|
|
|
|
|
|
apossau (adj. e subs. m. e f.) [adj f e nf (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘apoussado’) : apossat, -ada [v. apossada] ; feda del somés confle quand a lo mal d'anhelar. apossedir (abs. Dicort) / apossesir (v. tr.) : aver en sa possession. apossedir (abs. Dicort) / apossesir (s') v pron : se dominar. S'apossedís pas, que se monta coma lach sul fuòc. apossedit, -ida (abs. Dicort) / apossesit, -ida (v. apossesit) : endemoniat, -ada. apossesir v, cf Ubaud Dicort : v. apossedir. apossesit, -ida adj, cf Ubaud Dicort [v. Vayssier jos ‘opousserit’] : « saisi, possédé » (Alibert) apòsta nf, cf Ubaud Dicort : « addition, adjonction » (L. 25) apostar (v. tr.) : plaçar en observador, -a. apostar (s') : se metre a son pòst ; se metre a pondre. apostasia : accion d'abandonar sa religion per una autra. apostat 1, -ada adj : a posita. Plan apostat, me metèri a l'espèra. apostata (R. II, 105) (m. e f.) [apostat 2, -ata adj e n, cf Ubaud Dicort] : persona qu'apostata. apostatar (v. intr.) (R. II, 105) : cometre una apostasia. apostatic, -a : relatiu, -iva a l'apostasia. apostèma (R. II, 106 nm) (abs. Dicort) : postèma / abscès / amàs (l.p.). (v. postèma) apostemacion (R. II, 106) (abs. Dicort) : formacion d'un amàs. (v. apostemidura) apostemar (v. intr.) (R. II, 106) (abs. Dicort) : v. çaijós (apostemir). (v. postemejar) apostemidura nf : « suppuration, formation d’un abcès » TdF ; amàs / abscès. apostemir (v. intr.) : vinar de poire ; rajar de poire. apostemir (s') : amassar / acampar / s'abraguir. Son abscès s'apostemís, se crebarà lèu. apostemit, -ida adj, cf Ubaud Dicort : « abcédé, ée, en suppuration » TdF ‘apoustemi’ apostemós, -osa (R. II, 106) (abs. Dicort) : de la natura d'un abscès. (v. postemós) a posteriori (lat.) [a posteriòri] loc adv : en se basant sus d'observacions. apostilha nf (v. Ubaud Dicort e TdF ‘apoustiho’) (v. R. IV, 610 ‘postillar’) : apondon en marge d'un acte, d'una letra, d'una peticion.... apostilhar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, apostiller » TdF ‘apoustiha’ apostís, -issa adj : farlabicat,-ada. Lo Pujòl s'èra cargada una barba apostissa. apostissar (s') v pron (v. Alibert) : aderir ; s'estacar. apòstol (un -) : un dels dotze disciples del Crist ; q.q. d'afogat per una causa. apostola 1 nf (Honorat ; abs. Dicort) : femna afogada per una causa ; apostola 2 (abs. Dicort) : femna en jasilhas. apostolada (abs. Dicort) : en jasilhas. apostolar (v. intr.) (v. Ubaud Dicort e Alibert) : èsser en jasilhas. apostolat nm : afogament per una causa (t. a.) Aparar una lenga minorizada es un apostolat. apostòli nm, cf Ubaud Dicort : letra que remanda un afar (procès), après apèl, a una jurisdiccion superiora « apôtre (vieux) » TdF. L’apostòli de Roma, le souverain pontife, au moyen âge. (v. TdF e L. 25) apostolic, -a : relatiu, -iva als apòstols o al Papa. Benediccion apostolica. Succession apostolica. A la bona apostolica, à la façon des apôtres, à la manière antique, simplement. (v. Ubaud Dicort e TdF ‘apoustouli’) apostolicament : d'un biais apostolic. apostolicitat nf : continuïtat de la doctrina, dels Papas e dels evesques, per succession dirècta amb los apòstols. apostròf nm : titolet (signe ortografic de l'elision) Cal escriure l'api, e non pas lo api, ni mai « lo lapi » apostròfa nf, cf Ubaud Dicort : interpellacion brutala, pas totjorn onèsta. (v. TdF ‘apoustrofo’) Li delarguèt una apostròfa qu'èra pas