|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
adulatòri, -a adj (abs. Dicort) : relatiu, -iva a l'adulacion, « adulatoire » (Rapin). Un propaus adulatòri. adult [adulte], -ta (adj. e subs.) : arribat al tèrme de l'adolescéncia. adultèr, -a (adj.) : persona maridada qu'a de relacions sexualas fòra maridatge. adulterable, -bla (abs. Dicort) : que pòt èsser adulterat, -ada. adulteracion (abs. Dicort) : corrupcion de la natura de quicòm, « adultération » (Rapin). L'adulteracion d'un tèxt original. adulterador, -airitz (abs. Dicort) : qu'adultèra quicòm. adulterar (abs. Dicort) (v. tr.) : falsificar quicòm, « adultérer » (Rapin). adulterat, -ada adj (abs. Dicort) : falsificat, -ada, « adultéré, e » (v. Rapin). adultèri nm : violacion de la fe conjugala. adulterin, -a : que ven d'un adultèri. Los enfants adulterins son de bastards. adultre, -tra (adj.) (R. II, 28) (abs. Dicort) : adultèr, -a. aduracir (v. tr.) : durcir ; endurcir (far venir dur) ; emmalir. aduracir (s') : se durcir ; s'endurcir ; s'emmalir. aduracit, -ida : vengut dur, venguda dura ; emmalit, -ida. ... pòble del còr aduracit, que volontèt pas mon camin. (Psalm 95, 10.) adurar (s’) v pron, cf Ubaud Dicort : « devenir dur » (L. 8) aduseire, -eira n (v. Ubaud Dicort e TdF) : que mena, que pòrta. adusement nm, cf Ubaud Dicort : « conduite » (L. 8), « action d’amener [les eaux], adduction » (Dict. de l’Occitan Médiéval [en ligne]) « adusir / adúser » : v. aduire. adust, -a adj, cf Ubaud Dicort : « brûlé par le soleil, exposé au midi, v. adrechós » (v. TdF) ad usum Delfini (lat.) : se disiá de las edicions expurgadas per l'enfant de Loís XIV ; se ditz encara de las edicions expurgadas en general. advengut, -uda : p.p. d'advenir. adveniment (R. VI, 59) (abs. Dicort) : aveniment / venguda. advenir (v. intr.) (abs. Dicort) : avenir ; arribar. (v. avenir) Pòt totjorn advenir quicòm d'imprevist. adventís, -issa [(pop) / adventici, -ícia (sab)] adj, cf Ubaud Dicort : accessòri,-òria ; vengut, -uda accidentalament ; t. tecn. de botanica, « adventif, -ive » (Carrasco, Laus). Las circomstàncias adventissas o modifican tot. Las plantas adventissas butan espontanèament. adventista adj e n (dels dos genres), cf Ubaud Dicort : « adventiste » (Laus) adventiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « adventif, -ive ». (v. adventís) advèrbi : mot invariable que modifica lo vèrb, l'adjectiu o un autre advèrbi. adverbial, -a : relatiu, -iva a l'advèrbi. A cap de camin / a las escanas ; a fuòc e a sang ; a galòp / a la galopada ; a passadas / a bèlas pausas ; a la resconduda / a l'amagat ; a léser / a temps e léser son de locucions adverbialas adverbialament : amb la valor d'un advèrbi. adverbialitat nf : natura de çò adverbial. adverbializacion : accion d'adverbializar. adverbializador, -airitz (abs. Dicort) : qu'adverbializa. Sufix adverbializador. Fonccion adverbializairitz. adverbializar (v. tr.) : balhar a un tèrme la fonccion d'advèrbi. Dins « parlar bas », l'adjectiu « bas » es adverbializat. advèrs, -a adj (R. V, 518) : contrari, -ària. La partida advèrsa a totjorn pretendut lo contrari. adversari, -ària adj e n : persona que fa la contra a una autra. adversatiu, -iva adj, cf Ubaud Dicort : « (gram.) adversatif, -ive » (Laus) adversitat nf : infortuna. Degun serà pas jamai a l'abric de l'adversitat. ad vitam aeternam (lat.) : per tot jamai. aede [aède] (m.) : poèta de l'antiquitat grèga que cantava o recitava amb l'ajuda de sa lira.
