contornièira : talvera / cança / cance / anterada / aurièira.

contorsion (f.) : bidorsada / bidorsejada / desbigossada.

contorsionar (se) : se bidorsar / se bidorsejar / se desbigossar.

contorsionista (m. e f.) : acrobata (m. e f.) ; persona que se desbigossa, que fa de contorsions.

CONTRA- : prefix, del latin contra que marca l'oposicion, la complementaritat, la reciprocitat, la duplicacion, la defensa, lo vesinatge...

contra 1 (prep.) : en contacte ; en oposicion.

Contra la paret.

Anar contra qualqu’un, contrecarrer, contrarier. (v. TdF)

De contra (loc. prep.), tout auprès. (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘contro’)

Per contra (loc. adv.) : al contrari 

Aicí contra, ci-contre. (v. Ubaud Dicort e TdF)

contra 2 nm, cf Ubaud Dicort : « le contraire » TdF jos ‘contro’

Lo per e lo contra, le pour et le contre. (Basic)

Lo pro e lo contra, le pour et le contre. (Laus e TdF)

Al contra, à l’opposite.

Anar al contra de, aller au contraire de. (v. Ubaud Dicort e TdF)

contra 3 nf : (contrapartida), cf Ubaud Dicort

Far la contra (l.p.) : far concurréncia ; contrar.

contrabalanç (abs. Dicort e TdF)  : contrapés.

contrabalançar (v. tr.) : far equilibri / far compés / equilibrar.

contrabanda : crompa o venda illegalas.

contrabandièr, -ièira : persona que fa de contrabanda.

contrabàs nm, cf Ubaud Dicort : « ce qui est en contre-bas » TdF ‘contro-bas’

contrabàs (en -) (loc. adv. e loc. prepositiva) : a un nivèl inferior al regard de quicòm mai o de q.q. mai.

Agachar en contrabàs.

En contrabàs de l'ostal.

contrabassa : instrument de musica de quatre cordas.

contrabassista (m. e f.) : persona que jòga de la contrabassa.

contrabasson : instrument de musica de vent.

contrabatariá : tir d'artilhariá per contrar l'artilhariá enemiga.

contrabatre (v. tr.) : far fuòc contra l'artilhariá enemiga.

contrabiais (a -) (loc. adv.) : a l'arrevèrs / al revèrs / al senscontra.

contrablocar (v. tr.) (abs. Dicort e TdF) : contrar un blocatge.

contrablocatge (abs. Dicort e TdF) : accion o resulta de contrar un blocatge.

contrabòrd (a -) loc adv, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, à contre--bord, à l’encontre l’un de l’autre » TdF ‘contro-bord’

contrabracar (v. tr. e intr.) : bracar las ròdas d'un veïcul a contrabiais.

contrabutada : butada en sens contrari.

contrabutar (v. tr.) : neutralizar la butada d'una vòuta, d'una paret... per quicòm que buta en sens contrari.

contracamp : presa de vista de cinemà facha dins la direccion opausada de la precedenta.

contracant : melodia compausada sus las armonias del tèma principal e que l'acompanha.

contracapion nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre-étrave » TdF ‘contro-capioun’

contracarena nf, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre-carène » TdF ‘contro-careno’

contracarraire, aira (~ -airitz) adj e n, cf Ubaud Dicort : « contrariant, ante » TdF ‘contro--carraire’

contracarrar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, contrecarrer » TdF ‘contro-carra’. contracarrar (v. tr.) : v. contrar.

contracarrar (se) v pron : « se contrarier » TdF jos ‘contro-carra’

contraccion : accion o resulta de se contractar ; disparicion d'una syllaba en l.p. (t. tecn. de linguïstica) :  « Espantar » per espaventar. « Engròla » per engrisòla.

contracedula : cedula que revòca una cedula anteriora.

contracelada nf, cf Ubaud Dicort : « l’action de se détourner de quelqu’un (?) Peut-être terme désignant une figure de danse » (L. 93)

contracepcion : infeconditat volontària amodada per de mejans contraceptius.

contraceptiu 1 (subs. m.) : mejan qu'empacha la concepcion.

contraceptiu 2, -iva (adj.) : qu'empacha la concepcion.

contraceptor, -tritz (abs. Dicort) : persona que practica la contracepcion « adj, contracepteur » (Rapin).

