chapar (v. tr.) : « refendre du bois, v. asclar » ; espotir amb las dents ; mastegar ; manjar ; rosegar ; bostifalhar ; pigassejar « pour hacher, v. chaplar » (v. TdF). (# japar)

chapar (se) : se fendre ; se fendilhar ; s'asclar.

chapariá nf, cf Ubaud Dicort : « folie, aliénation mentale » TdF ‘chaparié’

chapat, -ada : t. a. çaisús (chapar), « refendu, ue ; fêlé, ée ; un peu fou » (v. TdF jos ‘chapa’).

chapilhar (v. tr. e intr.) : machugar / romiar.

chaplada : çò que l'òm pigassa dins un còp.

chapladís nm / chapladissa nf : tombada de carn ; capolada ; farç ; carnalatge.

chapladoira nf / chaplaire nm : aplech per achiquetar.

chapladura : çò achiquetat (t. a.)

chaplagaças nm, cf Ubaud Dicort : « (mangeur de pies) truand, pauvre hère, v. cocarro » (v. TdF ‘chaplo-agasso’)

chaplaire 1 nm, cf Ubaud Dicort : « hachoir, tailloir » TdF. (v. chapladoira)

chaplaire 2, -aira (~ -airitz) adj e n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui hache, qui taille en pièces ; médisant, ante » TdF

chaplalèscas nm, cf Ubaud Dicort : « tranchoir à pain » TdF ‘chaplo-lesco’

chaplament : accion d'achiquetar ; massacre.

chaplant nm, cf Ubaud Dicort : « espèce de charançon noir qui dévore les feuilles de l’olivier » (v. TdF)

chaplapan nm, cf Ubaud Dicort : v. chaplalèscas. (v. TdF ‘chaplo-lesco’)

chaplapòrres nm, cf Ubaud Dicort : « courtilière, taupe-grillon, insecte qui coupe les porreaux, v. copacebas » (v. TdF ‘chaplo-porre’)

chaplar (v. tr.) : bresar / capolar / achiquetar ; massacrar.

chaplàs nm, cf Ubaud Dicort : « grand abattage, carnage horrible » TdF

chaplatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de hacher » TdF ‘chaplage’

chaplavèrmes nm, cf Ubaud Dicort : « (qui hache les vers de terre) sobriquet que l’on donne aux paysans » TdF ‘chaplo-verme’

chaplavin nm, cf Ubaud Dicort : « grand buveur de vin, ivrogne » TdF ‘chaplo-vin’

chaple : carnalatge ; massacre ; carn achiquetada.

chaplum nm : brigalh / brigalhum (t. a.), « ce qui a été haché, chapelure, débris ; recoupe des pierres de taille ; pellicules qui se détachent de la peau sous l’influence du froid ; copeaux faits par la hache ; balles du blé ; t. de dessin, hachure ; courtillière, taupe-grillon, insecte ; espèce de charançon noir qui vit sur l’olivier, v. chaplant » (v. TdF)

chapòt : lacàs ; sompa (s.p. e s.f.) ; fangàs / ligàs (v. liga)

chapotadís : patolhatge ; accion de malmanejar.

chapotaire, -aira [~ -airitz] n : tripotejaire, -a (l. p.), « celui, celle qui charpente, qui dépèce, qui se plaît à couper, à taillader ; médisant, ante » (v. TdF).

chapotar 1 (v. tr. e intr.) :  manejar a la bocharda ; tripotejar (l. p.) ; gastar lo trabalh ; malmanejar ; fustejar ; capusar ; capolar / chaplar ; espelhandrar ; picanhar, « déchirer par des médisances ; râbacher » TdF ‘chapouta 1 ;

chapotar (se) v pron : se picanhar, « se détracter, se déchirer de médisances » TdF ;

chapotar 2 (v. tr. e intr.) : trempar e remenar dins l'aiga ; patolhar ; « parler à tort et à travers » TdF ‘chapouta 2’.

chapotar (se) v pron : se remenar dins l'aiga.

