|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
comissural, -a : relatiu, -iva a una comissura. comissuroplastia : reparacion da la comissura d'un orifici cardiac. comissurotomia : alargament de la valvula mitrala per seccion de las comissuras. còmit de galèra nm, cf Ubaud Dicort : « comite de
galère »
(Brun Glossari Oc-Fr). (v. còmi) comitat nm : ensemble de personas delegadas per una autoritat o que s'amassan de per elas per far quicòm. comitiva (f.) : cortègi. comjat (m.), cf Ubaud Dicort (R. II, 449): permission especiala
d'arrestar son trabalh ; vacanças cortetas. (v. congèt) commèdia
dell’arte (< it.) nf, cf Ubaud Dicort : « commedia
dell’arte » commemorable, -bla : digne, -a d' èsser commemorat,
-ada. commemoracion : ceremoniá per commemorar
quicòm. commemorar (v. tr.) : rapelar lo sovenir de quicòm. commemorason (abs. Dicort) : mencion o ceremoniá facha per la Glèisa. (v commemoracion) Commemorason dels sants, lo
Ièr de novembre. Commemorason dels defuntats, lo 2 de novembre. commemoratiu, -iva adj : per
commemorar quicòm o
q.q. commensurable, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « commensurable » (Rapin) comminatòri, -a adj, cf Ubaud Dicort : « comminatoire » (Rapin) commiseracion : compatiment. commiseratiu, -iva (abs. Dicort) : que
compatís. (v. compatissent) Agach commiseratiu. commocion (R. VI, 150) : secossa fisica ; perturbacion del fonccionament d'un organ ; emocion granda. Commocion electrica. Commocion cerebrala. commocionar (v. tr.) : amodar una commocion. commudabilitat (commutabilitat [v. commutable]) nf : qualitat de
çò commutable. commudable, -bla (abs. Dicort) : que pòt èsser commudat, -ada. (v. commutable). (# comudable) commudacion (abs. Dicort e R. IV, 282 [ : ‘commutatio’]) : accion o resulta de commudar ; substitucion d'una causa a una autra ; ensemble d'operacions que cal far per metre en ligason dos abonats al telefòn ; modificacion d'un circuit electric. (v. commutacion) (# comudacion) commutabilitat nf :
« commutabilité » (v. commutable) commutable, -bla adj :
(que pòt èsser remplaçat), cf Ubaud Dicort, « commutable ». commutacion nf (R. IV, 282) : « commutation » (v. Ubaud Dicc.
scient. p. 200) commutador nm : dispositiu per invertir un corrent electric, per comandar una connexion, « commutateur » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 200). commutar (cambiar per commutacion) v, cf Ubaud Dicort :
« commuter » (Ubaud Dicc. scient.
p. 200) ; v. comutar. (# comudar). commutatiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « commutatif, -ive » ; v. comutatiu. commutativitat nf, cf Ubaud Dicort :
« commutativité » (v. commutatiu) comòda nf : mòble amb tiradors per reclamar (sarrar) de farda. comòdament adv, cf Ubaud Dicort :
« commodément » TdF ‘coumoudamen’ comòde, -da adj : de bon far ; de bon utilizar ; tranquil, -illa ; acomodant, -a. comoditat nf : qualitat de çò comòde, « avantage, utilité ; moyen, occasion ou facilté pour aller quelque part » TdF. (v. comoditats) Comoditat d'un ostal. Comoditat d'un vestit. comoditats nf pl, cf Ubaud Dicort :
« les commodités, les lieux d’aisance » TdF jos ‘coumoudita’. (v. privats) comodòr nm, cf Ubaud Dicort :
« commodore » (Rapin) comol 1 nm (v. Ubaud Dicort e Alibert) : cobertor de mag que servís a portar la pasta al forn. comol 2, -a adj e nm : comble, -a ; que debòrda. Pesquièr comol. Lo comol de
la malonestetat (Ubaud Dicort Errata web), le comble de la malhonnêteté. Per comol, par-dessus les bords ; par-dessus le marché.