onèsta. apostrofar (v. tr.) : metre lo titolet de l'elision ; interpelar q.q. brutalament. apostrofar (s') : s'interpelar brutalament. apostròfe (m.) (R. II, 106 nf): figura de retorica. (v. apostròfa) apostura nf, cf Ubaud Dicort : « adjonction » (L. 25) apotèma nf : perpendiculara menada del centre d'un poligòn regular sus un de sos costats ; perpendiculara traçada dins de la cima d'una piramida regulara sus un dels costats del poligòn de basa, « apothème (nm) » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 55). apoteòsi (f.) : triomf suprèm ; onor extraordinari fach a q.q. a causa de tot çò qu'a plan capitat. Lo panteon foguèt l'apoteòsi de Jaurés. apoticairitz nf, cf Ubaud Dicort : « femme d’apothicaire » TdF ‘abouticairis’ La sòrre apoticairitz, la sœur apothicaire. (v. TdF) apoticari nm, -ària : mercadièr, -ièira de remèdis (potingas) apoticariá : botiga d'apoticari, -ària. apozèma (m.) (abs. Dicort) : remèdi liquid, sucrat e edulcorat, administrat en una sola presa. (mai o mens arcaïc) apractic, -a (abs. Dicort) : relatiu, -iva a l'apraxia (t. tecn. de psiquiatria) apracticar (v. tr.) : acalonjar / avogar / acandolar / aparroquiar / atrencar ; exercir ; aprene. apracticar (s') : s'exercir ; aprene. apracticat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « achalandé ; exercé, dressé, ée » » TdF jos ‘apratica’ apractofagia : apraxia per l'acte de manjar. apradament (abs. Dicort e TdF) / apradiment nm : accion o resulta d'apradar o de s'apradar / d'apradir o de s'apradir. apradar / apradir (v. tr.) : metre en prat o en prada. apradar (s’) / apradir (s') v pron (v. Alibert) : se mudar en prat o en prada. Lo codèrc s'es complètament apradit. apradat, -ada / apradit, -ida : mudat, -ada en prat, -ada.
|
|
apradiment nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : v. apradament. apradir v : v. apradar. apragmatisme : incapacitat de pensar e de far l'ensemble dels actes utils de la vida dels cadajorns. apr'aicí [a pr’aicí, cf Ubaud Dicort] / aperaicí (abs. Dicort) (adv.) : tot prèp. Èra apr'aicí aquò fa pas encara cinc minutas. apr'aquí (abs. Dicort) / aperaquí (adv. o loc. adv.) : pas luènh ; entre pauc e mens / a pus près. (v. aperaquí) Ont vas ? - Apr'aquí. Consí vas ? - Apr'aquí. « apraticar» : v. apracticar. apraxia : perturbacion caracterizada per una desadaptacion dels movements a çò propausat, ni per l'integritat de la motricitat e de la sensibilitat de la persona. apreciablament : d'un biais apreciable. apreciable, -bla : que pòt èsser apreciat, -ada. apreciacion : accion o resulta d'apreciar. apreciador, -airitz (los 2, abs. Dicort) : qu'aprecia. (v. apreciaire) apreciaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui apprécie, appréciateur, v. estimador 2 » (v. TdF) apreciar (v. tr.) (R. IV, 641) : determinar la valor de quicòm ; balhar de valor a quicòm. apreciatiu, -iva : qu'indica una apreciacion. Getèt un agach apreciatiu sul trabalh fach. apreendre (v. tr.) (v. Ubaud Dicort Errata web) / aprehendre (v. tr.) (R. IV, 629) (abs. Dicort) : crentar ; balançar ; prene ; sasir. apreensible / aprehensible (abs. Dicort), -bla adj : capable d'èsser sasit, -ida mentalament. apreension nf (v. Ubaud Dicort Errata web) / aprehension (L. 25) (abs. Dicort) : crenhença ; « (philo.) appréhension » (v. Rapin). apreensiu, -iva adj (v. apreendre) : « appréhensif, -ive » (v. aprensiu) aprefondir v : v. aprigondir, cf Ubaud Dicort. apreissadament, cf