chapotariá nf : « morcellement, fragments » ; pelha ; besucarieta / bagateleta. (v. TdF)

chapotatge nm : accion d'atrocelar, d'apecilhar ; accion de fustejar, de menusar, d'achiquetar ; accion de patolhar « action de tremper dans l’eau » TdF.

chapotejar (v. tr.) : atrocelar ; abocinar ; apecilhar ; espelhandrar ; parlar a tòrt e a travèrs.

chapotièr, -ièira n (TdF ; abs. Dicort) : barjacaire, -a.

chapotilha nf, cf Ubaud Dicort : « copeaux, débris, morceaux, parcelles » TdF

chaptalizacion nf, cf Ubaud Dicort : « chaptalisation » (Per Noste)

chaptalizar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, chaptaliser » (Per Noste,)

chaquetat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « tavelé, ée » TdF suppl

Char : departament que i se parla tanben occitan. v. p. 1053.

charabiat nm (Laus, Basic ; abs. Dicort) : « charabia, jargon » TdF ‘charabiat’. (v. charrabiat)

« charada » (fr.) : v. enigma e charrada.

charallà ? (far -) loc v, cf Ubaud Dicort : « s’insurger, se soulever ; faire banqueroute, v. quinquanèla » (v. TdF)

Charanta : departament que i se parla tanben occitan.v. p. 1053.

Charanta-Maritima [Charanta Maritima] : nom de departament francés.

« charavari » / « charivari » (fr.) : v. calivari.

charbotar (v. tr.) : remenar / trebolar.

charcar (v. tr.) : cercar bregas ; molestar (R. IV, 247) ; secutar ; importunar / embestiar (l. p.)

chardar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, carder [v. cardar] ; au fig., déchirer, mettre en lambeaux ; déchirer avec les dents, mâcher, manger » (Azaïs). (v. TdF)

chardit (abs. Dicort) (loc. adv.) : se'n gardarà ben ; « on n’oserait, on n’aurait garde » (v. Alibert e TdF) ;  me'n gardarai ben.

chardonnai nm : (rasim), cf Ubaud Dicort, « chardonnay »

chariscla [chariscle nm (v. Ubaud Dicort e TdF)] : senilh (mena d'aucèl) (Fringilla canaris)

charlaire, -aira n : barjacaire, -a ; babilhard, -a.

charlantaire, -aira (~ -airitz) adj e n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui se balance, qui change souvent de logement » TdF

charlantar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, balancer sur une planche qui fait bascule ; trimbaler, charrier de côté et d’autre, changer souvent de place ; répandre, divulguer » TdF

charlantar (se) v pron : « se balancer sur une planche ; se transporter de côté et d’autre » (v. TdF jos ‘charlanta’)

charlantatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de balancer, de trimbaler ; transport de côté et d’autre » TdF

charlar (v. intr.) : barjacar ; babilhar.

charlariá : barjacada / bagol.

charlata nf, cf Ubaud Dicort : « chanlate, planche sur laquelle on bâtit l’égout d’une toiture » TdF ‘charlato’

charlatan nm : persona que charla, charla que charlaràs ; vendeire que quita pas de charlar ; enganaire, -a.

charlatana nf, cf Ubaud Dicort : « femme de charlatan, hâbleuse » TdF

charlatanar / charlatanejar : « v intr et tr, faire le charlatan » ; quitar pas d'enganar q.q. (v. TdF jos ‘charlatanejar’)

charlatanariá nf, cf Ubaud Dicort : « charlatanerie, v. braguetinada » (v. TdF)

charlatanejar : v. charlatanar.

charlatanesc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « charlatanesque » (Rapin)

charlatanisme nm, cf Ubaud Dicort : « charlatanisme, v. alantariá » TdF

charlejar (v. intr.) : quitar pas de barjacar, de babilhar.

