|
|
|
|
|
|
albèrg [albèrc 1 (v. Ubaud Dicort e L. 14] nm / aubèrg (abs. Dicort) : abitarèla (arc.) ; albèrg [albèrc 2 (v. Ubaud Dicort e L. 15] nm / aubèrg [aubèrc (v. Ubaud Dicort e L. 15)] nm : còta de malhas. (v. ausbèrg) albèrga 1 (luòc ont se manja) nf (L. 15) / albèrja [veire albèrga 1, cf Ubaud Dicort] e derivats : « auberge » (Laus, Basic), v. aubèrga / aubèrja (los 2, non preconizats Dicort). Es totjorn a l'albèrga, a pintonejar. albèrga 2 (varietat de persèc) nf / aubèrja [veire albèrga 2, cf Ubaud Dicort] : mena de persèga. albergada nf, cf Ubaud Dicort : « logement, gîte ; droit de logement » TdF ‘aubergado’ albergaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui héberge, logeur, euse » TdF ‘aubergaire’ albèrgament nm, cf Ubaud Dicort : « hébergement, v. lòtjament ; bail emphytéotique, v. acapte » (v. TdF ‘aubergamen’) albergar / aubergar [veire albergar] (v. tr.) : donar asil a q.q. albergariá nf, cf Ubaud Dicort : « hôtellerie, v. abitarèla ; hospice de l’ordre de Saint-Jean de Jérusalem » TdF ‘aubergarié’ albergatge nm, cf Ubaud Dicort : « action d’héberger, de prendre son logement, son quartier (vieux) » TdF ‘aubergage’ albergeta nf, cf Ubaud Dicort : « petite auberge » TdF ‘aubergeto’. (v. albergon 2) albergièira nf, cf Ubaud Dicort : « albergier, espèce de pêcher » TdF ‘aubergiero’ albergièr nm (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘aubergié ») : mena de perseguièr (Prunus persica) albergièr bastard (plt.) : (Polygonum Persicaria) albergina 1 nf, cf Ubaud Dicort : « aubergine, plante, v. albin 1, merinjana ; personne fausse » (v. TdF ‘aubergino’). albergina 2 adj (dels dos genres) e nm : (color), cf Ubaud Dicort albergista n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « aubergiste » TdF ‘aubergisto’ albergon 1 nm : « petit haubert » (L. 15). (v. albergòt) albergon 2 (pichòta albèrga 2) nm, cf Ubaud Dicort : « petite alberge » TdF ‘auberjoun’ albergòt nm, cf Ubaud Dicort : « haubergeon, petit haubert [v L. 34] ; vêtement de femme, cotte, au 16e siècle, v. cotilhon » (v TdF ‘aubergot’) albèrgue nm, cf Ubaud Dicort : « droit de gîte » (L. 15) alberguièr 1 nm, cf Ubaud Dicort : v. albergièr. (v. TdF jos ‘aubergié’) alberguièr 2 (L. 15) , -ièira n (abs. Dicort). : v. aubergaire (non preconizat Dicort). Albèrt - Albèrta - Albertina : prenoms. albeson nm : mena de ròc blanc de las ribièiras cevenòlas (v. TdF ‘aubesoun’), « quartz opaque » (v. Brun Glossari Oc-Fr). albespin nm : boisson blanc (l.p.) (Crataegus monogyna) albespina nf, cf Ubaud Dicort : (v. albespin) albeta : debuta de l'alba. Albi : vila catedrala de Tarn (de prononciar « tar ») « albia - albièr »: v. aliga - aliguièr. albica [aubica] nf : figassa violeta. albicon [aubicon] nm : figa longaruda e negra de per Sant Joan. albièira : rosal ; barbasta ; plantacion de pibols. albieirada : matinada d'albièira (pellicula de gèl) albieirar [ ~ albairar (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘aubiera’)] v intr : albairar (depausar una pellicula de gèl) albièr 1 nm : veire aliguièr, cf Ubaud Dicort. albièr 2 nm, cf Ubaud Dicort : « variété de raisin blanc, à grains ronds et doux » TdF ‘aubié 2’ albièr 3 nm, cf Ubaud Dicort : « prêtre chargé de dire la messe à l’aurore, pour la commodité des gens de travail » TdF ‘aubié 1’ albigés, -esa (adj. e subs.) : d'Albi ; relatiu, -iva a Albi ; patarin / catar / catarés / catari v. catar. albigòt, -a adj e n : persona d'Albi. albigòta nf, cf Ubaud Dicort : « sorte de poire » (L. 15) albin 1 nm : lapin [« lupin » , cf Ubaud Dicort, p. 144] blanc [v. aubin] ; aubergina / vièt d'ase. (v. TdF ‘aubin’) albin 2, -a n, cf Ubaud Dicort : « albinos » (Laus) albinisme : anomalia ereditària del pel e de la pèl que son d'un blanc mat, e dels uèlhs que son rojoses. albinós, -osa (adj. e subs.) (abs. Dicort) : que patís d'albinisme. (v. albin 2) albirable, -bla (abs. Dicort) : imaginable, -a. albirada nf, cf Ubaud Dicort : « visée » (L. 15) albirar (v. intr.) : imaginar ; pensar ; estimar ; agachar. albire (m.) : jutjament ; vejaire ; gost ; volontat ; coratge. albita : mena de mineral (silicat d'alumini e de sòdi) albitizacion : produccion d'albita dins una ròca. albòla nf, cf Ubaud Dicort : « robe baptismale blanche » (L. 15) albor nf (R. II, 48) : blancor ; lutz de l'alba. « alborar » : v. arborar. alborn (m.) : flor de per Sant Marc (Cytisus laburnum) albran nm, cf Ubaud Dicort : « alebran, jeune canard sauvage » TdF jos ‘alabran’ albricòt : frucha de l'albricotièr. albricotièr (plt.) : (Prunus armeniaca) albuga / aubuga [veire albuga, cf Ubaud Dicort] nf : tèrra pesugassa, argilosa o marlosa. albugo (lat.) : taca blanca de la cornèa o de las onglas. album nm (lat.) : mena de recuèlh per i collectar divèrsas causas, per colleccionar d'images, de fotòs...
