|
||||
|
|
|
|
|
|
contornièira : talvera / cança / cance / anterada / aurièira. contorsion (f.) : bidorsada / bidorsejada / desbigossada. contorsionar (se) : se bidorsar / se bidorsejar / se desbigossar. contorsionista (m. e f.) : acrobata (m. e f.) ; persona que se desbigossa, que fa de contorsions. CONTRA- : prefix, del latin contra que marca l'oposicion, la complementaritat, la reciprocitat, la duplicacion, la defensa, lo vesinatge... contra 1 (prep.) : en contacte ; en oposicion. Contra la paret. Anar contra qualqu’un, contrecarrer, contrarier. (v. TdF) De contra (loc. prep.), tout auprès. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘contro’) Per contra (loc. adv.) : al contrari Aicí contra, ci-contre. (v. Ubaud Dicort e TdF) contra 2 nm, cf Ubaud Dicort : « le contraire » TdF jos ‘contro’ Lo per e lo contra, le pour et le contre. (Basic) Lo pro e lo contra, le pour et le contre. (Laus e TdF) Al contra, à l’opposite. Anar al contra de, aller au contraire de. (v. Ubaud Dicort e TdF) contra 3 nf : (contrapartida), cf Ubaud Dicort Far la contra (l.p.) : far concurréncia ; contrar. contrabalanç (abs. Dicort e TdF) : contrapés. contrabalançar (v. tr.) : far equilibri / far compés / equilibrar. contrabanda : crompa o venda illegalas. contrabandièr, -ièira : persona que fa de contrabanda. contrabàs nm, cf Ubaud Dicort : « ce qui est en contre-bas » TdF ‘contro-bas’ contrabàs (en -) (loc. adv. e loc. prepositiva) : a un nivèl inferior al regard de quicòm mai o de q.q. mai. Agachar en contrabàs. En contrabàs de l'ostal. contrabassa : instrument de musica de quatre cordas. contrabassista (m. e f.) : persona que jòga de la contrabassa. contrabasson : instrument de musica de vent. contrabatariá : tir d'artilhariá per contrar l'artilhariá enemiga. contrabatre (v. tr.) : far fuòc contra l'artilhariá enemiga. contrabiais (a -) (loc. adv.) : a l'arrevèrs / al revèrs / al senscontra. contrablocar (v. tr.) (abs. Dicort e TdF) : contrar un blocatge. contrablocatge (abs. Dicort e TdF) : accion o resulta de contrar un blocatge. contrabòrd (a -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, à contre--bord, à l’encontre l’un de l’autre » TdF ‘contro-bord’ contrabracar (v. tr. e intr.) : bracar las ròdas d'un veïcul a contrabiais. contrabutada : butada en sens contrari. contrabutar (v. tr.) : neutralizar la butada d'una vòuta, d'una paret... per quicòm que buta en sens contrari. contracamp : presa de vista de cinemà facha dins la direccion opausada de la precedenta. contracant : melodia compausada sus las armonias del tèma principal e que l'acompanha. contracapion nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre-étrave » TdF ‘contro-capioun’ contracarena nf, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre-carène » TdF ‘contro-careno’ contracarraire, aira (~ -airitz) adj e n, cf Ubaud Dicort : « contrariant, ante » TdF ‘contro--carraire’ contracarrar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, contrecarrer » TdF ‘contro-carra’. contracarrar (v. tr.) : v. contrar. contracarrar (se) v pron : « se contrarier » TdF jos ‘contro-carra’ contraccion : accion o resulta de se contractar ; disparicion d'una syllaba en l.p. (t. tecn. de linguïstica) : « Espantar » per espaventar. « Engròla » per engrisòla. contracedula : cedula que revòca una cedula anteriora. contracelada nf, cf Ubaud Dicort : « l’action de se détourner de quelqu’un (?) Peut-être terme désignant une figure de danse » (L. 93) contracepcion : infeconditat volontària