Coble contraceptor, couple contracepteur. (Rapin)

contrach, -a adj : estropiat, -ada.

contracingla : correja de sèla.

contracinglon : diminutiu de contracingla.

contracivadièira nf, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre--civadière, voile qu’on hissait sur le bout-dehors de beaupré » TdF ‘contro-civadiero’

contraclaror nf (abs. Dicort) : lutz que travèrsa un còrs translucid ; « contre-jour [v. contrajorn] » (Laus).

contraclaror (a -) (abs. Dicort) (loc. adv.) : per transparéncia ; « à contre-jour [v. contrajorn (a -)] » (Per Noste).

contraclau nf : passapertot, « fausse-clef ». (v. TdF ‘contro-clau’) ; segonda clau.

contraclavar (v. tr.) (abs. Dicort)x : far dos torns de clau.

contraclaveta : segonda claveta per refortir la primièira.

contraclavièr nm, cf Ubaud Dicort : « celui qui possède une fausse clef » (L. 93). (v. contraclau)

contracòp : repercussion d'un còp.

contracòr : calfapança.

contracòr (a -) (loc. adv.) : de racacòr / amb repugnància.

contracorba : corba inversada en regard d'una autra qu'esperlonga ; porcion de camin de fèrre corba que sèc una autra porcion d'incurvacion invèrsa.

contracorrent nm : corrent que va en sens contrari del principal.

contracorrent (a -) (loc. adv.) : al senscontra del corrent.

contracórrer v, cf Ubaud Dicort : « v intr, courir dans la direction opposée ; accourir ; déroger » (L. 93)

Contracórrer a qualqu’un, courir à l’encontre de quelqu’un. (v. L.)

contractant, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « contractant, ante » TdF ‘countratant’

 

 

contractar 1 (v. tr.) (R. V, 395) : se ligar juridicament o moralament ; trapar / atrapar ;

Contractar un engatjament, un deute.

Contractar una obligacion, un maridatge.

Contractar una abitud, una malautiá.

contractar 2 (v. tr.) :  retractar ; metre dins un estat de tension morala ; reünir en una vocala o en un diftong doas vocalas o mai (t. tecn. de ling.).

Contractar un còrs : lo diminuir de volum.

Lo freg contracta, lo caud dilata.

Lo parlar en public lo contracta.

contractar (se) : diminuir de volum ; far un esfòrç de traccion ; venir nerviós, -osa.

D'unes metals se contractan al freg.

De forçar, sos muscles se contractèron.

Se contracta totjorn davant un public.

contractat, -ada : tendut, -uda / nerviós, -osa.

contracte (m.) : pacha (f.) / pache (m.) / convencion.

contractil, -a : capable, -a de se contractar.

Antenas contractilas.

Arpas contractilas.(v. retractil)

contractilitat nf : qualitat de çò contractil.

contractiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « propre à produire contraction » TdF ‘countratiéu’

contractual, -a (adj. e subs.) : ligat, -ada per contracte.

contractualament : per contracte.

contractualizacion nf, cf Ubaud Dicort : « contractualisation » (v. çai jos)

contractualizar (v. tr.) : balhar a q.q. l'estatut de contractual.

contractura : contraccion perdurabla e involontària d'un muscle.

contracturar (v. tr.) (abs. Dicort) : amodar una contractura, « (physiologie) contracturer » (Rapin).

contracultura : ensemble de manifestacions culturalas que van al senscontra de la cultura d'un país colonizat.

