldats. cop 1 nm, cf Ubaud Dicort : « mortier métallique où l’on égruge les matières qui entrent dans la composition du verre ; fond ou forme de chapeau ; contenu de la main ; étui de faucheur, v. codièr ; mesure de capacité, boisseau » (v. TdF ‘coup 2’) cop 2 nm : (nuca), cf Ubaud Dicort : (v. copet) « còp » 1: v. còlp. còp 2 : encontre violent d'un còs contra un autre ; pic / tust / tustal / trucal / taussal ; moment de referéncia temporala. A bèles còps / un còp e un autre : sovent. A l'encòp : al còp / ensemble. Autres còps / un còp èra : de temps passat. Còp e autre : sovent. Còp e còp / còp e quilha / de còp en còp : sovent. Còp entre autre : cada dos còps. Còp o autre / de còp en còp : de temps en temps. Còp rar que ploguèsse : èra rar que ploguèsse. D'un còp a l'autre : de temps en temps. De còp : vivament. De còps que i a / de còps : qualques còps. Mantun còp : sovent. Sulcòp : sulpic, còpsec. Téner còp : racar pas / cedir pas. Tot còp que : cada còp que. Un còp... un còp : quora... quora. còp d'astre nm : azard. Tombèri sus el (l'encontrèri) per còp d'astre. còp de maissa nm : còp de forqueta / brave repais / sadol. Un còp de maissa li fasiá pas paur. còp de man nm : ajuda. Me balhariás pas un còp de man ? còp de pè nm : petoiral. còp de sang nm : atac. Moriguèt d'un còp de sang. copa 1 nf : recipient per beure, de forma especiala e amb un pè ; recipient sens pè, per se manjar una lecadissa ; recipient d'aur o d'argent ofèrt coma prèmi. copa 2 nf / còpa (abs. Dicort) (Las doas formas, amb accent o sens accent, coexistisson dins d'unes parlars.) : accion de copar (t.a.) ; « endroit où une chose est coupée ; plan pris perpendiculairement ; fauchée ; coupure, angle rentrant de deux toits qui se réunissent » (v. TdF jos ‘copo’) copaborres nm, cf Ubaud Dicort : « attelabe Bacchus, eumolpe de la vigne, insectes qui rongent les bourgeons des arbres » TdF jos ‘copo-boutoun’ copaborsa, cf Ubaud Dicort : « nm, coupeur de bourses, filou » TdF ‘copo-bourso’ ; « pickpoquet » (Sèrras-Ess.) còpacap [copacap] nm : embestiament ; jòc de paciéncia. copacarral nm, cf Ubaud Dicort : (v. jos carral 1) còpacaulet (copacaulet) nm : sabre cortin ; baioneta (l.p.) copacavilha nm, cf Ubaud Dicort : « scie à chevilles » TdF ‘copo-cavilho’ copacebas nm, cf Ubaud Dicort : « courtilière, insecte qui coupe les oignons par le pied » TdF copacigarro nm, cf Ubaud Dicort : « coupe-cigare » (Rapin) copacircuit nm, cf Ubaud Dicort : « coupe-circuit » (Rapin) còpacoa [copacoa] nm : apocòpa v. apocòpa (R. II, 105), « réticence, en style burlesque » (v. TdF ‘copo-co’). copacòl nm, cf Ubaud Dicort : « casse-cou, escalier rapide, endroit dangereux » TdF ‘copo-còu’ copacuol nm, cf Ubaud Dicort : « veste courte ; coup de Jarnac ; t. de joueur, coupe-cul, coupe-gorge, dévote » TdF ‘copo-cuou’ copada 1 : çò que l'òm còpa, « ce que l’on coupe en une fois, coupe » ; mena de rasim, « variété de raisin à grosse grappe, à grains ovoïdes, croquants et sucrés. Il y a la copada negra et la copada blanca » (v. TdF ‘coupado 2’). copada 2 nf, cf Ubaud Dicort : « contenu d’un cop ou d’une copa ; mesure de superficie » (v. TdF ‘coupado 1’) copada 3 nf, cf Ubaud Dicort : « cochevis, alouette huppée, v. cauquilhada » (v. TdF ‘coupado 3’) copadís, -issa : fragil, -a / que se còpa aisidament. copador 1 nm: endrech que l'òm i còpa quicòm. copador 2, -doira n, cf Ubaud Dicort : « étalier, ière, boucher qui distribue la viande en détail » TdF ‘coupadou 2’ copador 3, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « bon, -onne à couper » (Laus) copadura : talhada ; entalha ; trencadura. copafam nm, cf Ubaud Dicort : « coupe-faim » (Sèrras) còpafen [copafen] nf : aplech per ressar una pila de fen. copafila nm, cf Ubaud Dicort : « coupe-file » (Sèrras-Ess.) còpafum [copafum] nm : estrechiment d'un tudèl de chimenèia. còpafuòc [copafuòc ~ copafòc, cf Ubaud Dicort] nm : dispositiu per arrestar un fuòc ; dralha dins un bòsc, dins una selva, per arrestar lo fuòc.
