alimentacion : accion o resulta d'alimentar o de s'alimentar.
alimentador, -airitz (abs. Dicort) (adj. e subs.) : qu'alimenta ; aparelh per alimentar.
Maquina alimentairitz.
alimentar (v. tr.) : noirir ; sustentar (R. III, 210).
Alimentar q.q.
Alimentar lo fuòc.
Alimentar una convèrsa.
alimentar (s') : se noirir ; se sustentar.
alimentari, -ària : relatiu, -iva als aliments.
Pension alimentària.
Regim alimentari.
Literatura alimentària (pej.)
« alimfar » : v. alifar.
alimfocitòsi (f.) : diminucion notabla del nombre dels limfocits.
« alin » (alin adv) : v. ailaïns.
Alina / Lina / Lineta : prenoms.
alinada : mena de rasim aramon.
alincar (s') : s'afiscar / s'afiscalhar.
alincat, -ada : afiscat, -ada / afiscalhat, -ada.
alindar (v. tr.) : alifar ; ajustar ; afiscar ; adornar.
alindar (s') : s'alifar ; s'ajustar ; s'afiscar ; s'adornar.
alineà [alinèa nm (o apartat nm (cat.)), cf Ubaud Dicort] : reculament d'una linha per un paragraf novèl.
alinfat, -ada adj, cf Ubaud Dicort : « lisse, poli, ie, usé par le frottement » TdF
alinhada : rengada.
alinhaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui aligne » TdF ‘alignaire’
alinhament : accion o resulta d'alinhar o de s'alinhar.
alinhar (v. tr.) : enrenguetar ; metre a la rega.
Se contunhas aital, te faràs alinhar !
alinhar (s') : se metre a la rega ; s'enrenguetar.
alinjar (v. tr.) : provesir en linge.
alinjar (s') : se crompar de linge.
alinjat, -ada : provesit, -ida en linge.
alinquièira nf, cf Ubaud Dicort : « églantine » (Mouly Legendas p. 205). (v. aiglentina)
alinquièr nm, cf Ubaud Dicort : « églantier » (Mouly Mas Esping. p. 234) (v. aiglentièr). « alinquièr » : v. aguilent.
alins adv : v. ailaïns
aliòs (m.) : sistre (mena de tap) compausat de gres ferruginós ; gres impermeable que l'òm tròba mai que mai dins las selvas lanesas (de las Lanas d'Occitània [v. p. 1053 Landas]), « alios » (v. Per Noste).
aliquòta (adj. e subs f.) : nombre divisaire ; josmultiple.
3 es una part aliquòta de 12.
aliron / alairon : nadarèla triangulara de peisses gròsses (espadon, verdon...) ; nadarèla dorsala d'unes cetacèus ; extremitat d'ala de polalha ; aleta articulada, en coa d'ala d'avion, e que sa manòbra permet a l'avion de virar ; frucha de l'agast ; grapilha de rasim ; t. tecn. d'arquitectura. (v. TdF jos ‘aleiroun’)
Alís n pr f : v. Alícia.
alisa (f.) : aplech per aplanar lo sòl ; mena de rebala.
alisador nm : lo drap que cobrís la taula per alisar de farda.
alisaire,-aira n : persona qu'alisa lo linge ; persona qu'alisa una paret ; un enjaulaire, una enjaulaira.
alisar 1 (v. tr.) : lissar , polir ; lissar lo linge ; polir una paret, una pòst... ; enjaular ; liscar ; (v. intr.) : limpar 1.
Alisar la bugada.
Alisar una persona.
alisar (s') v pron / aliscar (s') (non preconizat Dicort) : s'adornar, s'apimpar.
alisar 2 v, cf Ubaud Dicort : « v tr, élever, v. auborar » (v. TdF ‘alisca 2’)
alisar (s') v pron / aliscar (s') (non preconizat Dicort) : se quilhar ; « se placer sur une éminence » (v. TdF jos ‘alisca 2’).
alisat 1, -ada / aliscat, -ada (non preconizat Dicort) : adornat, -ada ; apimpat, -ada. (v. TdF jos ‘alisca 1’)
S'es alisada per anar dançar.
alisat 2, -ada : t. a. çaisús (alisar 2)
alisatge : accion o resulta d'alisar o de s'alisar.
Aliscamps (los -) : ancian cementèri d'Arles ; l'avenguda pus celèbra de París ; lo Paradís (s.f.)