charlicòt nm, cf Ubaud Dicort : « mauviette, alouette des bois, oiseau » (v. TdF)

charlòt nm : nom generic de mai d'una mena d'aucèls : (Glareola pratincola) ; (Charadrius hiaticula); (Charadrius apricarius) ; (Namerius arquatus); (Namerius phæopus) ; (Plegadis falcinellus)

charlòt a cuol blanc nm, cf Ubaud Dicort : « chevalier cul-blanc, oiseau » TdF ‘charlot-à-cuou-blanc’

charlòt d’Espanha nm, cf Ubaud Dicort : « courlis vert, oiseau, v. bècamarina » (v. TdF)

charlòt de garriga nm, cf Ubaud Dicort : « pluvier commun, oiseau, v. pluvièr » (v. TdF)

charlòt de plaja nm, cf Ubaud Dicort : « petit chevalier aux pieds rouges » (v. TdF)

charlòt gafarut nm, cf Ubaud Dicort : « bécasseau combattant, oiseau » TdF

charlòt rós / charlòt verd nm, cf Ubaud Dicort : v. charlòt d’Espanha. (v. TdF jos ‘charlot-d’Espagno’)

charlòt uèlh-de-perditz nm, cf Ubaud Dicort : « petit pluvier à collier, oiseau » (v. TdF)

charlòt-becassina nm, cf Ubaud Dicort : « bécasseau cocorli, oiseau, v. pièchrós » (v. TdF)

charlotet nm, cf Ubaud Dicort : « petit courlis, courlieu, oiseau » (v. TdF)

charlotina : pluvièr pichon ; becarèl... (v. TdF)

charlotina cendrosa : becarèl cendrós.

charlotina grisa : siblarèla blanca (l.p.) (Totunus glottis)

charmador, -doira adj e n, cf Ubaud Dicort : « charmeur, euse, qui emploie des charmes, qui charme » TdF

charmaire, aira adj e n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui charme, v. embelinaire » (v. TdF)

charmant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « charmant, ante, v. agradiu, belòi » (v. TdF)

charmantament adv, cf Ubaud Dicort : « d’une façon charmante » TdF

charmantàs, -assa adj, cf Ubaud Dicort : « très charmant, tout à fait charmant, ante, v. belàs » (v. TdF)

charmantet / charmantin, -a adj, cf Ubaud Dicort : « charmant, ante, gracieux, euse, en parlant d’un enfant ou d’une jeune fille, v. beloiet, polidet » (v. TdF jos ‘charmantoun’)

charmantina nf, cf Ubaud Dicort : « mouchoir dont se coiffent les femmes » TdF

charmanton, -a adj, cf Ubaud Dicort : v. charmantet. (v. TdF jos ‘charmantoun’)

charmantonet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « gentillet, ette, v. gracioset » (v. TdF)

charmantòt, -a adj, cf Ubaud Dicort : v. charmantet. (v. TdF jos ‘charmantoun’)

charmar v tr [« charmer, enchanter, ensorceler » TdF] : francisme, v. encantar, rabir, embelinar, etc. (v. Ubaud Dicort).

charmar (se) v pron [« être  charmé, se délecter » TdF jos ‘charma’] : v. chalar (se)).

charme nm (v. Ubaud Dicort e L. 76) : « charme, enchantement, v. brèu 3 ; appas, attrait, v. gaubi » (v. TdF)

charnèga nm e adj m, cf Ubaud Dicort : « métis de lévrier et de chien courant propre à la chasse dans les buissons ; homme hargneux, bourru, acariâtre » (Alibert). (v. charnègue)

charnegaire nm : femnassejaire (v. TdF ‘charnigaire’) ; romegaire.

charnegar (v. tr. e intr.) : caçar amb un bastard de lebrièr ; obténer quicòm a dich d'insistir ; romegar (v. TdF ‘charniga’) ; femnassejar.

charnegós, -osa adj : ernhós, -osa / tissós, -osa ; « désagréable » (Alibert).

charnegue (m. e f.) [charnègue / charnèga ? adj m e nm (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘charnigue’) : bastard de lebrièr ; persona vèdra.

« charnièira » (fr) : v. frachissa - nosada - coblet.

charòl nm, cf Ubaud Dicort : « pipit des buissons, spioncelle, spipolette, espèce d’alouette » TdF

charpada nf, cf Ubaud Dicort : « gronderie, mercuriale » TdF

charpadissa nf : semonsa, « gronderie perpétuelle, invectives » TdF.

charpaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que s'inquièta / que s'entaïna.