Ubaud Dicort : « adv, avec empressement ; profondément (dormir) » (L.25) apreissament [aprèissament] nm : prèissa / prèssa / coita. apreissança nf, cf Ubaud Dicort : « presse, urgence, nécessité » TdF apreissant, -a ; que se prèissa / que se prèssa. apreissar (v. tr.) : pressar / preissar ; acochar / acoitar. apreissar (s') : s'afanar. Aprèissa-te, que se fa tard ! aprendís, -issa n / apendrís, -issa [veire aprendís, cf Ubaud Dicort] n : gafet, -a. aprendissatge (R. IV, 629) / apendrissatge [veire aprendissatge] nm : accion d'aprene quicòm ; accion d'aprene un mestièr. aprene / aprendre [veire aprene] (v. tr. e intr.) : aprene ; ensenhar. Aquò s'apren a ieu (occ.) : ne soi la causa. Aprene de maçon (occ.) : aprene a far maçon. aprension nf, cf Ubaud Dicort : « appréhension » TdF jos ‘aprehensioun’ (v. apreension) aprensiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « appréhensif, -ive » (v. apreensiu) aprèp, cf Ubaud Dicort / après (R. VI, 81) (abs. Dicort) (los 2, Alibert) (adv. e prep. que marca una posterioritat) : « après » (Laus) aprèp-dejunar nm, cf Ubaud Dicort : v. après-dejunar. aprèp-deman nm, cf Ubaud Dicort : v. après-deman. aprèp-dinnada nf, cf Ubaud Dicort : v. après-dinnada. aprèp-dinnar nm, cf Ubaud Dicort : v. après-dinnar. aprèp-gostar nm, cf Ubaud Dicort : v. après-gostar. aprèp-guèrra nm, cf Ubaud Dicort : v. après-guèrra. aprèp-miègjorn nm, cf Ubaud Dicort : v. après-miègjorn. aprèp-sopada nf, cf Ubaud Dicort : v. après-sopada. aprèp-sopar nm, cf Ubaud Dicort : v. après-sopar. aprés, -esa adj, cf Ubaud Dicort : « appris, ise » (v. TdF jos ‘aprendre’) après adv e prep (TdF, Alibert, Basic ; abs. Dicort) : v. aprèp. après que [Ubaud : aprèp que] (loc. conj.) : Après que foguèt dintrat. aprèsdejunada (abs. Dicort) : temporada de l'après aver dejunar. (v. après-dejunar) après dejunar loc adv [Ubaud : aprèp dejunar] : après aver dejunat. après-dejunar nm (abs. Dicort) : « temps entre le déjeuner et le dîner » (TdF, Alibert). (v. aprèp-dejunar) après-deman adv et nm (abs. Dicort) : « après-demain » TdF ‘après-deman’. (v. aprèp-deman) aprèsdinnada (Alibert : après--dinnada) (abs. Dicort) nf (v. TdF jos ‘après-dina’) : temporada de l'après aver dinnat. (v. aprèp-dinnada) après dinnar loc adv [Ubaud : aprèp dinnar] : après aver dinnat. après-dinnar nm (abs. Dicort) : « après-dîner [v. après--dinnada] » (Alibert). (v. aprèp-dinnar) après-gostar nm (abs. Dicort) : « espace de temps compris entre le goûter et le souper » TdF ‘après-gousta’. (v. aprèp-gostar) après-guèrra nm (abs. Dicort) : « après-guerre » (Rapin). (v. aprèp-guèrra) après-miègjorn nm ( Alibert ; abs. Dicort) : temporada de l'après miègjorn. (v. aprèp-miègjorn) apressopada nf (abs. Dicort) : temporada de l'après aver sopat. (v. aprèp-sopada) après sopar loc adv [Ubaud : aprèp sopar] : après aver sopat. après-sopar nm (abs. Dicort) : « après-soupée » TdF ‘après-soupa’. (v. aprèp-sopar) aprèst (m.) : preparacion. aprestaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « apprêteur, euse, qui donne l’apprêt ; traiteur » » TdF aprestar (v. tr.) : afachar ; preparar ; cosinar ; catir las estòfas. Catarina s'aprèsta minimosament per anar dançar. Aprèsta-me un brave dejunar, que soi adelit. aprestar (s') : se preparar. Aprèsta-te a èsser criticat, que criticat seràs. aprestatge : biais de cosinar ; accion de preparar ; accion d'afachar.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|