arregussar [veire regussar, cf Ubaud Dicort] / regussar (v. tr.) : rebussar.

Arregussèt sos cotilhons per sautar lo rèc.

arregussar (s') [veire se regussar] / se regussar v pron : se rebussar (relevar sa rauba, sas margas, son cotilhon...)

arreiracion (abs. Dicort) (t. tecn. med.) : deficit mental congenital.

arreirar (v. tr. e v. intr.)  (Alibert ; abs. Dicort) : laissar enrè ; atardivar ; « être en arrière » TdF. (v. arrieirar)

arreirar (s') v pron  (Alibert ; abs. Dicort) : demorar enrè ; s'atardivar.(v. arrieirar (s’))

arreirat, -ada (abs. Dicort) : demorat, -ada enrè ; atardivat, -ada ; « qui n’est pas payé ou n’a pas payé à l’échéance » TdF jos ‘arreira’. (v. arrieirat)

arreiratge nm (Alibert) : « action d’arriérer ; arriéré ; arrérages », partida de renda o de pension que demòra de pagar. (v. TdF arreirage’)

arreiratges / arrieiratges nm pl, cf Ubaud Dicort : v. arreiratge.

arrèire (adv.) : enrè ; a rèire / tornar / tornarmai.

arreirotge, -otja adj : tardiu, -iva ; de rèiresason.

arrelenquir v, cf Ubaud Dicort : v. relenquir. (v. TdF jos ‘relenqui’)

arremaisadís (abs. Dicort) : montet. (v. arremosadís)

arremaisant, -a (abs. Dicort) : estalviaire, -a. (v. arremosant)

arremaisar / arremaisir (v. tr.) (los 2, abs. Dicort) : rengar ; claure ; reclamar ; estalviar. (v. arremosar)

Arremaisèt lo tractor dins l'ancian carretial.

arremaisar / arremaisir (s') v pron (los 2, abs. Dicort) : s'abrigar ; s'amaisar ; se recaptar ; s'amatar ; se plantar per far pàisser. (v. arremosar (s’))

S'arremaisèt dins son ostal e se clavèt dedins.

arremaisat, -ada / arremaisit, -ida adj  (los 2, abs. Dicort) : recampat, -ada ; recaptat, -ada ; amontetat, -ada. (v. arremosat)

arremar v, cf Ubaud Dicort : v. ramar. (v. TdF jos ‘rama’)

arremàs nm, cf Ubaud Dicort : v. ramàs. (v. TdF jos ‘ramas’)

arremassar v, cf Ubaud Dicort : v. remassar. (v. TdF jos ‘remassa’)

« arremassir » (s') v : v. ermassir (s’).

arremicolar (s') : s'acoconar ; s'arrucar ; s'aclatar.

L'aucelon desalat s'arremicolèt darrièr una mota.

arremicolons (d'-) adv : acoconat, -ada.

arremida nf, cf Ubaud Dicort : « pensée irréfléchie, lubie, v. refolèri » (v. TdF suppl)

arremidar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, avoir des lubies » TdF suppl

arremolinar (abs. Dicort) (v. intr.) : v. remolinar.

arremolit, -ida adj : avid,-a ; golafre,-a / golibaud,-a ; bramafam, « âpre à la curée, sans pudeur » (v.  TdF jos ‘remoulu’).

arremolitge : aviditat ; cupiditat ; gelosiá.

arremolut, -uda adj, cf Ubaud Dicort : v. arremolit. (v. TdF jos ‘remoulu’)

arremós / remós, -osa adj (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘remous’) : v. remós. « arremós, -osa » : v. arremaisat – arremaisit (los 2, abs.Dicort). 

arremosadís nm, cf Ubaud Dicort : « amas » TdF

arremosant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « ramasseur, euse, économe » TdF

arremosar ~ remosar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, mettre en lieu sûr, mener à bord, serrer, entasser, amasser du bien, économiser » (v. TdF jos ‘arremousa).

arremosar (s’) / arremosir (s’) v pron, cf Ubaud Dicort : « se réfugier, s’abriter ; rentrer au repos, se blottir, se tapir ; s’arrêter pour paître » (v. TdF jos ‘arremousa’). « arremosar (s’) / arremosir (s’) » : v. arremaisar (s') / arremaisir (s’) (los 2, abs. Dicort).

arremosat, -ada / arremosit, -ida part pas e adj :  « réfugié, abrité, serré ; apaisé, calmé, ée » (v. TdF josarremousa’)

arremosir (s’) v pron : v. arremosar (s’)

arremosit, -ida adj, cf Ubaud Dicort : v. arremosat. « arremosit, -ida » : v. arremaisat - arremaisit (los 2, abs. Dicort)

arrenament nm : desrenament..

arrenar (v. tr.) : desrenar (R. V, 81) ; avencar. (v. TdF arrena 1’). (# arretnar, arenar)

arrenar (s') v pron : se desrenar (s'afrabar los rens) ; s'afaissar (R. III, 250) ; « échouer » TdF jos ‘arrena 1’.