 

 

 

charpalha nf sing, cf Ubaud Dicort : « tas de gens déguenillés, lie du peuple, canaille, marmaille, plèbe » TdF ‘charpaio’

charpalhar (se) v pron, cf Ubaud Dicort : « se harpailler » TdF jos ‘charpaia (se)’

charpar 1 (v. tr.) : corroçar ; semonsar ; blaimar ; entaïnar. (v. TdF)

charpar (se) v pron : s'entaïnar / s'inquietar (l.p.) « se quereller » TdF jos ‘charpa’

charpar 2 (v. intr.) (Alibert) : èsser despieitat, -ada ; èsser entaïnat, -ada.

charpin [veire carpin] nm : mal roge (l.p.) (malautiá de la pèl) ; èrnha ; inquietud / lanha / preocupacion ; malviure.

charpinada [veire carpinada] nf : brega / guirguilh ; querèla ; batèsta.

charpinar [e derivats, veire carpinar, cf Ubaud Dicort] (v. tr.) : corroçar ; semonsar ; blaimar.

charpinar [veire carpinar] (se) v pron : se querelar.

charpinariá (veire carpinariá) nf : estat de q.q. qu'a las renas a causa del charpin.

charpinós [veire carpinós], -osa adj : carpinós, -osa / ernhós, -osa.

charpís nm, cf Ubaud Dicort : « charpie, v. escarpida ; brindilles mortes d’un arbre qu’on élague » (v. TdF)

charra 1 nf : sauma ;

charra 2 nf : granda flasca d'estanh o de coire ; gèrla per metre de vin ; airal pus prigond d'un estanh ;

charra 3 nf : parladissa, « babil » TdF ‘charro 1’.

charrabiat / charabiat ? nm, cf Ubaud Dicort : v. charabiat.

charrada nf (v. Ubaud Dicort e  Basic) : parladissa ; barjacada / bagol ; « sorte d’énigme » (v. TdF).

charradeta nf, cf Ubaud Dicort : « petite causerie » TdF

charradís nm / charradissa nf : longa parladissa.

charragalh [charragal nm (v. Ubaud Dicort e Alibert)] : regòla curada per d'aigas d'auratge.

charragalhar (abs. Dicort e TdF) (v. tr.) : ensarriar / curar de regolas.

charragalhat, -ada (abs. Dicort e TdF) : curat, -ada de charragalhs.

charragalhejar (abs. TdF e Alibert) : quitar pas d'ensarriar.

charrairàs, -assa n, cf Ubaud Dicort : « grand causeur, bavard, arde » TdF

charraire, -aira [~ -airitz] adj e n : barjacaire, -a.

charramanha nm, cf Ubaud Dicort : « étameur ambulant » (Alibert)

charramanhon nm (TdF e Azaïs ’charramagnou’ ;  abs. Dicort) : estamaire ambulant. (v. charramanha)

charrar 1 (v. intr.) : parlar ; barjacar ; corroçar ; blaimar ;

charrar 2 (v. intr.) (Alibert) : se marfondre.

charrariá nf, cf Ubaud Dicort : « causerie incessante, manie de causer » TdF

charassejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, jaser, jacasser, babiller » TdF

charratge nm, cf Ubaud Dicort : « action de causer ; manie de gronder » TdF ‘charrage’

charre, -rra adj, cf Ubaud Dicort : « rustre, méchant ; vil, faible, de peu de consistance ; gris, ise » (v. TdF)

charrèc nm, cf Ubaud Dicort : « ruisseau des rues » TdF

charrin 1 (subs.) : èrnha.

charrin 2, -a adj : ernhós, -osa / ernhut, -uda ; renós, -osa.

charrinar (v. intr.) : èsser renós, -osa ; aver las renas.

charrinariá : charpinariá (estat de lo qu'a las renas)

charrinejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, être maussade, murmurer » TdF

charrit nm, cf Ubaud Dicort : « espèce d’oiseau qui se tient dans les prairies » TdF, « porzane, oiseau des marais, poule d’eau » (Palay)

