jamai (adv. de tps) que pòt marcar :

1./ l'abséncia de quicòm :

Mentissi pas jamai : soi pas ges messorguièr.

2./ l'intensitat :

Plòu que jamai : plòu aicisèm / plòu quicòm !

Per tot jamai : per totjorn.

3./ la possibilitat :

Se jamai lo veses : se per cas lo veses.

Cridava que jamai, il criait plus que jamais. (v. Ubaud Dicort e TdF)

Jamai pus non la veiràs, jamais plus tu ne la verras.

N’i a que jamai pus, il y en a au plus haut point.

(v. Ubaud Dicort e Alibert)

Jamaïca : Estat de las Antilhas.

jamaïcan, -a : de Jamaïca ; relatiu, -iva a Jamaïca.

jambalaià (< arab) nm, cf Ubaud Dicort : « ragoût de riz avec une volaille, macédoine, méli-mélo, cohue » TdF

jambeta nf, cf Ubaud Dicort : « jambette, petit couteau à lame obtuse » TdF

jambièch, -a adj : maladrech, -a ; nèci, nècia / piòt, -a.

jambin nm (v. Ubaud Dicort e TdF) : nassa de vim de doas intradas ; ensemble d'anquets amb cadun son escarena, e que l'òm daissa rebalar darrièr una embarcacion ; petega.

Pescar amb un jambin.

Èsser dins lo jambin : èsser empetegat.

jambineta nf, cf Ubaud Dicort : « sorte d’étuvée, de fricassée, faite avec des oisillons » TdF

jamborla (m. e f.) [nm (v. Ubaud Dicort e Alibert)] : pastissejaire, -a (t.a.) ; rambalhaire, -a.

jambre, -bra ad  : qu'a los pès de darrièr tròp escartats (bestial) ; cambatresvirat, -ada (,kambɔtrevi' rat,-'adɔ) (personas). (v. TdF jos ‘chambre’)

« jampa » : v. sompa.

jampièira : restanca pichona ; bastardèl.

« Jan » e derivats : v. Joan.

jandoar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, hurler, en parlant du renard » TdF (v. jangolar 1)

janés, -esa adj : pòrc o maura que lors sedas son viradas cap a la coa.

janeta 1 nf (plt.) : doblet de joaneta (Narcissus poeticus) ;

janeta 2 nf : mamifèr carnassièr : (Genetta genetta)

jangla nf, cf Ubaud Dicort : « ganga- -cata, oiseau » TdF

« janglar » : v. jangolar.

jangolada : gemèc de can ; lanha de persona.

jangoladissa nf / jangoladís (abs. Dicort) : gemèc de can que s'esperlonga.

jangolaire, -aira [~ -airitz] adj e n : persona que quita pas de se lanhar.

jangolament : glatiment ; gemèc.

jangolar 1 (v. intr.) : glatir ; gemegar ; far lo bruch d'un can que gemèga. (v. TdF jos ‘gingoula’)

jangolar 2 nm : (accion de jangolar 1) , cf Ubaud Dicort.

jangolatge : accion de glatir, de gemegar (en parlant d'un can)

jangolejar (v. intr.) : frequentatiu de jangolar.

Se lo nenon jangoleja es ben per quicòm !

jangolin nm, cf Ubaud Dicort : « ginguet, mauvais vin, ripopée ; restes d’un repas » TdF jos ‘gingoulin 2’

jangolina nf (v. Ubaud Dicort e Alibert) : platat de trufas alhadas que i s'ajusta de jolverd.

La jangolina es un plat tipicament roergàs.

jangolum nm sing : glatiments ; gemècs.

Lo jangolum d'un can fa estrementir la Catària.

« janical » : v. joanical (non preconizat Dicort).

janicòt [veire joanicòt, cf Ubaud Dicort] nm : aganiment ; misèria ; paurum.

janissari nm, cf Ubaud Dicort : « janissaire » (v. TdF)

« janitòrt » : v. nasitòrt.

« jansana » : v. gençana.

jansemin [veire gensemin, cf Ubaud Dicort] nm (plt.) : (Jasminum fruticans)

jansemin [veire gensemin] d'ase nm (plt.) : (Clematis flammula)

jansemin [veire gensemin] salvatge nm (plt) : (Jasminum fruticans)

Jansemin : poèta occitan agenés (1798-1864).