arrenat, -ada adj : t. a. çaisús, « éreinté, ée » TdF.

arrendable, -bla adj, cf Ubaud Dicort : « qui peut s’affermer, à louer » TdF

arrendador 1, -doira adj, cf Ubaud Dicort : « à arrenter » (L. 27)

arrendador 2 nm, cf Ubaud Dicort : « fermier, amodiateur » (L. 27)

arrendaire, -aira n : persona que lòga son ben a q.q. (t. a.) ; persona que paga una renda en logacion d'un ben.

arrendament : logar un ben a q.q. contra una renda.

arrendar (v. tr.) : afermar.

arrendatge : logacion.

arrendièr, -ièira n : logatari, -ària.

arrendre v : v. arredre.

arrendre (s') : v. arredre (s’).

arrendut, -uda adj : v. arredut, -uda.

arrenga : renda en blat (v. TdF). (# arenga)

arrengadís nm / arrengament (v. arrengament) : acomodament, « chose arrangée, arrangement » TdF jos ‘arrenjadis’.

arrengaire, -aira n : q.q. qu'arrenga, que repara ; sanaire, -a.

arrengament nm : « arrangement, transaction ; mise, toilette ; ordre, tenue, esprit de conduite » TdF jos ‘arrenjamen’

arrengar [ ~ enrengar (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘arrenja’)] (v. tr.) : aplechar ; adobar ; ajustar ; reparar ; esterlejar (mauras, catas, canhas...) (# arengar)

arrengar (s') : s'endevenir ; se melhorar ; s'ajustar ; s'acomodar.

arrengat, -ada : t. a. d'arrengar.

arrengatge : accion o resulta d'arrengar ; atrencadura.

arrenguieirada : rengada.

arrenguieirar (v. tr.) : metre en rengas ; enreguetar ; entieirar.

arrenguieiratge : alinhament.

ARRENO- : forma prefixada del grèc arrhèn, arrhenòs (mascle)

arrenoblastòma (m.) : tumor benigna de l'ovari que lo masculiniza.

arrenogenia : produccion exclusiva de mascles per fecondacion normala.

arrenosar (v. tr.) : far venir ernhós, -osa ; far venir renós, -osa.

arrenosat, -ada : ernhós, -osa ; renós, -osa.

arrenosir v, cf Ubaud Dicort : v. arrenosar. (v. TdF jos ‘arrenousa’)

arrenotoquia : produccion exclusiva de mascles per partenogenèsi.

arrèst : pausa ; arrestada ; tanca / tancada ; arrestador ; retenedor ; decision ; sasida.

 

arrèstabuòu(s) nm, cf Ubaud Dicort : « arrête-bœuf, bugrane, plante » TdF arresto-biòu’

arrestacion : accion o resulta d'arrestar.

arrestada nf, cf Ubaud Dicort : « temps d’arrêt, halte » (v. TdF)

arrestador nm, cf Ubaud Dicort : « tout ce qui arrête ou interrompt, obstacle ; lieu où l’on s’arrête, station ; petite chaussée » (v. TdF)

arrestaire, -aira n: t. a. d'arrestar ; « voleur de grand chemin » TdF.

arrèstament nm, cf Ubaud Dicort : « action d’arrêter, arrestation, arrêt, saisie-arrêt » TdF

arrestancar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, retenir par une écluse, arrêter, étancher » TdF

arrestar (v. tr. e intr.) : tancar ; estacar ; decidir ; reglar ; conclure.

arrestar (s') : far una pausa ; se plantar ; se decidir.

arrestason nf, cf Ubaud Dicort : « arrêt, halte » (L. 27)

arrestat 1 (m.) : decision d'una autoritat.

Un arrestat del consol (L. 92).

arrestat 2, -ada adj : t. a. d'arrestar.

arrestatge nm, cf Ubaud Dicort : « droit d’arrestation » (L. 27 jos ‘arestatge’)

« arretir» e derivats : v. arregdir e derivats.

arretirar v, cf Ubaud Dicort : v. retirar. (v. TdF jos ‘arretira’)

arretnador : boton del bast per estacar las renas.

arretnar (v. tr.) : reténer amb las renas ; estacar las renas al bast (v. TdF arrena 2’). (#  arrenar)

arretnar (s’) v pron : « se redresser, se cambrer, se raidir » TdF jos ‘arrena 2’

arrèu / d'arrèu / tot arrèu / adereng (adv.) : de contunh.

arrevanat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : (v. arrabanat)

arrevèrs (adv.) (abs. Dicort) : a l'arrevèrs / al senscontra / al revèrs. (v. revèrs 4 (al -))

arri 1 nm, cf Ubaud Dicort : « erreur, écart » TdF arri 2’

arri ! 2 (interj.) (R. II, 127) : anem ! / ardit ! / en avant ! (v. TdF arri 1’)

arriaire nm, cf Ubaud Dicort : « celui qui soigne les bestiaux, qui leur donne à manger dans la crèche » (v. TdF)  ; « celui qui harnache les bestiaux » (Alibert)

arrialar (s') : prene son cors (aiga) ; sègre son cors (èrsa de mar)

