amenar (v. tr.) : menar / condusir.
amenda nf (L. 18) [e derivats, veire emenda (v. Ubaud Dicort e TdF)] : paga en reparacion d'un delicte.
amendament (L. 18) [veire emendament] nm : reparacion. (Boècis, s. X)
amendat [veire emendat], -ada adj : reparat, -ada ; melhorat, -ada.
amendriment : demeniment. v. demenir.
amendrir (v. tr. e intr.) : baissar lo prètz ; far baissar lo prètz ; demenir / diminuir / diminuar (los 2, R. IV, 196).
La malautiá a plan amendrida sa resisténcia.
amendrir (s') : se demenir ; se diminuir...
Sas fòrças s'amendrisson ; se lèva pas pus.
ameniment : accion o resulta d'amenir. v. çaijós.
amenir (v. tr. e intr.) : amendrir ; restrénher ; demenir ; redusir ; demingar.
amenir (s') : s'amendrir ; se redusir ; se demenir...
amenitat nf (R. II, 72) : avenença ; benevolença.
amenorrèa : abséncia anormala de las menstruas.
amenorreic, -a (abs. Dicort) : relatiu, -iva a l'amenorrèa.
amens adv : v. almens.
amenudament nm, cf Ubaud Dicort : « action d’amenuiser, amincissement » TdF
amenudar (v. tr.) : demenir / far pus menut, -uda ; « couper en menus morceaux, retailler ; changer une pièce d’or ou d’argent en menue monnaie » TdF.
amenudar (s') : se demenir / se far pus menut, -uda.
amenusament : accion de demenir, de copar pus menut.
amenusar (v. tr.) : demenir ; amenudar / copar menut. (v. TdF jos ‘amenuda’)
amenusar (s') : se demenir.
amenusir v, cf Ubaud Dicort : v. amenudar. (v. TdF jos ‘amenuda’)
amercadament / amercadiment : baissa de prètz.
amercadar / amercadir (v. intr.) : far baissar lo prètz « baisser de prix, diminuer de prix » (v. Vayssier ‘omercodá’ e TdF).
Lo blat a amercadat de cinc francs per ectolitre, le blé a baissé de cinq francs par hectolitre. (v. Vayssier)
America : nom de continent.
american, -a (adj. e subs.) : relatiu, -iva a America ; persona d'America.
Un American.
americanisme : expression, costuma, anar, parlar, tissa... caracteristics d'America.
americanizacion : accion o resulta d'americanizar o de s'...
americanizar (v. tr.) : impausar las caracteristicas americanas.
America volontariá plan d'americanizar l'univèrs.
americanizar (s') : prene l'anar dels Americans.
americi nm : (quimia) « américium » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 317)
amerindi, -índia ~ amerindian, -a adj, cf Ubaud Dicort : « amérindien, -enne » (v. Per Noste,)
ameritar v : v. meritar.
amermament / amermança : ameniment ; amendriment.
amermar (v. tr. e intr.) : amenir ; diminuir ; far baissar lo prètz.
amermar (s') : s'amenir ; diminuir ; baissar de prètz.
L'ombra s'amerma, que lo solelh baissa.
amermat, -ada : diminuit, -ida ; amenit, -ida.
amesuradament adv, cf Ubaud Dicort : « modérémént, raisonnablement » (L. 19)
amesurat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : v. mesurat. (v. TdF ‘amesura’)’
ametist (m) [ametista nf, cf Ubaud Dicort] : mena de brilhant.
amètla : frucha de l'ametlièr / de l'ametlièira.
amètla dura nf, cf Ubaud Dicort : « amande dure » TdF jos ‘amelo’
amètla persegauda nf, cf Ubaud Dicort : « amande folle » TdF jos ‘pessegau’
amètla tendra nf, cf Ubaud Dicort : « amande tendre » TdF jos ‘amelo’
ametlaireda nf : v. ametlareda.
ametlar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, cueillir, gauler les amandes » TdF ‘amela 1’
ametlareda (Laus) [ametlaireda (v. Ubaud Dicort e Alibert)] nf : airal plantat d'ametlièrs. (v. TdF ‘ameleiredo’)
ametlat : mena de marbre ; nogat geologic ; preparacion amb d'amètlas.
ametlau (adj. (dels dos genres)) : qu'a de frucha coma d'amètlas.
Oliu ametlau.
ametlenc, -a : en forma d'amètla.
ametlièr nm / ametlièira (v. ametlièira) : arbre que sa frucha es l'amètla. (Amygdalus comunis) (v. TdF ‘amelié’)
ametlièira nf, cf Ubaud Dicort : « amandier, v. ametlièr plus usité » TdF ‘ameliero’
ametlieiret nm, cf Ubaud Dicort : « petit amandier » TdF ‘ameleiret’
ametlon : amètla pichona ; amètla despelargada ; amètla de fruch amb un clòsc ; laureta (mena de boscarida) : (Motacilla rufa)
ametromètre : aparelh per estudiar l'ametropia.
ametròp, -a : que patís d'ametropia.
ametropia : estat anormal de la vision (miopia, ipermetropia, astigmatisme)
ametropic, -a : relatiu, -iva a l'ametropia.