Jansenisme : doctrina de l'evesque Jansen qu'aviá tendéncia a diminuir la libertat umana fàcia a la gràcia de Dieu ; rigorisme en general.

jansenista adj e n (m. e f.) : adèpte, -a del Jansenisme.

jantina nf, cf Ubaud Dicort : « poisson de mer connu à Sète » TdF

Janus (lat.) : dieu latin morredoble (morre davant-morre darrièr)

janus (abs. Dicort) : pòrta voutada o en arc que dona sus una carrièira.

jap (R. III, 581) / japal [los 2, veire jaup / jaupal (v. Ubaud Dicort e Alibert)] nm : cridal de can ; « caquet, babil » (v. TdF ‘jap’).

japada [veire jaupada] nf : bruch que fa un can que japa.

japadís [veire jaupadís] / japadissa (abs. Dicort) : japada que s'esperlonga ; convèrsa longa e brusenta.

japaire, -aira [veire jaupaire] / japeta (m. e f.) (abs. Dicort) : can, canha que japa ; persona que quita pas de parlar brusentament.

japal nm: v. jap.

japar (v. intr.) (R. III, 581 - L. 217) (TdF, Basic) [e derivats, veire jaupar, cf Ubaud Dicort] : emetre un cridal d'apèl o d'amenaça (en parlant d'un can) ; quitar pas de parlar. (# chapar)

japarèl [veire jauparèl], -a : can que japa ; persona que quita pas de parlar.

japariá [veire jaupariá] nf : accion de quitar pas de japar ; ... de parlar.

japatge [veire jaupatge] nm : accion de japar (t. a.)

japèsta nf  (v. Ubaud Dicort e Alibert) : tissa de japar ; japada que ne finís pas (t. a.)

japet [veire jaupet] nm : jap ; japada (t. a.)

japeta (m. e f.) (abs. Dicort) : sinonim de japaire, -a.

japilhaire [veire jaupilhaire], -aira : can pichon que japa.

japilhar [veire jaupilhar] (v. intr.) : japar coma un canhon.

japilhariá [veire jaupilhariá] : japèsta de cans pichons ;.

Japon : nom de país d'Asia orientala.

japonés, -a : sortit, -ida de Japon ; relatiu, -iva a Japon ; lenga dels japoneses.

japonisme nm, cf Ubaud Dicort : « japonisme » (Per Noste)

japonista adj e n (dels dos genres) , cf Ubaud Dicort : « japoniste » (v. çai sus)

japonizant, -a adj, cf Ubaud Dicort : « japonisant, -e » (Sèrras-Ess.)

« japús » : v. capús.

japustèl nm  (v. Ubaud Dicort e Alibert) : mena de can pichon, tissós, japaire e petaire sonat « gardabiaça » en l.p. ; jaupilhaire.

 

 

jaqueta : mena de levita ; camisa de cobèrta de libre.

jaquetar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, jaboter, caqueter, causer » TdF

jardel (l. p.) (non preconizat Dicort) : v. gergil.

jardin (R. III, 581) : airal que i se cultivan de flors o de plantas ornamentalas.

Jardin privat.

Jardin public.

jardinar (v. intr.) : trabalhar dins un jardin, pas dins un òrt. (Per « trabalhar dins un òrt » : v. ortalejar)

jardinàs nm, cf Ubaud Dicort : « grand jardin, mauvais jardin » TdF

jardinatge nm, cf Ubaud Dicort : « (travail) jardinage » (Rapin). « jardinatge » : ortalha / ortalécia (vianda de per un òrt)

jardinejar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, jardiner, travailler au jardin, cultiver les plantes potagères » (v. TdF)  (v. ortalejar)

jardinet nm, cf Ubaud Dicort : « jardinet, petit jardin, v. ortet » (v. TdF)

jardinièira nf : carri de 4 ròdas e de 4 sètis, tirat per un caval. (v. TdF ‘jardiniero’)

jardinieiron, -a n, cf Ubaud Dicort : « petit jardinier, petite jardinière » TdF

jardinièr, -ièira n : persona en carga d'un jardin, pas d'un òrt.

jardinon nm, cf Ubaud Dicort : v. jardinet. (v. TdF jos ‘jardinet’)

jarga nf (arc.) : vestit de païsan, « grosse veste d’hiver, pardessus » TdF ; sargal ; casaca.

jargal / jargau (los 2, abs. Dicort) : v. sargal (non preconizat Dicort) e jargaud, cf Ubaud Dicort p. 153.

jargar (v. tr.) : vestir ; atrencar / acotrar.

jargàs 1 nm (plt.) : bartàs negre (Prunus spinosa)

jargàs 2 nm, cf Ubaud Dicort : « gros surtout, vieille veste » TdF ‘jargas 1’

jargassar (v. intr.) : farlabicar / trafegar.

jargassina nf, cf Ubaud Dicort : « lieu couvert d’arbrisseaux épineux » TdF

jargasson nm, cf Ubaud Dicort : « petit buisson, petit hallier » TdF

jargaud nm, cf Ubaud Dicort : « justaucorps de paysan, habit de grosse toile ; manteau, cape » TdF ‘jargau ’.

jargaudon : jaqueta pichona de mainatge.

