albèrg [albèrc 1 (v. Ubaud Dicort e L. 14] nm / aubèrg (abs. Dicort) : abitarèla (arc.) ; 

albèrg [albèrc 2 (v. Ubaud Dicort e L. 15] nm / aubèrg [aubèrc (v. Ubaud Dicort e L. 15)] nm : còta de malhas. (v. ausbèrg)

albèrga 1 (luòc ont se manja) nf (L. 15) / albèrja [veire albèrga 1, cf Ubaud Dicort] e derivats : « auberge » (Laus, Basic), v. aubèrga / aubèrja (los 2, non preconizats Dicort).

Es totjorn a l'albèrga, a pintonejar.

albèrga 2 (varietat de persèc) nf / aubèrja [veire albèrga 2, cf Ubaud Dicort] : mena de persèga.

albergada nf, cf Ubaud Dicort : « logement, gîte ; droit de logement » TdF aubergado’

albergaire, -aira n, cf Ubaud Dicort : « celui, celle qui héberge, logeur, euse » TdF aubergaire’

albèrgament nm, cf Ubaud Dicort : « hébergement, v. lòtjament ; bail emphytéotique, v. acapte » (v. TdF aubergamen’)

albergar / aubergar [veire albergar] (v. tr.) : donar asil a q.q.

albergariá nf, cf Ubaud Dicort : « hôtellerie, v. abitarèla ; hospice de l’ordre de Saint-Jean de Jérusalem » TdF aubergarié’

albergatge nm, cf Ubaud Dicort : « action d’héberger, de prendre son logement, son quartier (vieux) » TdF aubergage’

albergeta nf, cf Ubaud Dicort : « petite auberge » TdF aubergeto’. (v. albergon 2)

albergièira nf, cf Ubaud Dicort : « albergier, espèce de pêcher » TdF aubergiero’

albergièr nm (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘aubergié ») : mena de perseguièr (Prunus persica)

albergièr bastard (plt.) : (Polygonum Persicaria)

albergina 1 nf, cf Ubaud Dicort : « aubergine, plante, v. albin 1, merinjana ; personne fausse » (v. TdF aubergino’).

albergina 2 adj (dels dos genres) e nm : (color), cf Ubaud Dicort

albergista n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « aubergiste » TdF aubergisto’

albergon 1 nm : « petit haubert » (L. 15). (v. albergòt)

albergon 2 (pichòta albèrga 2) nm, cf Ubaud Dicort : « petite alberge » TdF auberjoun’

albergòt nm, cf Ubaud Dicort : « haubergeon, petit haubert [v  L. 34] ; vêtement de femme, cotte, au 16e siècle, v. cotilhon » (v  TdF ‘aubergot’)

albèrgue nm, cf Ubaud Dicort : « droit de gîte » (L. 15)

alberguièr 1 nm, cf Ubaud Dicort : v. albergièr. (v. TdF jos ‘aubergié’)

alberguièr 2 (L. 15) , -ièira n (abs. Dicort). : v. aubergaire (non preconizat Dicort).

Albèrt - Albèrta - Albertina : prenoms.

albeson nm : mena de ròc blanc de las ribièiras cevenòlas (v. TdF aubesoun’), « quartz opaque » (v. Brun Glossari Oc-Fr).

albespin nm : boisson blanc (l.p.) (Crataegus monogyna)

albespina nf, cf Ubaud Dicort : (v. albespin)

albeta : debuta de l'alba.