« charron » (fr.) : v. rodièr.

charròt : rajolet que tomba d'una gargolha ; gargalh.

charrotada : rajolet d'òli o de vinagre.

charrotar (v. intr.) : pissolejar (s.f.)

charrum nm sing, cf Ubaud Dicort : « amour de la causerie, babil » TdF

chartèr [chàrter, cf Ubaud Dicort] nm (de l'angl. charter) : avion afretat per un grop.

chartrós, -osa n : religiós, -osa d'un òrdre contemplatiu fondat per sant Brunon en 1084.

chartrosa nf : convent de chartroses o de chartrosas ; liquor.

« charvalin » : v. calivari.

chas (prep) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : a cò de.

« chasa » - « chasèla » : v. casa - casèla.

chascun adj e pron indef : v. cascun o cadun, cf Ubaud Dicort.

chaspaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que palpa o que se palpa.

chaspar (v. tr.) : palpar / paupar.

chaspar (se) : se palpar / se paupar.

chaspat, -ada : palpat, -ada.

chaspatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de palper, de tâter » TdF

chaspejar (v. tr.) : quitar pas de palpar.

chaspons (de -) loc adv (Honnorat, TdF, Azaïs ‘chaspoun (de -) : « à tâtons » TdF. [Ubaud Dicort : chaspons (d’a -)]

Anar de chaspons, aller en tâtonnant ; au fig. hésiter. (v. Azaïs)

chassa : cordilh a la cima d'un foet.

chasselàs nm, cf Ubaud Dicort : « chasselas » (Laus)

chasson nm, cf Ubaud Dicort : « ligneul, v. linhòl » (v. TdF)

chastra : turga (feda estèrla) ; brusc / bornhon. (v. TdF ‘chastro’)

chastràs nm, cf Ubaud Dicort : « gros mouton » (v. TdF)

chastre 1 nm, cf Ubaud Dicort : « mouton qui a été coupé à l’âge de trois ou quatre ans » TdF ; « gros garçon, pataud » TdF suppl

chastre 2 nm, cf Ubaud Dicort : « merle à collier blanc, oiseau, v. colaret 2 ; proyer, v. chic-perditz » (v. TdF ‘chastre 2’)

chastron nm, cf Ubaud Dicort : « jeune mouton châtré » TdF

chata 1 nf, cf Ubaud Dicort : « chatte, barque plate servant à charger ou à décharger les navires, plus grande que le lacon » (v. TdF ‘chato 2’)

chata 2 nf, cf Ubaud Dicort : « jeune fille, sur les bords du Rhône, v. dròlla, filha, gojata, joventa  » TdF ‘chato 1’

Chatbèrt Ramon : gramatician albigés de renom (1913-2005).

chatilhon nm, cf Ubaud Dicort : « petite lamproie » TdF ‘chatihoun’

chatisa nf, cf Ubaud Dicort : « espièglerie, niche, mauvaise plaisanterie » TdF

chatisièr, -ièira adj, cf Ubaud Dicort : « espiègle, malicieux, euse, qui aime à faire des niches » TdF

chau ! interj, cf Ubaud Dicort : v. chòu. (v. TdF jos ‘chóu’)

chauchabachàs nm, cf Ubaud Dicort : « pataugeur » TdF ‘chaucho-bachas’

chauchada nf, cf Ubaud Dicort : « ce qu’on foule en une fois » TdF

chauchadoira nf, cf Ubaud Dicort : « fouloire de vendange » TdF

chauchaespinas nm, cf Ubaud Dicort : « tâtillon, vétilleux, méticuleux » TdF ‘chaucho-espino’

chauchagrapaud nm, cf Ubaud Dicort : « engoulevent, crapaud volant, oiseau ; pressoir » (v. TdF ‘chaucho-grapaud’)

chauchaiganha nm, cf Ubaud Dicort : « personne flegmatique » TdF ‘chaucho-eigagno’

chauchaire, -aira [~ -airitz] n : trolhaire, -a / caucaire, -a ; patolhaire, -a.