« jargonar » (fr.) : v. girgonar (non preconizat Dicort).

jargossar v, cf Ubaud Dicort : « v tr et intr, entrelacer des buissons, embrouiller ; bousiller, peiner » TdF

jargòt nm, cf Ubaud Dicort : v. gergon. (v. TdF jos ‘jargoun’)

jargotar v, cf Ubaud Dicort : v. jabotar 2. (v. TdF jos ‘jabouta’)

jària (non preconizat Dicort) : v. jarra.

jarjalida (plt.) : mena de veça (Vicia onobrychoides) ; autra mena de veça : (Ervum hirsutum) [v. gergil] ; èrs : lentilha (legum) (Vicia ervilia)

jarla (non preconizat Dicort) : jarra / gèrla.

jarlon [veire jarron o gerlon, cf Ubaud Dicort] nm : jarra pichona.

jarmariá nf, cf Ubaud Dicort : « image, taille douce » TdF

Jarnac n pr, cf Ubaud Dicort : « n. de lieu, Jarnac (Charente) » TdF ‘Jarna’

Còp/torn de Jarnac, coup de Jarnac, coup donné en traître.

Faire Jarnac, employer la feinte, ruser, tromper. (v. Ubaud Dicort, TdF e Littré)

jarnar v, cf Ubaud Dicort : « v intr, maugréer, dire jarni [v. jarnidiena], v. sacrejar » (v. TdF)

jarnidiena ! interj, cf Ubaud Dicort : « (du français, je renie Dieu), jarnidieu, jarnibleu, jarnigoi, sorte de juron déguisé » TdF jos ‘sarnibiéu’

jarra nf : gèrla ; dorna ; grasala ; ferrat per molzer.

« jarret » 1 (fr.) : v. garra - garron. (v. TdF ‘jarret 1’)

jarret 2 nm (v. TdF ‘jarret 1’ ; abs. Dicort) : recoide.

jarret 3 nm, cf Ubaud Dicort : « picarel, poisson de mer » TdF ‘jarret 2’

jarreta (R. III, 582) : jarra pichona.

jarretar (v. intr.) : far un recoide ; far un angle.

jarreton nm, cf Ubaud Dicort : « petit picarel, poisson de mer » TdF

jarrièr nm, cf Ubaud Dicort : v. gerlièr. (v. TdF jos ‘gerlié’)

jarril nm, cf Ubaud Dicort : v. gerlet 1. (v. TdF jos ‘gerlet 1’)

jarron nm, cf Ubaud Dicort : « petite jarre ; cruche en terre qui a trois anses et un goulot ; cuve de papetier ; petit seau pour traire les vaches [v. gerlon] » TdF jos ‘gerloun’

« jasar » (fr.) : v. parlufejar.

jasena : fusteta ; cabiron / traveta ; travèrsa.

jasent 1 (f.) : femna en jasilhas (que va o que ven d'enfantar) (v. ajaguda; « La jasent, l’épouse, v. molhèr » (v. TdF jos ‘jasent’).

Vei ! la jasent dona lo sen a son nenon, quina esplendor !

jasent 2, -a : participi present de jaire, « adj, gisant, ante » TdF.

Far jasent : se pausar.

Arbre jasent : arbre que transmet un movement.

jàser (non preconizat Dicort) : v. jaire.

jaseran nm, cf Ubaud Dicort : « jaseran, cotte de mailles, sorte de cuirasse » (R. III, 582) ; « collier de femme formé de mailles ; chaîne qu’on porte au cou comme ornement ; bracelet en forme de chaîne » (v. TdF jos ‘jaseiran’)

jaseren, -a adj, cf Ubaud Dicort : « de mailles » (L. 217)

jasilha nf, cf Ubaud Dicort : v. jacilha. (v. TdF jos ‘jassiho’). (v. jasilhas)

jasilhar (v. intr.) : èsser en jasilhas ; enfantar.

jasilhas nf pl : jacilhas / aleujament / enfantament.

Es en jasilhas, elle est en couche. (v. Ubaud Dicort e TdF ‘jassiho’)

jasiment nm, cf Ubaud Dicort (v. jàser) : v. jaciment.

jasina nf : doblet de jacina. v. pus avant.

jaspadura nf (v. Ubaud Dicort, Alibert) : « jaspure » TdF.

jaspar v (v. Ubaud Dicort, Alibert) : « v tr,.jasper » TdF

jaspat, -ada adj : « jaspé, ée » TdF jos ‘jaspa’

jaspe nm (v. Ubaud Dicort, L. 217 e Alibert) : « jaspe, sorte de pierre »TdF. « jaspe » e derivats (fr.) : v. çaijós.

jaspi (m.) (R. III, 582) (abs. Dicort) : pèira fina de colors variadas. (v. jaspe)

jaspiadura (abs. Dicort) : coloracion especiala de las armas que ven de la trempa. (v. jaspadura)

jaspiar (v. tr.) (abs. Dicort) : pinturar (R. IV, 477) quicòm coma de jaspi. (v. jaspar)

jaspiat, -ada (abs. Dicort) : que revèrta de jaspi. (v. jaspat)

jata nf, cf Ubaud Dicort : « jatte » TdF

jatassa nf, cf Ubaud Dicort : « grande jatte » (v. jata)

jateta nf, cf Ubaud Dicort : « petite jatte » (v. jata)