(Alibert) comola nf, cf Ubaud Dicort :
« mesure comble » (v. TdF) comolada nf : partida comblada, « comblement » TdF. comolar
(v. tr.) : emplenar / comblar. (# cumular) Comolar un
panièr (Ubaud Dicort Errata web), remplir un panier. comolatge : accion de comblar. comolum nm sing : comble ; subrepés. A comolum (loc. adv.) : a roncéncia / a foison. comolunar v, cf Ubaud Dicort :
« v tr, mettre le comble, combler la mesure, v. cocoluchar » (v. TdF) compacient, -a adj, cf Ubaud Dicort :
« compatissant, ante » TdF compacitat nf, cf Ubaud Dicort :
« compacité » (Rapin) compactar (v. tr.) : sometre a un compactatge. compactatge : operacion de terrassament per atassar un sòl e n'augmentar la densitat ; reduccion per codatge de la longor de donadas sens pèrdia d'informacions. compacte, -ta : que fa massa ; sarrat, -ada. De pan compacte. Una tropelada compacta. Disc compacte : disc numeric de legir per lasèr, « compact-disque » (Per Noste) [v. compacte-disc]. Disc compacte interactiu : ... de legir sus televisor. compacte-disc nm, cf Ubaud Dicort : « compact-disc » (Sèrras-Ess.). (CD) compactibilitat nf (abs. Dicort) : qualitat de çò que pòt èsser compactat. compactor : maquina de compactar. compairàs nm, cf Ubaud Dicort : « gros
compère » TdF ‘coumpeiras’ compairatge nm : « compérage » ; complicitat. (v. TdF ‘coumpeirage’) compaire (subs. e adj.) : pairin ; complici ; pistolet / coquinòt. compairejar (v. intr.) : èsser compaire amb q.q. ; taulejar ensemble. compairet nm, cf Ubaud Dicort :
« petit compère »
TdF ‘coumpeiret’ companagejar v, cf Ubaud Dicort :
v. companejar. (v. TdF jos
‘coumpaneja’) |
|
companatge : çò que se manja amb de pan ; ensemble de çò que l'òm manja ; pitança ; aliment que perdura. Far companatge : plan menar la mangisca. Èsser de companatge : èsser una bona mangisca. companejant, -a adj : que fa manjar fòrça pan ; « qui se mange avec du pain » ; apetissent, -a. (v. TdF) companejar (v. tr.) : cosinar ; plan menar / esparnhar « v intr., ménager sa pitance, la manger avec du pain ; se mesurer selon ses facultés » (TdF) companejar (se) v pron : se manjar amb fòrça pan
(aliment) « manger sa pitance avec
beaucoup de pain, pour la faire durer ; ménager ses
dépenses, combiner ses ressources » TdF jos
‘coumpaneja’ companh, -a (v. companha 2) (subs. m. e adj.) : « compagnon »,
collèga ; « populaire,
afable, v. comun » (v. TdF ‘coumpan’) ; Companh d'escòla. Companh de jòc. companha 1
nf : sota pel pan (mar.) (v. TdF ‘coumpagno 2’) companha 2 nf : « compagne, v. amiga, cambarada ; terme affectueux dont se servent les époux à l’égard l’un de l’autre » (v. TdF ‘coumpagno 1’) : ensemble de companhs o de companhas ; amassada de companhs o de companhas (v. Alibert). companheta nf, cf Ubaud Dicort :
« petite compagne » TdF companhiá nf : preséncia de q.q. al pè de q.q. mai ; amassada de personas ; unitat militara d'un capitani ; ensemble d'animals de meteissa mena. Li tenguèt bona companhiá fins a sa mòrt. Una nombrosa companhiá.
Companhiá militara. Una companhiá de perdigals, de singlars... companhièr,
-ièira n (Alibert) : companh, -a ; « dame ou
demoiselle de compagnie ». (v. TdF ‘coumpagnièro’) companhon (R. VI, 151) [, -a n (v.