L'aiga a pas besonh de tu per s'arrialar.

arrian, -a (partesan de l’arrianisme) adj e n, cf Ubaud Dicort :  « arien, -enne » (v. Rapin). (v. arian 2)

arrianisme nm, cf Ubaud Dicort [arr- en cat. e cast.] : « arianisme » (Rapin). . (v. arianisme)

arriar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, gouverner, conduire ou soigner les bestiaux » TdF

arriat nm, cf Ubaud Dicort : « baudet, âne ; embarras, attirail » TdF

arriatge nm, cf Ubaud Dicort : « soins relatifs aux bestiaux, train, ménage ; équipement, ajustement » TdF arriage’

arriba nf : costat d'un naviri virat cap al ribatge (R. V, 92).

arribada 1 nf (R. V, 92) / arribatge  (v. arribatge 1) : « arrivée ; t. de mar., arrivage ; mouvement de rotation d’un vaisseau qui fait du sillage ; avenue, allée » TdFarribado’ ; « (fait d’approcher) approche » (Basic)

arribada 2 nf : racion del bestial.

arribadet, -a adj, cf Ubaud Dicort : « assez bien repu, ue » TdF jos ‘arriba’

arribador nm, cf Ubaud Dicort : « lieu où les bateaux peuvent aborder » (L. 28)

arribaire 1, -aira : persona qu'arriba ;

arribaire 2, -aira n : persona qu'apastura.

arribal 1 nm [veire riba, cf Ubaud Dicort] : lo ribatge ; l'arribatge (mar.)

arribal 2 nm, cf Ubaud Dicort, -a : sadol, -a « bon repas » (v. Vayssier ‘orribál’).

arribament : accion d'arribar (mar.)

arribança nf, cf Ubaud Dicort : « arrivisme » (Lexic M. Roqueta)

arribant, -a adj e n, cf Ubaud Dicort : « arrivant, ante » TdF

arribar 1 (v. intr. e tr.) : ; aténger ; pervenir ; avenir ; cambiar de direccion (naviri) « changer la direction d’un navire, pour augmenter l’effet du vent sur les voiles » ; ganhar, tocar la riba o lo ribatge ; butar cap a la riba, cap al ribatge. (v. TdF arriba 1’)

Lo naviri a arribat plan coma cal.

arribar 2 (v. tr.) : apasturar ; assadolar.

arribar (s') : s'apasturar ; s'assadolar.

Se son plan arribadas las fedas.

arribat 1, -ada (p.p.) : totas las accepcions del vèrb arribar 1 ; qu'a cambiat, -da de direccion (naviri ; nau) (v. arribar 1).

arribat 2, -ada : apasturat, -ada. (v. arribar 2)

arribatge 1 nm : « arrivage » TdF arribage’

arribatge 2 nm : « action de donner à manger aux animaux »’; lo repais d'un animal. (v. TdF jos  ‘arribage’)

arribau ! interj, cf Ubaud Dicort : « cri qu’on pousse contre le loup » TdF arribau 1’

arribisme nm, cf Ubaud Dicort : « arrivisme » (Rapin). (v. arribança)

arribista adj e n adj e n, cf Ubaud Dicort : « arriviste » (Rapin)

arrieirar v :  v. arreirar.

arrieirat 1, -ada adj :  arreirat.

arrieirat 2 nm, cf Ubaud Dicort : « L’arrieirat, l’arriéré » (v. TdF jos ‘arreira’)

arrieiratges nm pl : v. arreiratges.

arrièr (adv.) [e nm], v. Ubaud Dicort : enrè.

A l’arrièr / en arrièr, en arrière.

Anar d’arrièr, aller à la selle.

Faire lo pè en arrièr, saluer en traînant le pied.

Tirar pè arrièr, reculer, faire faux bond.

Tornar per arrièr, retourner en arrière.

(v. Ubaud Dicort e TdF jos’arrié’)

arrigolar (v. tr.) : repasimar ; assadolar ; bandar ; embestiar.

arrigolar (s') : s'embucar ; s'assadolar ; se bandar.

S'arrigola un pauc cada jorn.

arrigolat 1 nm : sadol ; bandada ; alassament ; fatiga ; refasti.

arrigolat 2, -ada adj : repasimat, -ada ; bandat, -ada.

arrigolatge nm, cf Ubaud Dicort : « bombance, ripaille » (L. 28)

arrimada (abs. Dicort) : accion o resulta d'arrimar o de s'arrimar. (v. arrimatge)

arrimaire, -aira : persona qu'arrima la carga d'un naviri.

arrimar (v. tr.) : estacar solid la carga d'un naviri ; arrengar la carga.

arrimatge : accion o resulta d'arrimar una carga.

« arriponchon » : v. reponchon.

arriscar (v. tr. e intr.) : riscar ; azardar.

arriscar (s') : s'azardar ; se riscar.

arrisentar (s') : prene un aire risent.

arrispar (v. tr.) : agripar ; atrapar.

arròba nf (< esp) : (informatica) « arrobase @ » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 145)