« aliscar » v : v. alisar.
alisièr (abs. Dicort) (del gallés ALISIA) : drulhièr (Sorbus aria). (v. aliguièr)
alisma (abs. Dicort) (plt.) : èrba de cinc còstas (Alisma plantago)
alismatacèa : planta de la familha de las alismatacèas.
alismatacèas (f. pl.) : familha de plantas.
alispada nf / alispal nm : brave tustassal. (v. alispar)
L'alispada que trapèt lo laissèt moquet.
alispar (v. tr.) : alisar q.q. ; amaganhar q.q. ; calinejar q.q. ; tustassar / tabassar / tanar [ironique (Alibert)].
aliurador nm, cf Ubaud Dicort : « celui qui allivre » (L. 16). (v. aliurar)
aliurament : accion o resulta d'aliurar.
aliurar (v. tr.) : metre una talha sus una tèrra ; averigar un pes.
aliurat -ada : averigat, -ada.
alivent : estòfa que reculhís lo gran que sortís del ventador.
alizari nm, cf Ubaud Dicort : (bot.) « alizari » (Laus)
alizarina nf : (quimia) « alizarine » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 316)
ALL- : forma prefixada del grèc allòs (autre) v. allergia.
Allà ~ Allah n pr m, cf Ubaud Dicort : « Allah » (v. Rapin)
Allan Robèrt : poèta occitan d'Erau (1927-1998)
allantoïda nf, cf Ubaud Dicort : « (anat.) allantoïde » (Per Noste)
allartar (s') : s'entraucar ; s'entunar.
allartat, -ada : entraucat, -ada ; entunat, -ada.
allegacion : accion o resulta d'allegar ; çò allegat / declaracion.
Las allegacions de l'acusat seràn verificadas.
allegar (v. tr.) : citar coma autoritat ; donar coma rason, argument o excusa.
Alleguèt tot un fum de rasons.
allegoria : representacion d'una idèa per un image, un tablèu... ; çò que representa quicòm per semblança suggestiva ; òbra literària o artistica qu'utiliza aquel procediment.
allegoric, -a : relatiu,-iva a l'allegoria ; que conten una allegoria.
Representacion allegorica.
allegoricament : d'un biais allegoric.
allegorisme : metòde allegoric d'interpretar quicòm.
allegorista (m. e f.) : qu'interprèta quicòm allegoricament.
allegorizacion : accion o resulta d'allegorizar.
allegorizar (v. tr.) : balhar a quicòm un sens allegoric.
allegressa (R. IV, 53) (abs. Dicort) : sentiment de plaser que nais d'una viva satisfaccion e se manifèsta exteriorament. (v. alegresa)
allegreto (< ital.) adv e nm, cf Ubaud Dicort : « allegretto » (Laus)
allegro (it.) [allègro adv e nm, cf Ubaud Dicort] : moderadament viu (tèrme de musica)
ALLELO- : forma prefixada del grèc allelòn (recipròc)
allelomòrf, -a : que se presenta jos mai d'una forma.
Gènes allelomòrfs.
allelomorfisme : natura de çò allelomòrf.
allelotròp (subs. m.) : mescla en equilibri de doas formas d'un compausat desmotròp.
alleluià ! [alleluia] interj e nm (interj. ebraïca « Hallelû Yâ ») : Lausatz Dieu ! exclamacion d'allegresa (R. II, 55) ; planta que florís per Pascas (Oxalis acetosella). (v. TdF ‘Alleluia’)
allergèn (subs. m.) [, -a adj, cf Ubaud Dicort] : substància que pòt amodar una allergia.
Lo pollèn en un allergèn.
allergia : sensibilitat de l'organisme a l'accion d'unas substàncias ; aversion instintiva per quicòm o per q.q.
Allergia a la posca.
Allergia al pollèn.
allergic, -a : relatiu, -iva a una allergia ; que ne patís.
allergizant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « allergisant, -e » (v. Per Noste)
allergològ, -a : especialista (m. e f.) d'allergologia.
allergologia : branca de la medecina qu'estúdia los mecanismes de l'allergia e las afeccions allergicas.
allergografia : metòde d'apreciacion de las allergias.
alliacèu, -èa adj, cf Ubaud Dicort : « alliacé, -e » (Laus)
Allièr Max : escrivan occitan de Montpelhièr (1912-2002).
alligatòr nm (angl.) (abs. Dicort) : crocodil d'America, « alligator » (Rapin).
alliteracion : repeticion de meteissas sonoritats per produire una mena d'armonia imitativa o suggestiva.
Obrir lo talh amb un talhon d'enfant d'elefant.
Amb un simpleton de pichon tanocon de nasson.
ALLO- : forma prefixada del grèc allòs (autre)
alloaglutinacion : aglutinacion especifica amodada per un anticòrs.
alloaglutinina : alloanticòrs que fa pròva, in vitro, d'una reaccion d'aglutinacion, dins de condicions donadas.
alloanticòrs : anticòrs produch per d'individús diferents, mas de meteissa espècia.
alloantigèn : antigèn geneticament diferent d'un autre.
allobar : element quimic de composicion isotopica diferenta de la naturala.