|
|
albumen [albumèn] nm (del lat. albumen : blanc d' uòu) : glària / blanc d'uòu ; resèrva alimentària utilizada per l'embrion dins son desvolopament ; teissut ric en matèrias nutritivas qu'enròda la plantula d'unas granas (ricin, cerealum ...) ALBUMIN- : forma prefixada d'albumèn e d'albumina. albumina : substància azotada complèxa que forma lo blanc d'uòu, e que se tròba tanben dins lo sang, dins lo lach... albuminat 1 nm (abs. Dicort) : combinason d'una albumina amb un metal. albuminat 2, -a adj (abs. Dicort) : natura dels grans provesits d'albumen, « albuminé, -e » (Per Noste). ALBUMINI- ALBUMINO- : autras formas prefixadas d'albumen. albuminifèr, -a : que conten d'albumina. albuminifòrme, -ma : de la forma d'un albumen. albuminimètre : aparelh per detectar (v. R. V, 312 ‘deteccio’) la quantitat d'albumina presenta dins un liquid. albuminogèn, -a : que balha d'albumina. albuminoïde, -da : de la natura d'una albumina / proteïna. albuminós, -osa : que conten d'albumina ; d'una pallor malautissa. Substàncias albuminosas. albuminòsa : resulta de la digestion de las matèrias albuminoïdas. albuminòsi (f.) : estat morbós (R. IV, 264) que ven de l'augmentacion excessiva d'elements albuminoses dins lo sang. albuminuria nf / proteïnuria (abs. Dicort) : preséncia d'albumina dins las urinas. albuminuric, -a : persona que patís d'albuminuria. alcachòfa (f.) (plt.) : (Cynara Scolymus) alcade nm, cf Ubaud Dicort : « alcade, magistrat espagnol » TdF alcalescéncia : qualitat de çò alcalescent. alcalescent, -a : que pren de proprietats alcalinas. ALCALI- ALCALINO- ALCALO- : formas prefixadas del lat. alcali que vòl dire sòuda. alcali [alcalí] (m.) (R. II, 52) : part solubla de las cendres d'unas plantas ; sòuda ; potassa. alcalificant, -a : que pòt alcalinizar. alcalimètre : aparelh per mesurar la fòrça d'un alcali o la dòsi d'alcali dins una mescla. alcalimetria : determinacion de la fòrça d'un alcali o de la dòsi d'alcali dins una mescla. alcalimetric, -a : relatiu, -iva a l'alcalimetria. Dosatge alcalimetric. alcalin, -a : qu'a las proprietats d'un alcali. Sabor alcalina. Solucion alcalina. Metal alcalin. Tèrras alcalinas. Reaccion alcalina. alcalinitat nf : natura de çò alcalin ; proprietat alcalina. alcalinizacion : accion d'alcalinizar o de s'alcalinizar. alcalinizant, -a : çò qu'alcaliniza una solucion. alcalinizar (v. tr.) : far tornar alcalina una solucion. alcalinizar (s') : tornar alcalina (en parlant d'una solucion) alcalinoterrós, -osa : natura d'unes metals que lors proprietats revèrtan las dels metals alcalins. Calci, estronci, bari, radi son alcalinoterroses. alcalinuria : preséncia d'alcalis dins las urinas. alcaloïd [alcaloïde] (m.) : nom generic balhat a de substàncias azotadas d'origina vegetala que lor molecula caup pel pus mens un atòm d'azòt salificable. Atropina, cafeïna, quinina, morfina... son d'alcaloïds. alcaloïdic, -a : relatiu, -iva a un alcaloïd. alcaloïfèr, -a : natura de las plantas que contenon d'alcaloïds. alcalòsi (f.) : alcalinitat excessiva dins lo sang. alcan nm : (quimia) « alcane » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 314) alcaptona : substància que ven de la desgradacion de la tirosina. alcaptonuria : preséncia d'alcalptona dins las urinas. « alçar » : v. auçar. alcassin / aucassin : tèla (tela) per matalàs ; mena de flausina (estòfa). (e non pas « cotil » (fr.)) alcavòt (R. II, 52) : (mena de peis) macarèl. alcet nm, cf Ubaud Dicort : « troussis, rempli » (v. TdF jos ‘ausset 1’). (v. aucet) Alcibiades : prenom. alcion (R. II, 52) : aucèl fabulós ; mena de polip marin. « alcòl » : francisme de la lenga parlada. v. alcoòl. alcoòl nm (de l'arab al ko'hl) : esperit de vin o d'una autra substància. alcoolat : resulta de la destillacion de l'alcoòl sus una substància aromatica ; resulta de la substitucion d'un metal a l'idrogèn de l'idroxil d'un alcoòl. L'aiga de Colonha es un alcoolat. alcoolatura : resulta de la maceracion (v. R. IV, 120 ‘macerar’) d'una planta dins d'alcoòl. alcoolemia : preséncia d'alcoòl dins lo sang. L'alcoolemia tolerada per menar es fòrt bassa. alcoolic, -a (adj. e subs.) : relatiu, -iva a l'alcoòl ; que conten d'alcoòl ; persona que s'adona a l'alcoòl. Degrà alcoolic. Deliri alcoolic. Bevendas alcoolicas. Persona alcoolica. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|