Albi : vila catedrala de Tarn (de prononciar « tar »)

« albia - albièr »: v. aliga - aliguièr.

albica [aubica] nf : figassa violeta.

albicon [aubicon] nm : figa longaruda e negra de per Sant Joan.

albièira : rosal ; barbasta ; plantacion de pibols.

albieirada : matinada d'albièira (pellicula de gèl)

albieirar [ ~ albairar (v. Ubaud Dicort e TdF jos ‘aubiera’)] v intr : albairar (depausar una pellicula de gèl)

albièr 1 nm : veire aliguièr, cf Ubaud Dicort.

albièr 2 nm, cf Ubaud Dicort : « variété de raisin blanc, à grains ronds et doux » TdF aubié 2’

albièr 3 nm, cf Ubaud Dicort : « prêtre chargé de dire la messe à l’aurore, pour la commodité des gens de travail » TdF aubié 1’

albigés, -esa (adj. e subs.) : d'Albi ; relatiu, -iva a Albi ; patarin / catar / catarés / catari v. catar.

albigòt, -a adj e n : persona d'Albi.

albigòta nf, cf Ubaud Dicort : « sorte de poire » (L. 15)

albin 1 nm : lapin [« lupin » , cf Ubaud Dicort, p. 144] blanc [v. aubin] ; aubergina / vièt d'ase. (v. TdF aubin’)

albin 2, -a n, cf Ubaud Dicort : « albinos » (Laus)

albinisme : anomalia ereditària del pel e de la pèl que son d'un blanc mat, e dels uèlhs que son rojoses.

albinós, -osa (adj. e subs.) (abs. Dicort) : que patís d'albinisme. (v. albin 2)

albirable, -bla (abs. Dicort) : imaginable, -a.

albirada nf, cf Ubaud Dicort : « visée » (L. 15)

albirar (v. intr.) : imaginar ; pensar ; estimar ; agachar.

albire (m.) : jutjament ; vejaire ; gost ; volontat ; coratge.

albita : mena de mineral (silicat d'alumini e de sòdi)

albitizacion : produccion d'albita dins una ròca.

albòla nf, cf Ubaud Dicort : « robe baptismale blanche » (L. 15)

albor nf (R. II, 48) : blancor ; lutz de l'alba.

« alborar » : v. arborar.

alborn (m.) : flor de per Sant Marc (Cytisus laburnum)

albran nm, cf Ubaud Dicort : « alebran, jeune canard sauvage » TdF jos ‘alabran’

albricòt : frucha de l'albricotièr.

albricotièr (plt.) : (Prunus armeniaca)

albuga / aubuga [veire albuga, cf Ubaud Dicort] nf : tèrra pesugassa, argilosa o marlosa.

albugo (lat.) : taca blanca de la cornèa o de las onglas.

album nm (lat.) : mena de recuèlh per i collectar divèrsas causas, per colleccionar d'images, de fotòs...

 

 

albumen [albumèn] nm (del lat. albumen : blanc d' uòu) : glària / blanc d'uòu ; resèrva alimentària utilizada per l'embrion dins son desvolopament ; teissut ric en matèrias nutritivas qu'enròda la plantula d'unas granas (ricin, cerealum ...)

ALBUMIN- : forma prefixada d'albumèn e d'albumina.

albumina : substància azotada complèxa que forma lo blanc d'uòu, e que se tròba tanben dins lo sang, dins lo lach...

albuminat 1 nm (abs. Dicort) : combinason d'una albumina amb un metal.

albuminat 2, -a adj (abs. Dicort) : natura dels grans provesits d'albumen, « albuminé, -e » (Per Noste).

ALBUMINI- ALBUMINO- : autras formas prefixadas d'albumen.

albuminifèr, -a : que conten d'albumina.

albuminifòrme, -ma : de la forma d'un albumen.

albuminimètre : aparelh per detectar (v. R. V, 312 ‘deteccio’) la quantitat d'albumina presenta dins un liquid.

albuminogèn, -a : que balha d'albumina.

albuminoïde, -da : de la natura d'una albumina / proteïna.

albuminós, -osa : que conten d'albumina ; d'una pallor malautissa.

