|
|
|
|
|
|
amarant nm (plt) : meca de piòt / blet rog / coa de guèine / flor de gelosiá (Amarantus paniculatus) amarantacèa : planta de la familha de las amarantacèas. amarantacèas (f. pl.) : familha de plantas. amarapan nm, cf Ubaud Dicort : « pollen amassé par les abeilles » TdF suppl ‘amaro-pan’ amarar 1 (v. tr.) : « risquer, hasarder, lâcher » ; trempar ; enaigar ; submergir (v. TdF ‘amara 1’) ; « amérir » (Rapin). amarar (s') : s'azardar en mar. amarar 2 v, cf Ubaud Dicort : « v tr, tasser, fouler, endurcir la terre » TdF ‘amara 2’ amarari (abs. Dicort, v. p. 144) (plt.) : (Galium cruciata) (v. amari) amarat, - ada : en mar. amaratge nm, cf Ubaud Dicort : « amérissage » (Rapin) amarcir (v. tr. e intr.) : far venir amargant ; èsser amargant ; donar d'amarum. amarcit, -ida : amargant, -a. amarejament nm, cf Ubaud Dicort : « action de devenir amer, de rendre amer » TdF amarejant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « qui est un peu amer, ère » TdF amarejar (v. intr.) : èsser amargant / èsser amar. La tisana de camomilha amareja. amarejar (s') : venir amar. Sabi pas perqué s'es amarejat contra ieu. amarèl 1 nm (v. TdF jos ‘amarèu’) / amarèla nf : cerieiràs (cerièis fòl) ; mena de planta amarganta : (Ornithopus ebracteatus) ; (O. compressus) ; (Thlaspi occitanicum) « amarèl » 2 : v. amanèl. (v. TdF jos ‘amanèu’) amarèla nf : v. amarèl 1. « amarelar » (amarelar v) : v. amanelar. (v. TdF jos ‘amanela’) amarenc, -a : amar, -a / amargant, -a. amaresa : amarum / amaror / amaretat. amareta (plt.) : (Polygala vulgaris) amaretat nf : amaresa / amarum. amargalh (non preconizat Dicort) : v. margalh. amargant, -a : amar, -a. amargantament adv (abs. Dicort) : d'un biais amargant ; amb amarum. (v. amarament) amargantar (v. tr.) : far venir amargant ; venir amargant. amargantejar (v. intr.) (abs. Dicort) : èsser amargant, -a. (v. amargotejar) La genciana amarganteja. amargantor (f.) : amarum (m.) amargar 1 / amarguejar (v. intr.) : èsser amargant, -a. amargar 2 (s') v pron : s'enfugir. amargason nf : (amaresa), cf Ubaud Dicort. amargassa (non preconizat Dicort) : v. margassa. amargassat nm, cf Ubaud Dicort : « petit de la pie-grièche ; imbécile, v. tarnagàs » (v. TdF) amargasson nm : mena d'amarovièr (Cerasus avium), « merisier » (Alibert) ; « prunier sauvage » (Carrasco) amargassonièr nm, cf Ubaud Dicort : « merisier » (v. amargasson 1) « amarge » (amarge nm) : v. marge. amargenar (v. intr.) : far pàisser sus las abroas ; mordir sul camp del vesin. Tota sa vida aurà amargenat suls vesins ! amargenar (s') : pàisser sus las abroas. amargor nf, cf Ubaud Dicort : « amertume » (L. 18) amargotejar (v. intr.) : aver un gost un pauc amargant. amarguejar v : v. amargar 1. amarguir (v. tr.) : maselar un buòu, una vaca, un moton... Amarguir es un trabalh de boquièr. amarguit, -ida : maselat, -ada. amari nm, cf Ubaud Dicort : « gaillet croisette, espèce de caille-lait, plante, en Rouergue, v. èrba d'abelha » (v. TdF ‘amari’’) amarican, -a adj (del lat. amaricans (amar)) : v. amargant. amaridit,-ida (adj.) : que cèrca a se maridar cèrca que cercaràs. amarilis (abs. Dicort) (plt.) : madòna (Amaryllis belladona) (v. amarillide) Amarillidacèas nf pl, cf Ubaud Dicort : « Amaryllidacées » amarillide nf, cf Ubaud Dicort : v. amarilis. amarin nm, cf Ubaud Dicort : « osier, saule des vanniers, v. amarina plus usité » (v. TdF) amarina nf (plt.) : vim (Salix vitellina) ; ( S. viminalis) ; brota de vim. amarina blanca nf, cf Ubaud Dicort : « osier des vanniers » TdF jos ‘amarino’ amarina salvatja nf, cf Ubaud Dicort : « osier cassant » TdF jos ‘amarino’ amarinar 1 (v. tr.) : far venir plegadís coma lo vim ; tòrcer ; amigadar / amistosar / amistançar. amarinar (s') : venir plegadís coma lo vim ; venir mòl ; se laissar tòrcer ; s'amigadar / s'amistosar. Lo pan, quand s'amarina, marca la pluèja. amarinar 2 (v. tr.) : lançar un naviri. amarinar (s') : partir en mar ; s'acostumar a la mar. amarinàs (plt.) : mena de sause (Salix caprea) amarinat, -ada : t. a. dels vèrbs amarinar. amarinatge 1 nm : accion de far venir plegadís. amarinatge 2 nm : partença en mar ; acostumança a la mar. amarinièr nm, amarinièira (v. Ubaud Dicort p.144 e v. amarinièira) : soca de vim. amarinièira nf, cf Ubaud Dicort : « oseraie jaune, v. vimenièira » (v. TdF ‘amariniero’) |
|