Ubaud Dicort e TdF)] :
companh, -a. companhonatge : associacion de mestieirals que s'ajudan. companhonet, -a n, cf Ubaud Dicort : « nm, jeune compagnon,
cher petit camarade » TdF çompar (adv.) (abs. Dicort) [Alibert çòmpar, non preconizat Dicort] : benlèu ; probablament ; cresi plan. (v. çò’m par) çò’m par loc adv, cf
Ubaud Dicort :
« peut-être, sans doute, il me semble. Etym. Occ çò
me par, cela me paraît. » (v. Alibert çòmpar) comparabilitat nf : caractèr de çò que pòt èsser comparat. comparablament : d'un biais comparable. comparable, -bla : que pòt èsser comparat, -ada. Las doas bessonas an una sensibilitat comparabla. comparadís, -issa adj : qu'es comparat, -ada o que pòt èsser comparat, -ada. comparador nm : (fisica)
« comparateur » (v. Ubaud Dicc. scient.
p. 200) comparaire, -aire adj, cf Ubaud Dicort : (v. comparar)’ comparament nm, cf Ubaud Dicort :
« comparaison » (v. L. 86) comparança nf, cf Ubaud Dicort (R. IV, 418) (arc.) : comparason. ; similitud ; paritat. Comparança a dire, en comparaison, comme qui dirait. (Brun Glossari Oc-Fr) comparant, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « nm,
t. de pratique [jurisprudence], comparant » TdF Tenir lo comparant,
donner la réplique, tenir compagnie. (v. TdF) comparar (v. tr.) : estudiar doas personas, doas causas, doas idèas o mai, per determinar lors semblanças e lors dissemblanças. comparason : accion de comparar doas personas, doas causas, doas idèas o mai, per determinar lors semblanças o lors dissemblanças ; rasonament (en l. p.) : Qué son aquelas comparasons ? (l.p.) comparat, -ada adj :
« comparé, ée » TdF jos ‘coumpara’ Gramatica comparada. Lingüistica comparada. Literatura comparada. comparatisme : metòde (m.), sistèma (m.), ensemble de recèrcas sus la gramatica o la literatura comparada. comparatista adj e n (m. e f.) : especialista (m. e f.) de comparatisme. comparatiu 1 nm : gra de comparason de l'adj. o de l'adv. Comparatiu d'egalitat, d'inferioritat, de superioritat. comparatiu 2, -iva adj : « comparatif,
ive » TdF Estudi comparatiu. comparativament : per comparason. comparator nm :
« (instrument)
comparateur »
(Rapin). (v. comparador) comparegut, -uda (< comparéisser) part pass e adj, cf Ubaud Dicort : « comparu, ue » TdF jos ‘coumparèisse’ comparéisser / comparer [compàrer] (los 2, R. IV, 430) / comparir (v. intr.) (los 3, L. 86 e Dicort) : se presentar ; se presentar en justícia. comparent, -a adj e n : que se presenta en justícia o davant notari. comparidor, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « qui doit
comparaître » (L. 86) comparir v : v. comparéisser. comparitud nf, cf Ubaud Dicort :
« parité, similitude, assimilation, analogie » TdF comparsa n (m. e f.) (de l' it. comparsa) : comedian, -a que jòga un ròtle mut o pauc important ; persona que jòga un ròtle pauc consequent dins un afar mai o mens delictuós. compartidor, -a (adj.) (abs. Dicort e TdF) : que pòt èsser o deu èsser compartit. compartiment (t.a.) : casa / parçon / clastron / trièl ; divisiond'una veitura de camin de fèr. compartimentar (v. tr.) : bugetar / clausonar / mejanar. compartimentatge : accion o resulta de compartimentar. compartir (v. tr.) : divisir ; repartir / distribuir ; « partager (la joie, la peine,
l’opinion) »
(Rapin). Compartisse
l’onor. (v. TdF jos
‘coumparti’) La defensa
a pas compartit los critèris de l’acusacion. (v. Rapin) compartir (se) : s'acomodar amb q.q. ; se repartir ; se distribuir ; se divisir. compartit, -ida : t. a. del vèrb compartir transitiu. comparucion (R. IV, 430) : accion de se presentar davant un jutge, un tribunal. compàs : instrument per traçar de circonferéncias ; instrument de mesura ; bossòla ; mesura : grop d'unitats ritmicas (mus.) Per compàs / al compàs : en mesura. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|