|
|
aequo animo ( v. p. 20, 2° d) (lat.) : amb constància. AER- : forma prefixada del grèc aèr, -òs (aire) aeracion : ventilacion (accion o resulta de sometre a l'accion de l'aire) aerador nm : aparelh per renovelar l'aire d'un local. aerar (v. tr.) : ventilar ; renovelar l'aire viciat d'un airal tampat ; expausar a l'aire per far disparéisser una sentor ; far venir quicòm mens atassat, pus leugièr, pus clar. Aerar una cambra. Aerar los lençòls. Aerar un lièch. Aerar una tèrra, un tèxt, una mesa en pagina. aerar (s') : prene l'aire / se passejar. aerenc, -a adj, cf Ubaud Dicort : « aérien, enne » TdF AERI- : forma prefixada del latin aer, -ris (aire) aerian, -a : format, -ada d'aire ; relatiu, -iva a l'aire ; que se tròba dins l'aire ; leugièr, -ièira. Las raices adventissas aerianas del banian. Cable aerian. Estil aerian. Metrò aerian. aericòla (adj. m. e f.) : natura de las plantas que creisson en airal aerian, coma d'unas orquidacèas. aerifèr, -a : que mena d'aire. Tub aerifèr. aerificacion : accion o resulra d'aerificar. aerificar (v. tr.) : combinar amb l'aire, impregnar d'aire ; far passar a l'estat aerifòrme. aerifòrme, -ma : que revèrta l'aire. Fluid aerifòrme. aerium : establiment sanitari. AERO- : forma prefixada del grèc aèr, -òs (aire) aerobacteria : mena de bacteria en forma de bacil. aeròbi, -a (adj. e subs. m.) : que viu unicament en preséncia d'oxigèn ; que pòt fonccionar son que (pas que) dins l'atmosfèra. Micròbs aeròbis. Propulsor aeròbi. aerobic, -a : relatiu, -iva als aeròbis. Fermentacion aerobica. aerobiologia : sciéncia dels microorganismes de l'aire. aerobiosi (f.) : vida que se pòt pas passar d'oxigèn. aerobús : avion de grandas dimensions. aerocable : cable aerian. aeroclub (angl.) : club que sos membres practican en amators d'activitats aeronauticas. aerocolia : acomolòfi de gases dins lo colon. aerocondensador / aerocondensaire (abs. Dicort) (adj. e subs.) : condensador d'aire. (t. tecn. de mecanica e d'optica) aerodina (m.) (abs. Dicort) : tot aparelh de navigacion aeriana qu'es pas un aerostat, « aérodyne » (Per Noste) [Rapin : aerodin] aerodinamic, -a adj : especialament fabricat per ofrir pauc de resisténcia a l'aire ; relatiu, -iva a la resisténcia de l'aire ; relatiu a l'aerodinamica e a sas aplicacions. Una carroçariá aerodinamica. aerodinamica nf : partida de la fisica qu'estúdia los fenomèns ligats al movement relatiu dels solids al respècte de l'aire. aerodinamicament : d'un biais aerodinamic. Fusada estabilizada aerodinamicament. aerodinamisme : caractèr aerodinamic d'un veïcul. aerodròm : tròç de terren aplanat per que totas las maquinas volairas i se pòscan pausar aisidament. Los aerodròms se son multiplicats. aerofagia : degluticion d'aire qu'amòda una aerogastria. aerofil, -a (abs. Dicort) : que crenta pas brica l'aerofobia. aerofilatelia : branca de la filatelia que se limita a servar los timbres aerians. aerofòb, -a : que patís d'aerofobia. aerofobia : paur malautissa de l'aire, dels corrents d'aire, del vent. aerofren : fren aerodinamic aerogara nf : ensemble de las installacions d'un aeropòrt. aerogastria (med.) : acomolacion de gases dins l'estomac. |
|
|
|
|
|
|