amodada per de mejans contraceptius. contraceptiu 1 (subs. m.) : mejan qu'empacha la concepcion. contraceptiu 2, -iva (adj.) : qu'empacha la concepcion. contraceptor, -tritz (abs. Dicort) : persona que practica la contracepcion « adj, contracepteur » (Rapin). Coble contraceptor, couple contracepteur. (Rapin) contrach, -a adj : estropiat, -ada. contracingla : correja de sèla. contracinglon : diminutiu de contracingla. contracivadièira nf, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre--civadière, voile qu’on hissait sur le bout-dehors de beaupré » TdF ‘contro-civadiero’ contraclaror nf (abs. Dicort) : lutz que travèrsa un còrs translucid ; « contre-jour [v. contrajorn] » (Laus). contraclaror (a -) (abs. Dicort) (loc. adv.) : per transparéncia ; « à contre-jour [v. contrajorn (a -)] » (Per Noste). contraclau nf : passapertot, « fausse-clef ». (v. TdF ‘contro-clau’) ; segonda clau. contraclavar (v. tr.) (abs. Dicort) : far dos torns de clau. contraclaveta : segonda claveta per refortir la primièira. contraclavièr nm, cf Ubaud Dicort : « celui qui possède une fausse clef [v. contraclau] » (L. 93) contracòp : repercussion d'un còp. contracòr : calfapança. contracòr (a -) (loc. adv.) : de racacòr / amb repugnància. contracorba : corba inversada en regard d'una autra qu'esperlonga ; porcion de camin de fèrre corba que sèc una autra porcion d'incurvacion invèrsa. contracorrent nm : corrent que va en sens contrari del principal. contracorrent (a -) (loc. adv.) : al senscontra del corrent. contracórrer v, cf Ubaud Dicort : « v intr, courir dans la direction opposée ; accourir ; déroger » (L. 93) Contracórrer a qualqu’un, courir à l’encontre de quelqu’un. (v. L.)
|
|
contractant, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « contractant, ante » TdF ‘countratant’ contractar 1 (v. tr.) (R. V, 395) : se ligar juridicament o moralament ; trapar / atrapar ; Contractar un engatjament, un deute. Contractar una obligacion, un maridatge. Contractar una abitud, una malautiá. contractar 2 (v. tr.) : retractar ; metre dins un estat de tension morala ; reünir en una vocala o en un diftong doas vocalas o mai (t. tecn. de ling.). Contractar un còrs : lo diminuir de volum. Lo freg contracta, lo caud dilata. Lo parlar en public lo contracta. contractar (se) : diminuir de volum ; far un esfòrç de traccion ; venir nerviós, -osa. D'unes metals se contractan al freg. De forçar, sos muscles se contractèron. Se contracta totjorn davant un public. contractat, -ada : tendut, -uda / nerviós, -osa. contracte (m.) : pacha (f.) / pache (m.) / convencion. contractil, -a : capable, -a de se contractar. Antenas contractilas. Arpas contractilas.(v. retractil) contractilitat nf : qualitat de çò contractil. contractiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « propre à produire contraction » TdF ‘countratiéu’ contractual, -a (adj. e subs.) : ligat, -ada per contracte. contractualament : per contracte. contractualizacion nf, cf Ubaud Dicort : « contractualisation » (v. çai jos) contractualizar (v. tr.) : balhar a q.q. l'estatut de contractual. contractura : contraccion perdurabla e involontària d'un muscle. contracturar (v. tr.) (abs. Dicort) : amodar una contractura, « (physiologie) contracturer » (Rapin). contracultura : ensemble de manifestacions culturalas que van al senscontra de la cultura d'un país colonizat. La contracultura francimanda afrabèt la nòstra. contrada : airal ; terrador ; division territoriala. contradança nf, cf Ubaud Dicort : « contredanse (danse en vis-à-vis ; air qui accompagne cette danse) » (Per Noste). « contradança » (de l'angl. country dance (,kntri 'da : ns)) : dança campanharda. contradeclaracion : declaracion contrària. contradefensa : trabalhs novèls per refortir de trabalhs primièirs de defensa. contradiccion : accion de contradire o de se contradire ; oposicion entre dos tèrmes, entre doas causas. contradich 1,-a adj, cf Ubaud Dicort : « contredit, ite » TdF jos ‘contro-dire’’ contradich 2 nm, cf Ubaud Dicort : « contredit ; contradiction » TdF jos ‘contro-di’ contradich (sens -) 3 (loc. adv.) : sens contèsta possibla. contradictor nm (v. Ubaud Dicort e TdF ‘countraditour’), -tritz (v. Laus) : persona que contraditz. (v. contradiseire) contradictòri, -a adj : que compòrta una contradiccion. contradictòriament : d'un biais contradictòri. contradiga nf, cf Ubaud Dicort : « digue qui en renforce une autre » TdF ‘contro-digo’ contradire (v. intr.) : dire lo contrari de çò que ditz q.q. contradire (se) : emetre d'afirmacions contradictòrias. contradisement nm, cf Ubaud Dicort : « action de contredire » TdF ‘contro-disemen’. (v. contradiccion) contradiseire, -eira n, cf Ubaud Dicort : « contradicteur, -trice » (Sèrras-Ess.) contradisent, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « contredisant, ante ; contradicteur » TdF ‘contro-disènt’ contraduna (abs. Dicort) : duna artificiala per refortir una duna naturala. contraelectromotor, -tritz adj : (fisica) « contre--électromoteur, trice » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 203) contraemplec nm (v. CLO § 11.3.7c) : « contre-emploi » (Rapin) contraemprenta nf (v. CLO § 11.3.7c) : « contre-empreinte » (Rapin) contraenquèsta nf, cf Ubaud Dicort : « contre-enquête » (Rapin) contraescarpa nf, cf Ubaud Dicort : « contrescarpe » TdF ‘contro--escarpo’ contraescrova nf (v. CLO § 11.3.7c) : « contre--écrou » (Rapin). (v escrova) contraesperonar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, chevaucher contre quelqu’un, attaquer ? » (L. 94) contraespionatge nm, cf Ubaud Dicort : « contre-espionnage » (Rapin) contraespós nm, cf Ubaud Dicort : « garçon d’honneur dans un mariage » (Palay ‘countre-espous’). (v. contranòvi) contraespròva nf, cf Ubaud Dicort : « contre-épreuve » (Rapin) contraestambòrd nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre--étambot » TdF ‘contro-estambord’ contraexemple nm, cf Ubaud Dicort : contrexemple. contraexpertisa nf, cf Ubaud Dicort : contrexpertisa. contraextension nf (v. CLO § 11.3.7c) : v. contrextension. contrafach, -a : modificat, -ada ; desformat, -ada ; estropiat, -ada. Escriptura contrafacha. Persona contrafacha. contrafactor nm, cf Ubaud Dicort, -tritz : persona que retipa quicòm fraudulentament (R. VI, 294). (v. contrafaseire) contrafaiçon nf : accion o resulta de contrafar quicòm fraudulentament (R. VI, 294). contrafar / contrafaire (v. tr.) : retipar quicòm fraudulentament (R. VI, 294) ; escarnir (imitar q.q. per se trufar d'el) ; desformar. Contrafar un bilhet de banca. Contrafar q.q. Contrafar sa votz. contrafaseire, -eira [~ -eiritz] n : q.q. que contrafa quicòm fraudulentament. contrafenèstra : partida interiora de dobla fenèstra. contrafèrre : pèça metallica ajustada contra lo fèrre d'unes apleches. Contrafèrre de rabòt, de garlòpa... contrafil nm / contrafial (abs. Dicort): sens opausat al sens normal. contrafil (a -) / contrafial (a -) (abs. Dicort) (loc. adv.) : al senscontra del fil.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|