AMF- : v. ANF- (novèla grafia del CLO § 7.4), v. Ubaud Dicort p 140.
amfetamina [anfetamina, cf Ubaud Dicort] (f.) : substància qu'estimula l'activitat cerebrala e que còpa lo sòm e lo talent (la fam)
amfetaminic (anfetaminic), -a adj : relatiu, -iva a las amfetaminas.
AMFI- [ANFI- (v. AMF-)] : forma prefixada del grèc amphi (dels dos costats ; a l'entorn de).
amfiartròsi (anfiartròsi) (f.): articulacion que permet pas que de movements limitats.
amfibí, -ia [anfibi, -fíbia, cf Ubaud Dicort] (adj.) : que pòt viure dins l'aiga e fòra l'aiga.
Crancs e granhòtas son d'animals amfibís.
Un veïcul amfibí.
Una operacion amfibia.
amfibians (anfibians) (m. pl.) : batracians (classa de vertebrats de la pèl nuda, amfibís, de temperatura variabla, e someses a de metamorfòsis)
Blandas de tèrra e d'aiga son d'amfibians.
amfibiòsi (anfibiòsi) (f.) : biais de viure dels amfibians.
amfibiotic (anfibiotic), -a (adj. e subs.) : que respira de mercé de branquias traquealas ; baba dels insèctes amfibiotics ; natura dels peisses que se mudan dins de las aigas doças cap a la mar, o a l'arrevèrs, per complir lor cicle de reproduccion.
Las anguilas son de peisses amfibiotics.
amfibiotics (anfibiotics) (m. pl.) : insèctes que lor baba es amfibiotica.
amfibòl [anfibòl, cf Ubaud Dicort] nm : mena de mineral (silicat de fèrre e de magnesi)
amfibòla( anfibòla) nf : mena de molusc.
amfibolifèr (anfibolifèr), -a adj : natura d'una ròca, d'un mineral que contenon d'amfibòls.
amfibolita (anfibolita) nf : ròca metamorfica.
amfibolitic (anfibolitic), -a adj : relatiu, -iva a l'amfibolita .
amfibologia (R. II, 74) [anfibologia, cf Ubaud Dicort] nf : frasa que se pòt comprene de dos biaisses o mai ; ambigüitat.
amfibologic [anfibologic, cf Ubaud Dicort], -a adj : ambigú, -a.
amfibologicament (anfibologicament) adv : d'un biais amfibologic.
amfipòdes (anfipòdes) (m. pl.) : òrdre de crustacèus de mar o d'aiga doça, de còrs comprimit lateralament.
amfistòma (anfistòma) (m.) : parasit del bestial boïn.
amfistomiasi (anfistomiasi) (f.) : afeccion parasitària del bestial boïn.
amfiteatre [anfiteatre, cf Ubaud Dicort] nm : edifici de forma circulara o ovala, amb de sètis en escala, e que dominava un airal sonat arena ; sala d'universitat en amfiteatre.
Un amfiteatre de fisica, de medecina, d'universitat.
amfòra [anfòra, cf Ubaud Dicort] nf : vas oval del còl estrech e cilindric amb doas aurelhas qu'arriban al nivèl de l'orifici.
Aviá d'ancas en forma d'amfòra.
Amfós [Anfós, cf Ubaud Dicort] : prenom.
Amfós Daudet.
amfotericina (anfotericina) nf : remèdi antifongic (contra fonges e parasits)
« amiadar » : prononciacion d'amigadar.
amiant (m.) : silicat natural idratat de calci e de magnesi
amiba [(e derivats) veire ameba (e derivats), cf Ubaud Dicort] nf (del lat. amiba [o amoeba]) : animal unicellular de las aigas saladas, de las aigas doças e de la tèrra umida ; parasit de l'intestin de l'òme.
amibian (amebian), -a : relatiu, -iva a l'amiba ; amodat, -ada per d'amibas.
Malautiá amibiana.
amibiasi (amebiasi) (f.) : afeccion amodada per las amibas.
amibocit (amebocit) (m.) : cellula capabla de far de movements amiboïdes.
amiboïde (ameboïde), -da : que revèrta l'amiba o son comportament.
Movement amiboïde.
amiboïsme (ameboïsme) : proprietat d'unes elements cellulars de se desplaçar coma las amibas.
amic, -iga adj e n : persona qu'a d'afeccion per quicòm o per q.q.
Amic - Amiga : prenoms.
amical, -a : amistós, -osa.
amicalament / amigablament adv : amistosament.
amicalhar (v. tr.) : amenudar (copar menut menut)
amichit, -ida adj, cf Ubaud Dicort : « durci comme de la neige, v. afetgit » (v. TdF suppl). (# amechit)
Aquí sus la tèrra amichida. (v. TdF suppl)
amict nm (abs. Dicort) : linge benesit que lo prèire se metiá sus las espatlas, jos l'alba, per dire la messa. (v. amit)