chauchalana nm, cf Ubaud Dicort : « lambin, lendore, retardataire » TdF ‘chaucho-lano’

chauchamòrt nm, cf Ubaud Dicort : « sobriquet que l’on donne à des hommes qui ont une pâleur mortelle » TdF ‘chaucho-mort’

chauchar (v. tr. e intr.) : somsir ; pompir ; calcar / caucar ; trempar / salsar ; patolhar.

chauchàs 1 nm : tautàs / fangàs / sompa ; ligàs (v. liga)

chauchàs 2, -assa adj e n, cf Ubaud Dicort : « nigaud, aude » TdF ‘chauchas 2’

chauchatge nm, cf Ubaud Dicort : « action de fouler, de patauger, v. caucatge » (v. TdF ‘chauchage’)

chauchavièlha nf, cf Ubaud Dicort : « être imaginaire qui s’accroupit sur la poitrine des personnes endormies et leur cause l’oppression connue sous le nom de ‘cauchemar’ ; incube, démon qui abusait des sorcières ; celui qui épouse une vieille femme » (v. TdF ‘chaucho-vieio’)

chauchilh (e non pas « flaca d'aiga » (fr.)) : lac / pachòc.

chauchilhar (v. intr.) : patolhar.

chauchimèia nf, cf Ubaud Dicort : v. chichomèia.

chauchinar (v. tr.) : patolhar ; manejar a la bocharda.

chauchinat, -ada : sabracat, -ada.

chauchòla nf, cf Ubaud Dicort : « sauce abondante, v. saussòla, soupe au vin [v. chauchòla (far -)]] ; fadaise, vétille, niaiserie, baliverne, sornette » (v. TdF)

chauchòla (far -) : far chabròt ; chaucholar. v. çaijos.

chaucholar (v. tr.) : trempar de pan dins una salsa o dins de vin.

chaucholhada nf, cf Ubaud Dicort : « patrouillis » TdF ‘chauchouiado’

chaucholhaire, -aira adj e n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui patrouille, tripotier, ière, v. tripotaire » (v. TdF)

chaucholhar v, cf Ubaud Dicort : « v intr et tr, patrouiller, tripoter, v. chauchilhar » (v. TdF)

chauchon nm, cf Ubaud Dicort : « petite fille qui néglige sa toilette, souillon, tortillon, trousse-pète » (v. TdF)

chauchonet nm, cf Ubaud Dicort : « petit souillon, salisson » TdF

chaudèl / chaudèl banut : bescuèch de tres banas.

chaudelaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « marchand, marchande d’échaudés » TdF

chaudelet : chaudèl pichonèl.

chaudelièr, -ièira : persona que fa o que vend [v. chaudelaire] de chaudèls.

chauma nf, cf Ubaud Dicort : « cabane où l’on se repose ; méridienne, sieste ; chômage, cessation ; lieu où les troupeaux vont se reposer pendant la chaleur » (v. TdF ‘chaumo’) (v. cauma 1)

chaumir v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, flétrir, se consumer, se chêmer » TdF

chaupar v, cf Ubaud Dicort : « v intr et tr, cosser, heurter de la tête ; attraper, saisir » TdF

chaupet 1 nm, cf Ubaud Dicort : « piston de pompe » TdF

chaupet 2 nm, cf Ubaud Dicort : « chopine » TdF ‘chaupet 2’

chaupetejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, chopiner » TdF

chaupiassa nf, cf Ubaud Dicort : « guenipe, souillon, femme qui néglige sa mise ou sa tenue » TdF

chaupicar v : v. chaupinar.

chaupilh (non preconizat Dicort) e derivats : v. caupilh e derivats.

chaupin nm (Alibert) : fangàs ; lesca de pan de la bolhabaissa. (v. TdF ‘chaupin’)

chaupinada nf, cf Ubaud Dicort : « ce qu’on foule en une fois ; rixe, querelle » TdF ; « Una chaupinada, une prostituée » TdF jos ‘chaupina’

chaupinadissa nf, cf Ubaud Dicort : « partie foulée, pressée, froissée » TdF

chaupinaire, -aira (~ -airitz) n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui foule aux pieds, caucaire » TdF