La contracultura francimanda afrabèt la nòstra.

contrada : airal ; terrador ; division territoriala.

contradança nf, cf Ubaud Dicort : « contredanse (danse en vis-à-vis ; air qui accompagne cette danse) » (Per Noste). « contradança » (de l'angl. country dance (,kntri 'da : ns)) : dança campanharda.

contradeclaracion : declaracion contrària.

contradefensa : trabalhs novèls per refortir de trabalhs primièirs de defensa.

contradiccion : accion de contradire o de se contradire ; oposicion entre dos tèrmes, entre doas causas.

contradich 1,-a adj, cf Ubaud Dicort : « contredit, ite » TdF jos ‘contro-dire’’

contradich 2 nm, cf Ubaud Dicort : « contredit ; contradiction » TdF jos ‘contro-di’

contradich (sens -) 3 (loc. adv.) : sens contèsta possibla.

contradictor nm (v. Ubaud Dicort e TdF ‘countraditour’), -tritz (v. Laus) : persona que contraditz. (v. contradiseire)

contradictòri, -a adj : que compòrta una contradiccion.

contradictòriament : d'un biais contradictòri.

contradiga nf, cf Ubaud Dicort : « digue qui en renforce une autre » TdF ‘contro-digo’

contradire (v. intr.) : dire lo contrari de çò que ditz q.q.

contradire (se) : emetre d'afirmacions contradictòrias.

contradisement nm, cf Ubaud Dicort : « action de contredire » TdF ‘contro-disemen’. (v. contradiccion)

contradiseire, -eira n, cf Ubaud Dicort : « contradicteur, -trice » (Sèrras-Ess.)

contradisent, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « contredisant, ante ; contradicteur » TdF ‘contro-disènt’

contraduna (abs. Dicort) : duna artificiala per refortir una duna naturala.

contraelectromotor, -tritz adj : (fisica) « contre--électromoteur, trice » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 203)

contraemplec nm (v. CLO § 11.3.7c) : « contre-emploi » (Rapin)

contraemprenta nf (v. CLO § 11.3.7c) : « contre-empreinte » (Rapin)

contraenquèsta nf, cf Ubaud Dicort : « contre-enquête » (Rapin)

contraescarpa nf, cf Ubaud Dicort : « contrescarpe » TdF ‘contro--escarpo’

contraescrova nf (v. CLO § 11.3.7c) : « contre--écrou » (Rapin). (v escrova)

contraesperonar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, chevaucher contre quelqu’un, attaquer ? » (L. 94)

contraespionatge nm, cf Ubaud Dicort : « contre-espionnage » (Rapin)

contraespós nm, cf Ubaud Dicort : « garçon d’honneur dans un mariage » (Palay ‘countre-espous’). (v. contranòvi)

contraespròva nf, cf Ubaud Dicort : « contre-épreuve » (Rapin)

contraestambòrd nm, cf Ubaud Dicort : « t. de marine, contre--étambot » TdF ‘contro-estambord’

contraexemple nm, cf Ubaud Dicort : contrexemple.

contraexpertisa nf, cf Ubaud Dicort : contrexpertisa.

contraextension nf (v. CLO § 11.3.7c) : v. contrextension.

contrafach, -a : modificat, -ada ; desformat, -ada ; estropiat, -ada.

Escriptura contrafacha.

Persona contrafacha.

contrafactor nm, cf Ubaud Dicort, -tritz : persona que retipa quicòm fraudulentament (R. VI, 294).

(v. contrafaseire)

contrafaiçon nf : accion o resulta de contrafar quicòm fraudulentament (R. VI, 294).

contrafar / contrafaire (v. tr.) : retipar quicòm fraudulentament (R. VI, 294) ; escarnir (imitar q.q. per se trufar d'el) ; desformar.

Contrafar un bilhet de banca.

Contrafar q.q.

Contrafar sa votz.

contrafaseire, -eira [~ -eiritz] n : q.q. que contrafa quicòm fraudulentament.

contrafenèstra : partida interiora de dobla fenèstra.

contrafèrre : pèça metallica ajustada contra lo fèrre d'unes apleches.

Contrafèrre de rabòt, de garlòpa...

contrafil nm / contrafial (abs. Dicort): sens opausat al sens normal.

contrafil (a -) / contrafial (a -) (abs. Dicort) (loc. adv.) : al senscontra del fil.