amarinon nm, cf Ubaud Dicort : « brin d’osier » TdF amarinós, -osa : de mal rompre ; plegadís, -issa ; flexible, -a. amaritge nm, cf Ubaud Dicort : « amertume » TdF suppl « amarmir » v e derivats : v. amarvir. amaron nm (v. Ubaud Dicort e Alibert) (plt.) : (Anthemis Cotula) ; (Iberis amara) (Melilotus officinalis) ; (Lathyrus aphaca) ; (L. odoratus) (Lotus hirsutus) ; (Ornithopus) ; (Coronilla scorpioides) (Polygonum hydropiper) ; (Æsculus Hippocastanum) ; « macaron, espèce de pâtisserie ; anchois amer, poisson » TdF. (# amarron) amaror nf, cf Ubaud Dicort : « amertume, saveur amère ; déplaisir, affliction » TdF amarós, -osa : amar, -a ; trist, -a ; solombrós, -osa. amarovièr : calprús (cerièis canin) (Cerasus avium) amarra : cable que servís per amarrar un naviri, una nau ; còrda per manténer quicòm en plaça. amarraire 1, -aira : persona qu'amarra un naviri, una nau, un bagatge... amarraire 2, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui entasse, v. amolonaire » (v. TdF) amarrar 1 (v. tr.) : manténer amb un cable, una còrda (naviri, nau, bagatge...) amarrar (s') : s'estacar endacòm (naviri) amarrar 2 (v. tr.) : amontetar ; tesaurizar (L. 363) ; se téner del tròç. amarrat, -ada : estacat, -ada a la tèrra ; amontetat, -ada. amarratge 1 nm : accion o resulta d'amarrar 1 o de s'amarrar. amarratge 2 nm, cf Ubaud Dicort : « mise en tas, v. amolonatge » (v. TdF ‘amarrage’) amarrocar (v. tr.) : amontetar ; far téner del tròç. amarrocar (s') : s'amontetar ; s'acoconar ; se calhar ; s'agrumelar. amarrocat, -ada : t. a. çaisús. amarron (gròssa castanha) ~ marron nm, cf Ubaud Dicort : v. marron 3. (# amaron) amarrona ~ marrona nf, cf Ubaud Dicort : v. marrona. amarronnièr ~ marronièr nm, cf Ubaud Dicort : v. marronièr. « amarrua » : v. verruga. amaruc, -uga adj, cf Ubaud Dicort : « amer ; dur, pénible, amer » (v. Vayssier) amarum nm sing : amaresa / amaror. Quand agèt begut l'amarum de la vida... amarvidament adv : a la lèsta / a la buta-buta, « diligemment » TdF. amarvir (v. tr.) : aprestar ; preparar; dispausar ; provesir. amarvir (s') : s'afanar ; s'aprestar ; *s'activar (v. R. II,21). amarvit, -ida : escarrabilhat, -ada / aluserpit, -ida / alebraudit, -ida / esperdigalhat, -ada. Jès, mon Dieu, qu'es amarvit ! « amarzir » (amarzir v) : v. amarcir. amàs : depaus ; montet (ensemble de causas amassadas) ; abscès / abrigadura / apostemidura. amaselar (v. tr.) : amassar ; amontetar. amaselat, -ada : amontetat, -ada. amaserar (v. tr.) : macerar (R. IV, 120) ; prestir. amaserar (s') : se tressecar ; durcir ; s'arrascassir. amaserat 1 (subs. m) : mena de còca amb d'anís. amaserat 2, -ada adj : tressecat, -ada ; durcit, -ida ; arrascassit, -ida. amaserat 3, -ada adj : acodat, -ada. amassa 1 [ ~ a massa] (adv.) : ensemble. amassa 2 nf : culhida « ce qu’on ramasse en une fois » TdF. amassada : assemblada ; remassada (atropadissa) amassadís 1, -issa adj : que se pòt amassar. amassadís 2 nm, cf Ubaud Dicort : « ramassis, collection, v. acampada » (v. TdF) amassador 1 nm : airal per amassar « lieu où l’on amasse » TdF amassadou 1. amassador 2, -dora n, cf Ubaud Dicort : « ramasseur, ramasseuse ; assommeur » (v. TdF amassadou 2) amassador 3, -doira adj (v. Ubaud Dicort) : « à ramasser » (L. 18) amassaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona qu'amassa (t. a.) amassament : acampada. amassant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « adj e n, qui amasse, qui ramasse, économe, v. avarós, arremosant » (v. TdF) amassar 1 (v. tr.) : remassar ; assemblar ; recampar. (# amaçar) amassar (s') : se recampar ; tornar a l'ostal. amassar 2 (v. intr.) : far un amàs ; far de poire. amassatge nm, cf Ubaud Dicort : « action d’amasser, collecte, cueillette, frais de cueillette » TdF amassit, -ida adj, cf Ubaud Dicort : « touffu, ue, v. amatit » (v. TdF suppl) « amassolar » : v. amaçolar. amastinar v, cf Ubaud Dicort : « v tr, amâtiner ; p. ext., abandonner une femme à un homme indigne d’elle » (L. 18) Amat, Amada n pr : v. Aimat. amataire 1, -aira n : t. a. del vèrb amatar 1. amataire 2, -aira n (v. TdF) : q.q. qu'amaga, que cobrís quicòm. amatar 1 (v. tr.) : matar ; terrassar ; assucar ; umiliar. amatar 2 / amatir (v. tr.) : amagar jos una mata ; cobrir. amatar (s') : s'amagar ; s'acoconar. amatarrar (s') : s'amatar ; s'acoconar ; butar drud. amatat, -ada adj (v. amatar 2) : amagat, -ada ; acoconat, -ada. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|