- H -

 

 

 

H (acha ~ ache) (f.) [nf/nm], cf Ubaud Dicort : letra ochena de l'alfabet occitan prononciada ('atʃɔ)

* Letra utilizada pels trobadors del sègle XII, coma dins l'occitan central, lo nòrd-occitan e lo gascon, solament dins los digrafs çaijós :

« ch »,

« lh »,

« nh ».

    chifra,

    talha,

    linha.

* Lo provençal de Mistral utiliza solament dos dels digrafs çaisús :

« ch »,

« lh ».

chifro,

talho,

mas pas sistematicament per aiceste, que Mistral escriu tanben :

taio.

  Lo provençal de Mistral coneis pas tanpauc lo digraf « nh », totjorn remplaçat pel francisme « gn » :

ligno.

* Lo gascon a servada la valor fonetica de la letra « h » :

    hèsta per fèsta

    hilha per filha...

    con.hessar per confessar.

  En gascon, la « l » finala dels autres dialèctes occitans es remplaçada per « th » :

    vedèth per vedèl.

prononciat coma un « t » banhat (quicòm coma lo « th » anglés, o coma ( t ), segon los airals)

  Totjorn en gascon, l'iniciala o la finala « ish » se pronóncian coma lo francés « ch » , es a dire en fonetica internacionala [ʃ] :

    shiular (ʃiu 'la) : fiular,

    peish (peiʃ) : peis.

* Mas, en occitan escrich, sèm ben forçats d'utilizar la H per d'unas expressions o per d'unes noms de las autras lengas que se pòdon pas occitanizar arbitràriament.

Haab Otto : mètge soïs (1850 - 1931).

Haab (degenerescéncia maculara de -) : lesion degenerativa de la macula de la retina.

 

 

Haab (reflèx de -) : miòsi (contraccion anormala de la pruna de l'uèlh) amodada per un lusor febla e alunhada, o quand lo subjècte pensa a una lusor.

Haab (fendilhas de -) : finas fendilhas curvilinhas e orizontalas de la fàcia posteriora de la cornèa.

Habacuc : profèta biblic que son libre pausa lo problèma del mal (600 ans abans J.C.).

Habeas corpus (expression latina juridica que vòl dire « qu'ajas ton còrs ») : lei anglesa de 1679 que garentís la libertat individuala e protegís contra las arrestacions arbitràrias.

Haber Fritz (1868 - 1934) : Prèmi Nobèl de quimia 1989.

Haendel Georg : compositor alemand (1685 - 1759).

Coneissèm totes « Lo Messias » de Haendel.

Hahn Otto (1879 - 1968) : Prèmi Nobèl de quimia 1944.

Haïti [Haití] n pr m, cf Ubaud Dicort : una de las Antilhas grandas, a l'èst de Cubà.

haitian, -a adj, cf Ubaud Dicort : « haïtien, enne » (v. Rapin)

Halley Edmond : especialista de las cometas (1656 - 1742).

La Cometa de Halley torna cada 76 ans.

Halsted Albert  : mètge american(1858 - 1926).

Halsted (signe de -) : tacas cianoticas sus l'abdomèn que se manifèstan a una fasa avançada de la necròsi aguda del pancreàs.

hamburger nm : « hamburger » (Per Noste, Basic) 

Hammorabi  : rei de Babilònia (1793 - 1750 abans J.C).

Lo Còdi d'Hammorabi es un dels pus ancians.

hara-kiri (< jap.) nm, cf Ubaud Dicort : « hara-kiri ». [Basic : harakiri]

harem (< arab) nm, cf Ubaud Dicort : « harem » (v. Rapin)

Harlèm : barri negre de New-York.