|
|
còpagòrja [copagòrja] nm : « égorgeur, v. escotelaire » ; escanador (airal perilhós) (v. TdF jos ‘copo-gargamello’) copaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que còpa (t.a.) ; « vendangeur, euse » (v. TdF) copairon nm, cf Ubaud Dicort : (v. copaire) copajarret nm, cf Ubaud Dicort : « coupe-jarret » TdF ‘copo-jarret’ copala nf e adj f, cf Ubaud Dicort : « copal [ou copale] » TdF ‘coupalo’ Goma copala, gomme copal. (v. TdF) còpalard [copalard] nm : aplech per trencar de lescas de lard. còpalescas [copalescas] nm : trencador per far de lescas. copalhon nm, cf Ubaud Dicort : « petit filet dont on se sert pour prendre le poisson qui est entré dans les bordigues » TdF ‘coupaioun’ còpament [copament, cf Ubaud Dicort] nm : accion de copar (t.a.), « section, coupe, tranchée » TdF Aquel afar foguèt un brave còpament de cap. còpanoses (abs. Dicort) : aplech per bresar lo clòsc de las noses. (v. cachanoses) copant, -a : que còpa plan. còpapalha (copapalha) nm : aplech per ressar una pila de palha. còpapan [copapan] nm : aplech per copar lo pan. copapapièr nm, cf Ubaud Dicort : « coupe-papier » (Rapin) còpa pès [copapès] nm : insècte nosible pels òrts. (Gryllotalpa vulgaris) Los còpa pès ivèrnan dins la tèrra de pels òrts. copapòrres nm, cf Ubaud Dicort : « courtilière, insecte qui coupe les porreaux » TdF ‘copo-pòrri’. (v. copacebas) copar (v. tr.) : bresar ; talhar ; trencar ; arrestar ; sanar / bestornar / crestar / desmasclar ; cancelar ; mesclar. Copèt tot un fais de vaissèla. Copar l'aiga per poder far una reparacion. Copar lo vin : i mesclar d'aiga. Calguèt que faguèsse copar (desmasclar) son crup. Copar carrals : contradire q.q. Copar palhas : se mancar ; plegar de se far (coble) Se copar pas lo cap : se'n far pas. coparàs nm : brave còp. (v. TdF) còparas (inv.) (abs. Dicort) : qualitat de quicòm que còpa ras. coparèla : copa pichona ; mitat de clòsc de nose ; copèla d'agland ; embonilh / boton mèstre (l.p.) coparòs nm (L. 95) : sulfat de coire « ... ou couperose » (Alibert). coparosat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « (méd.) couperosé, -e » (Per Noste) còpas nf pl (abs. Dicort) : mena de besals a ras de camin. (v. copa 2) Far las còpas : far de besals per tirar l'aiga de pel camin. copassejar (v. tr.) : bresar / atrocelar ; apecilhar. copatèsta nm, cf Ubaud Dicort : « coupeur de têtes, terroriste ; coupe-tête, jeu d’enfant ; travail très pénible » TdF ‘copo-testo’ copatge : accion de copar (t.a.) còpavedilhas [copavedilhas] nm : cotèl per copar lo cordon de l'embonilh. (v. TdF ‘copo-vediho’) còpavent [copavent 1] nm : vestit leugièr per se parar del vent e de la pluèja. còpa vent [copavent 2] nm : martinet alalarg (Apus apus) « martinet à ventre blanc, oiseau ; engoulevent, oiseau » (v. TdF ‘copo-vent’) copavolam nm, cf Ubaud Dicort : « bec-de-grue, geranium ciconium (Lin.), plante qui émousse les faucilles des moissonneurs » TdF ‘copo-voulame’ copé (< fr.) nm, cf Ubaud Dicort : « coupé d’une diligence » TdF copèc ~ kopek (< rus.) nm (v. Ubaud Dicort Errata web) : « kopeck » copejar (v. tr.) : bresar / atrocelar / apecilhar. copèl : mesura per l'òli ; plat grand ; terrina. copèla : copa pichonèla ; romana pichona ; caçairoleta. Copèla d'agland. copeleta (plt.) : embonilh de Vènus (Cotyledon umbilicus) copellacion nf, cf Ubaud Dicort : « coupellation » (Rapin) copellar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, coupeller » (v. Rapin e Laus) copelon : escudèla. copet 1 nm : còp pichon ; Beure un copet, boire un petit coup. (v. TdF ‘coupet 1’) copet 2 nm : copa pichona ; darrièr del còl [v. cop 2] ; darrièr de dolha de fòrça apleches ; copèla d'agland ; Un lapin un brave còp sul copet l'assuca. Tombar de copet, tomber à la renverse. (v. Ubaud Dicort e TdF ‘coupet 2’) copet 3 nm : trucalhon, cima de truca, de mont, de montanha. (v. TdF ‘coupet 3’) copeta 1 nf, cf Ubaud Dicort : « petite coupe, petite tasse » TdF ‘coupeto 1’ copeta 2 nf, cf Ubaud Dicort : « petite coupe de bois ou de fourrage » TdF ‘coupeto 2’ copetada nf, cf Ubaud Dicort : « coup sur la nuque » TdF copetar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, frapper sur la nuque, décapiter » TdF copetejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr et tr, déchiqueter, morceler ; sonner à petits coups de cloche ; boire à petits coups » TdF copetièira nf, cf Ubaud Dicort : « ce qui porte la nuque, le cou » TdF copeton nm, cf Ubaud Dicort : « petite nuque » TdF « copèu » (fr.) nm : v. esclapa. còpia 1 nf : escrich d'escolan ; reproduccion d'un tèxt. Corregir de còpias d'escolan es un brave trabalh ! còpia 2 nf : cremalhon (v. TdF ‘còpi 1’) ; còpia 3 (abs. Dicort) : folca (mena d'aucèl) (Fulica atra) (v. còrpia) copiador (aisina) nm, cf Ubaud Dicort, : « copieur, copieuse (machine) » (Sèrras-Ess.) (# copiaire) copiagar / copiaguejar (v. intr.) (los 2, abs. Dicort e TdF) : pincardejar (cridal de pincarda) copiaire, -aira [~ -airitz] (agent) adj e n : « celui, celle qui copie, qui aime à copier » TdF ; persona que còpia malonèstament. (# copiador) copiar (v. tr.) : reprodusir quicòm (t.a.) ; imitar q.q. copiatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de copier, transcription » TdF ; « copiage » (Rapin) copièr : estug de copa ; taraire d'esclopièr. copilhon : lesca de lard. « copin, -a » (fr.) n : v. camarada - amic - companh. copiós, -osa (R. II, 473) : abondós, -osa. copiosament adv : abondosament. copista (m. e f.) : persona que copiava de manuscrits ; persona que còpia d'escriches, de documents... « copla » : v. cobla. coplanaris, -àrias adj pl : (matematica) « coplanaires » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 68) copola (e non pas « copòla) [copòla, cf Ubaud Dicort p. 148] nf : vòuta en forma de copa enversada. copon 1 nm : escudèla a formatge, « petite écuelle où l’on fait les fromages » (v. TdF ‘coupoun 1’) ; copon 2 nm : pèça d'estòfa (s. XII). (v. TdF ‘coupoun 2’) coponet nm, cf Ubaud Dicort : « petit coupon [v. copon 2] » (v. TdF) |
|
|
|
|
|
|