Substàncias albuminosas.

albuminòsa : resulta de la digestion de las matèrias albuminoïdas.

albuminòsi (f.) : estat morbós (R. IV, 264) que ven de l'augmentacion excessiva d'elements albuminoses dins lo sang.

albuminuria nf / proteïnuria (abs. Dicort) : preséncia d'albumina dins las urinas.

albuminuric, -a : persona que patís d'albuminuria.

alcachòfa (f.) (plt.) : (Cynara Scolymus)

alcade nm, cf Ubaud Dicort : « alcade, magistrat espagnol » TdF

alcalescéncia : qualitat de çò alcalescent.

alcalescent, -a : que pren de proprietats alcalinas.

ALCALI- ALCALINO- ALCALO- : formas prefixadas del lat. alcali que vòl dire sòuda.

alcali [alcalí] (m.) (R. II, 52) : part solubla de las cendres d'unas plantas ; sòuda ; potassa.

alcalificant, -a : que pòt alcalinizar.

alcalimètre : aparelh per mesurar la fòrça d'un alcali o la dòsi d'alcali dins una mescla.

alcalimetria : determinacion de la fòrça d'un alcali o de la dòsi d'alcali dins una mescla.

alcalimetric, -a : relatiu, -iva a l'alcalimetria.

Dosatge alcalimetric.

alcalin, -a : qu'a las proprietats d'un alcali.

Sabor alcalina.

Solucion alcalina.

Metal alcalin.

Tèrras alcalinas.

Reaccion alcalina.

alcalinitat nf : natura de çò alcalin ; proprietat alcalina.

alcalinizacion : accion d'alcalinizar o de s'alcalinizar.

alcalinizant, -a : çò qu'alcaliniza una solucion.

alcalinizar (v. tr.) : far tornar alcalina una solucion.

alcalinizar (s') : tornar alcalina (en parlant d'una solucion)

alcalinoterrós, -osa : natura d'unes metals que lors proprietats revèrtan las dels metals alcalins.

Calci, estronci, bari, radi son alcalinoterroses.

alcalinuria : preséncia d'alcalis dins las urinas.

alcaloïd [alcaloïde] (m.) : nom generic balhat a de substàncias azotadas d'origina vegetala que lor molecula caup pel pus mens un atòm d'azòt salificable.

Atropina, cafeïna, quinina, morfina... son d'alcaloïds.

alcaloïdic, -a : relatiu, -iva a un alcaloïd.

alcaloïfèr, -a : natura de las plantas que contenon d'alcaloïds.

alcalòsi (f.) : alcalinitat excessiva dins lo sang.

alcan nm : (quimia) « alcane » (v. Ubaud Dicc. scient. p. 314)

alcaptona : substància que ven de la desgradacion de la tirosina.

alcaptonuria : preséncia d'alcalptona dins las urinas.

« alçar » : v. auçar.

alcassin / aucassin : tèla (tela) per matalàs ; mena de flausina (estòfa). (e non pas « cotil » (fr.))

alcavòt (R. II, 52) : (mena de peis) macarèl.

alcet nm, cf Ubaud Dicort : « troussis, rempli » (v. TdF jos ‘ausset 1’). (v. aucet)

Alcibiades : prenom.

alcion (R. II, 52) : aucèl fabulós ; mena de polip marin.

« alcòl » : francisme de la lenga parlada. v. alcoòl.

alcoòl nm (de l'arab al ko'hl) : esperit de vin o d'una autra substància.

alcoolat : resulta de la destillacion de l'alcoòl sus una substància aromatica ; resulta de la substitucion d'un metal a l'idrogèn de l'idroxil d'un alcoòl.

L'aiga de Colonha es un alcoolat.

alcoolatura : resulta de la maceracion (v. R. IV, 120 ‘macerar’) d'una planta dins d'alcoòl.

alcoolemia : preséncia d'alcoòl dins lo sang.

L'alcoolemia tolerada per menar es fòrt bassa.

alcoolic, -a (adj. e subs.) : relatiu, -iva a l'alcoòl ; que conten d'alcoòl ; persona que s'adona a l'alcoòl.

Degrà alcoolic.

Deliri alcoolic.

Bevendas alcoolicas.

Persona alcoolica.